Giáo trình Vi sinh vật bệnh truyền nhiễm vật nuôi: Phần 2

Nối tiếp phần 1, phần 2 của giáo trình "Vi sinh vật bệnh truyền nhiễm vật nuôi" tiếp tục trình bày các nội dung chính sau: Bệnh truyền nhiễm ở trâu bò, bệnh tụ huyết trùng trâu bò, bệnh ở loài lợn, bệnh dịch tả lợn, bệnh truyền nhiễm ở gia cầm, bệnh truyền nhiễm của chó và mèo. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Vi sinh vật bệnh truyền nhiễm vật nuôi: Phần 2 C h ư ơ n g 5 BỆNH TRUYỀN NHIÊM ở TRÂU BÒ BỆNH LỞ MOM LONG MÓNG A p h t a e e p i z o o t i c a , F M D (Foot and m o u t h disease) Mữc tiêu: - Về kiến thức: Hiểu được khả năng truyền lây của bệnh, thuộc được c á c biểu hiện cơ bản của bệnh. - Về kỹ năng: Biết cách chẩn đoán bệnh, triển khai được công tác phòng bệnh có hiệu quả và điều trị được bệnh trong những trường hợp cữ thể. - Về thái độ: Tôn trọng và chấp hành nghiêm túc quy định vệ sinh phòng dịch đối với bệnh lở mồm long móng. Kiến thức trọng t â m : - Mầm bệnh gây ra bệnh lở mồm long móng. - Đặc điểm dịch tễ học của bệnh. - Biểu hiện triệu chứng của bệnh. - C á c cách chẩn đoán bệnh. - Cách phòng và trị bệnh. ì. KHÁI NIỆM VẾ BỆNH B ệ n h l ở m ồ m l o n g m ó n g là m ộ t b ệ n h t r u y ề n n h i ễ m c ấ p t í n h , l â y lan r ấ t nhanh, r ấ t m ạ n h v à r ấ t r ộ n g của c á c loài đ ộ n g vật m ó n g g u ố c c h ẽ đ ô i : t r â u , b ò , d ê , c ừ u , l ợ n . N g o à i ra, n g ư ờ i c ũ n g c ó t h ể m ắ c b ệ n h . B ệ n h g â y ra do m ộ t virus h ư ớ n g t h ư ợ n g b ì , c o n v ậ t bị b ệ n h t h ư ờ n g sốt cao, h ì n h t h à n h c á c m ữ n nước ở 171 n i ê m mạc m i ệ n g , c h â n , k ẽ m ó n g , trên da và vú con c á i . M ặ c d ù b ệ n h x u ấ t h i ệ n t h ư ờ n g n h ẹ , t ỷ l ệ tử vong t h ấ p n h ư n g sự t h i ệ t h ạ i về k i n h t ế rất l ớ n do gia s ú c bị b ệ n h m ấ t sức sản x u ấ t , c h i p h í cho v i ệ c d ậ p dịch q u á l ớ n . Virus l ở m ồ m long m ó n g c ó t h ể g â y ra c á c ổ dịch r ộ n g l ớ n , c ó t í n h chất quốc gia và c h â u lữc. Đ ộ n g vật thữ c ả m c ó t ỷ l ệ m ắ c b ệ n h cao g ầ n n h ư 100%. Bệnh c ó k h ắ p nơi t r ê n t h ế g i ớ i . V i ệ t N a m và m ộ t số nước trong v ù n g Đông N a m Á đ ề u c ó b ệ n h , n ê n n ă m 1992, t ổ chức dịch tễ t h ế g i ớ i O I E đ ã t h à n h lập n h ó m p h ố i hợp k h ố n g c h ế l ở m ồ m long m ó n g của k h u vực, đ ế n n ă m 1994 nâng lên t h à n h t i ể u ban p h ò n g chống b ệ n h l ở m ồ m long m ó n g k h u vực thuộc OIE bao g ồ m 7 nước: M y a n m a r , T h á i L a n , L à o , Campuchia, V i ệ t N a m , Malaysia và Philippines. li. MẨM BỆNH Virus l ở m ồ m long m ó n g được L o f l e và Frot p h á t h i ệ n n ă m 1890, đây là một loại virus c ó k í c h thước n h ỏ nhất thuộc h ọ Picornavirideae, là virus c ó nhân A R N , v ớ i k í c h thước 10r|m - 2 0 ĩ | m (chỉ bằng k í c h thước của m ộ t phần tử A l b u m i n ) do đ ó n ó c ó t h ể qua