Giáo Trình Xoắn Thừng Tinh Hoàn

Xoắn thừng tinh hoàn là một cấp cứu niệu khoa thực sự và cần được phân biệt với các than phiền về đau tinh hoàn khác bởi vì sự chậm trễ trong chẩn đoán và xử trí có thể dẫn đến mất tinh hoàn. Ở thiếu niên nam, xoắn tinh hoàn là nguyên nhân gây mất tinh hoàn thường gặp nhất.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo Trình Xoắn Thừng Tinh Hoàn Xoắn Thừng Tinh Hoàn A- Đại Cương 1- Bối cảnh : Xoắn thừng tinh hoàn là một cấp cứu niệu khoa thực sự và cần được phân biệtvới các than phiền về đau tinh hoàn khác bởi vì sự chậm trễ trong chẩn đoán và xử trícó thể dẫn đến mất tinh hoàn. Ở thiếu niên nam, xoắn tinh hoàn là nguyên nhân gâymất tinh hoàn thường gặp nhất. 2- Sinh bệnh học Tinh hoàn được bao bọc bởi màng bao tinh hoàn (tunica vaginalis), tạo mộtkhoảng trống lớn hơn ở 2/3 phía trước của tinh hoàn nơi các dịch từ nhiều nguồn khácnhau có thể dồn đến. Màng bao tinh hoàn dính vào mặt sau ngoài của tinh hoàn, khiếntinh hoàn ít khả năng di chuyển trong bìu. Ở những bệnh nhân có màng bao tinh hoàn dính cao bất thường, tinh hoàn cóthể xoay tự do trên thừng tinh trong màng bao tinh hoàn (xoắn tinh hoàn trong màngbao=intravaginal testicular torsion). Bất thường bẩm sinh này, gọi là dấu hiệu bấtthường của quả lắc chuông (the bell clapper deformity) dẫn đến trục dài của tinh hoànnằm ngang thay vì theo trục thẳng của cơ thể. Bất thường bẩm sinh này hiện diện ở khoảng 12% đàn ông, 40% trong số đó cóluôn bất thường này ở tinh hoàn bên kia. Bất thường quả lắc chuông (the bell clapperdeformity) khiến tinh hoàn xoay trên thừng tinh, gây tắc tĩnh mạch và tụ máu, với hệquả là thiếu máu động mạch và hoại tử tinh hoàn. Các bằng chứng thực nghiệm chothấy cần xoắn 720° để gây rối loạn lưu lượng máu ở động mạch tinh hoàn và dẫn đếnthiếu máu. Ở trẻ sơ sinh, tinh hoàn thường chưa xuống đến bìu, nơi nó sẽ dính với màngbao tinh hoàn. Tính di động lúc này của tinh hoàn khiến nó dễ bị xoắn (xoắn tinh hoànngoài màng bao=extravaginal testicular torsion). Ngoài ra, tinh hoàn không dính đầyđủ với thành của bìu thường xảy ra ở 7-10 ngày đầu tiên của cuộc sống. 3- Tần Xuất Ở Mỹ Tần xuất xoắn thừng tinh hoàn ở người dưới 25 tuổi khoảng 1/4000. Tinh hoàntrái thường bị xoắn nhiều hơn. Đối với trường hợp xoắn thừng tinh hoàn ở trẻ sơ sinh,70% xảy ra trước khi sanh và 30% sau khi sanh. 4- Tử vong/Bệnh Tật Cấp cứu niệu khoa này cần được chẩn đoán nhanh chóng, chuyển ngay đếnkhoa niệu và khẩn trương điều trị để cứu sống tinh hoàn. Tỉ lệ cứu sống 100% gặp ởnhững bệnh nhân được tháo xoắn trong vòng 6 giờ kể từ lúc đau; 20% nếu sau 12 giờ;và 0% sống sót nếu tháo xoắn tiến hành sau 24 giờ. 5- Giới Tính Xoắn thừng tinh hoàn chỉ xảy ra ở đàn ông. 6- Tuổi Tác Xoắn thừng tinh hoàn thường xảy ra ở người dưới 30 tuổi, cao nhất trongkhoảng 12-18 tuổi. Đỉnh điểm ở 14 tuổi, mặc dù một đỉnh điểm phụ thấp hơn có thểxảy ra trong năm đầu tiên của cuộc đời. B- LÂM SÀNG 1- Bệnh Sử Đau nghiêm trọng xảy ra cấp tính ở một bên bìu. 50% bịnh nhân có tiền sử những đợt đau tinh hoàn gián cách trước đây sau đótự khỏi (xoắn và tự tháo xoắn). Đau có thể khởi phát chậm hơn, nhưng không điển hình cho cơn đau do xoắntinh hoàn. Xoắn có thể xảy ra trong lúc đang làm việc, có liên quan đến chấn thương, hoặcxảy ra trong khi ngủ và có những biểu hiện sau: Sưng bìu Buồn nôn và nôn (20-30%) Đau bụng (20-30%) Sốt (16%) Tiểu lắt nhắt (4%) 2- Lâm Sàng Đau tinh hoàn khi nắn; vị trí cao hơn tinh hoàn bên kia Tinh hoàn nằm ngang Sưng phù tinh hoàn; phù toàn bộ bìu Bìu sung huyết đỏ Mất phản xạ thừng tinh cùng bên Thường không bớt đau khi nâng bìu, (nâng bìu có thể giảm đau khi viêm màotinh hoàn = dấu hiệu Prehn) Sốt (không thường xuyên) 3- Nguyên NhânBất thường bẩm sinh; bất thường quả lắc chuông (bell clapper deformity)Tinh hoàn không xuống bìu đầy đủHoạt động thường ngày, sinh hoạt tình dụcChấn thươngTập luyện thể lựcPhản xạ thừng tinhKhí hậu lạnhC- CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT- Viêm ruột thừa cấp- Viêm mào tinh hoàn- Hoại tử Fournier- Thoát vị- Tràn dịch màng tinh hoàn- Viêm tinh hoàn- Viêm ruột thừa trẻ emCác vấn đề khác- Vỡ tinh hoàn do chấn thương- Tụ máu tinh hoàn do chấn thương- Xoắn các phần phụ của tinh hoàn D- XÉT NGHIỆM 1- Phòng Xét Nghiệm Tổng phân tích nước tiểu Thường là bình thường. Hiện diện của bạch cầu ở 30% bịnh nhân có xoắn tinh hoàn; do đó không nêndựa trên bạch cầu để loại trừ chẩn đoán. Công Thức Máu: CTM bình thường hoặc tăng bạch cầu có khi đến 60% số bịnhnhân xoắn tinh hoàn. Các proteins giai đoạn cấp (C-reactive protein =CRP): Tăng proteins giai đoạncấp CRP, được dùng để phân biệt bịnh lý viêm (viêm mào tinh hoàn=epididymitis) vớicác nguyên nhân không viêm (xoắn tinh hoàn=testicular torsion) đối với một trườnghợp đau ở bìu. Tuy nhiên kết quả còn đang tiếp tục được đánh giá vì cỡ mẫu nghiêncứu chưa đủ lớn để mang tính thuyết phục. 2- Chẩn Đoán Hình Ảnh Chẩn đoán xoắn thừng tinh hoàn là một chẩn đoán lâm sàng. Chẩn đoán hìnhảnh thư ...