được tất cả c á c m à n g l ọ c n g ă n v i k h u ẩ n . Virus l ở m ồ m long m ó n g c ó 7 typ: O; A ; C; A s i a 1; S Á T , ; S A T ; S A T , các 2 3 typ n à y g â y ra b ệ n h ở đ ộ n g vật v ớ i c á c t r i ệ u chứng l â m s à n g g i ố n g nhau nhưng k h ô n g g â y m i ễ n dịch c h é o cho nhau. O; A ; c là 3 typ g â y b ệ n h p h ổ b i ế n trên t h ế g i ớ i . - Typ A s i a Ì t h ư ờ n g g â y b ệ n h ở lữc địa c h â u Á . C á c t y p S Á T , , S A T , SAT 2 3 (Southern A í r i c a n Territories) t h ư ờ n g gặp ở v ù n g N a m Phi. - ở V i ệ t N a m đ ã p h á t h i ệ n typ O; typ A ; và A s i a Ì n h ư n g t y p t h ư ờ n g gặp là typ o . - C á c typ l ở m ồ m long m ó n g n à y l ạ i chia t h à n h n h i ề u b i ế n c h ủ n g (Subtyp) k h á c nhau. N h ư A c ó A ị , A , A . . . Typ o c ó 0 | , 0 , 2 3 2 0 ... 3 Do c ó n h i ề u typ n h ư v ậ y và c á c typ l ạ i k h ô n g g â y m i ễ n d ị c h c h é o cho nhau n ê n trong m ộ t vữ dịch trâu b ò c ó t h ể mắc b ệ n h n h i ề u l ầ n v ớ i c á c subtyp khác nhau. Virus l ở m ồ m long m ó n g là m ộ t virus c ó h ư ớ n g t h ư ợ n g bì do đ ó c ó t h ể nuôi cấy virus t r ê n t ổ chức da của thai l ợ n , thai b ò c ò n sống. 172 P h ư ơ n g p h á p n u ô i c ấ y t ố t n h ấ t là t r ê n t ổ chức t h ư ợ n g b ì của l ư ỡ i b ò t r ư ở n g t h à n h . Sau n h i ề u l ầ n t i ế p đ ờ i , đ ộ c lực của virus v ẫ n l u ô n ổn đ ị n h . N g o à i ra c ó t h ể n u ô i c ấ y virus v à o m ô i t r ư ờ n g n u ô i t ế b à o t ổ chức n h ư t ế b à o thận b ê , t h ậ n c ừ u non hoặc t ế b à o t h ậ n c ù a c h u ộ t Hamster non. Sau g â y n h i ễ m t ừ 24 - 72 g i ờ virus sẽ g â y huy h o ạ i t ế b à o n u ô i . V i r u s l ở m ồ m l o n g m ó n g c ó sức đ ề k h á n g k h á cao v ớ i n g o ạ i c ả n h . T r o n g đất ẩm virus sống h à n g n ă m , t r ê n l ô n g của s ú c v ậ t virus t ồ n t ạ i đ ư ợ c 4 t u ầ n , trong cỏ k h ô virus sống đ ư ợ c 8 - 1 5 t u ầ n . T r o n g tuy x ư ơ n g v à p h ủ t ạ n g gia s ú c chết virus t ồ n t ạ i 40 n g à y . T r o n g thịt và s ú c sản p h ẩ m b ả o q u ả n l ạ n h virus đ ư ợ c bảo t ồ n r ấ t l â u . V ớ i nhiệt đ ộ cao virus d ễ bị tiêu d i ệ t : ở 30 - 3 7 ° c virus sống t ừ 4 - 9 n g à y . ở 5 0 ° c virus c h ị u đ ư ợ c 30 p h ú t , 7 0 ° c chịu đ ư ợ c sau 5 - 10 p h ú t . N h i ệ t đ ộ l ạ n h bảo q u ả n virus lâu d à i . V ớ i c á c c h ấ t sát t r ù n g , t h ư ờ n g p h ả i d ù n g c á c c h ấ t sát t r ù n g m ạ n h m ớ i d i ệ t được virus n h ư d u n g d ị c h N a O H 1 % , f o r m o l 2 % - 5%. HI. TRUYỀN NHIỄM HỌC 1. L o à i v ậ t m ắ c bệnh - Trong t ự n h i ê n : V i r u s g â y b ệ n h chủ y ế u cho t r â u , b ò , d ê , c ừ u , l ợ n v à c á c đ ộ n g vật hoang d ã n h ư t r â u , b ò , l ợ n r ừ n g , lạc đ à , s ơ n d ư ơ n g , v o i . L o à i vật ă n thịt ít m ắ c và t h ư ờ n g ở t h ể n h ẹ . Đ ộ n g vật m ộ t m ó n ...