Giáo trình Y học cổ truyền - Phục hổi chức năng (Đối tượng cao đẳng điều dưỡng): Phần 2

Phần 2 cuốn giáo trình "Y học cổ truyền - Phục hổi chức năng" cung cấp cho người đọc các kiến thức: Chăm sóc bệnh nhân đau vai gáy; chăm sóc bệnh nhân đau dây thần kinh toạ; chăm sóc bệnh nhân di chứng liệt nửa người do tai biến mạch máu não; đại cương về y học phục hồi quá trình tàn tật và biện pháp phòng ngừa; các phương pháp vật lý trị liệu phục hồi chức năng thường dùng; phục hồi chức năng cho người khó khăn về vận động. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Y học cổ truyền - Phục hổi chức năng (Đối tượng cao đẳng điều dưỡng): Phần 2 Bài 9. CHĂM SÓC BỆNH NHÂN ĐAU VAI GÁYGIỚI THIỆU Bài này nói về nguyên nhân đau vai gáy, các thể lâm sàng, triệuchứng, cách nhận định và chăm sóc bệnh nhân đau vai gáy. Bên cạnh đó,bài học cũng trang bị cho người học những phương pháp căn bản để xâydựng kế hoạch chăm sóc và phòng tái phát cho người bệnh theo phươngpháp cổ truyền.MỤC TIÊU 1. Trình bày được nguyên nhân, thể lâm sàng và phương pháp điều trịbệnh đau vai gáy 2. Lập được kế hoạch chăm sóc bệnh nhân đau vai gáy theo phươngpháp cổ truyềnNỘI DUNG1 ĐẠI CƯƠNG - Đau vai gáy là một hội chứng do nhiều nguyên nhân khác nhau dẫntới hậu quả vai và gáy đau, thậm chí đau tê lan xuống cánh, cẳng, ngón tay. - Hoạt động cùa vai gáy rất nhiều và cơ động linh hoạt phục vụ chovận động của đầu và cánh tay. Đốt sống cổ là nơi xuất lộ của thần kinh vaigáy, thần kinh cẳng tay, mỏm gai ngang có động mạch đốt sống chui lênnão, tạo nên hệ thống động mạch sống nền. Do vậy đau vai gáy mạn tínhthường gây chèn ép đám rối cổ, đau đám rối thần kinh cánh tay và thiểunăng tuần hoàn não. - Thường gặp 20 - 60 tuổi, ờ cả 2 giới.2. NGUYÊN NHÂN - Theo Y học hiện đại: thường do lạnh, vận động cổ đột ngột trênđộng tác sinh lý, ví dụ: do khi ngủ, gôi đâu không thích hợp, năm nghiêngmột bên quá lâu hoặc ngủ ờ nơi gió lùa bị lạnh, hoặc bị va chạm vào vùngcổ gáy, hoặc vận động đột ngột cổ, hộp sọ như ngoái ra sau quá mức, kéoxe bò...104 - Do vôi hoá cơ vai gáy, viêm sụn viền đốt cổ, viêm khớp bán nguyệtcủa cung sau đốt sống cổ, nhưng thường gặp nhất là do thoái hoá các đốtsống cồ, đặc biệt C5C6. - Theo Y học cổ truyền: đau vai gáy là do phong hàn, huyết ứ gây tắcmạch Đốc và 3 kinh Tiểu trường, Bàng quang và kinh Đỏm. - Cần chẩn đoán phân biệt đau vai gáy với ung thư đỉnh phổi, viêm tuỳxám mạn tinh, lao đốt sống cổ, chấn thương đốt sống cổ.3. LUẬN TRỊ THẺ BỆNH3.1. Đau vai gáy cấp - Triệu chứng: + Vẹo cổ sau đêm ngủ dậy, ngoái sâu đột ngột, đau vùng sau cổ gáyvà đau lan lên đầu, xuống vai, cơ thang và cơ ức đòn chũm, khiến cơ bi corút cương cứng, có khi hít mạnh, thờ mạnh, hắt hơi, ho gây đều gây đautăng làm bệnh nhân lo lăng. + Vận động đầu cổ khó khăn, xoay đầu phải quay cả nửa thân + Án các huyệt Phong trì, Kiên tỉnh, Đại trữ, Thiên tông thấy co cơvai, đau có thể lan xuống huyệt Đốc du. - Pháp điều trị: khu phong, tán hàn, thông kinh hoạt lạc3.2. Đau vai gáy mạn tính - Triệu chứng: + Mỏi vai gáy kéo dài, xen kẽ đợt đau cấp có thể tê đau tay, đau đầuvùng chẩm, giảm trí nhớ. + Chụp Xquang đốt cổ thấy thoái hoá đốt sống cổ, viêm sụn viền đốtcổ, viêm khớp cổ sau, vôi hoá cơ vai gáy. - Pháp điều trị: khu phong, tán hàn, bổ huyết, hoạt huyết.4 ĐIÊU TRỊ BẢNG CHÂM cứu CHUNG CHO CẢ 2THÊ - Các huyệt tại chỗ: Phong trì, Đại truỳ, Kiên tỉnh, Đại trữ, Thiên tông,Đốc du. 105 - Các huyệt ở xa: Dương lăng tuyền, Huyền chung. - Thù thuật: + Châm tả hoặc ôn châm nếu đau do lạnh + Châm binh bổ binh tả nếu đau mạn tính. + Khi có com đau cấp thì châm tả. - Liệu trinh điều trị: 3 - 7 ngày.5. CHĂM SÓC BỆNH NHÂN ĐAU VAI GÁY5.1. Nhận định chăm sóc - Người bệnh vẹo cổ sang một bên, mặt vênh do cơ vai gáy co cứng. - Đau, có thể mất ngủ do đau,lo lắng vì đau. - Hạn chế vận động các đốt sống cổ, các động tác cúi, ngừa, nghiêng,quay đều bị hạn chế. - Có thể sợ lạnh, gai rét nếu đau do lạnh. - Có thể sốt nếu đau do viêm nhiễm - Cần nhận định đau cơ năng hay do tổn thương thực thể.để tư vấn chongười bệnh5.2. Chẩn đoán chăm sóc - Đau vai gáy cấp do gió lạnh (phong hàn) thi kèm theo sợ lạnh, sợgió, mạch trì, rêu lưỡi trang. - Đau vai gáy cấp do sang chấn đốt sống cổ trước đó, do thực hiệnđộng tác cổ mạnh đột ngột không sinh lý ( huyết ứ ) - Đau vai gáy mạn: gặp trong thoái hoá đốt sống cổ, viêm sụn, viêmđốt sống cổ, vôi hoá cơ vai gáy, viêm khớp bán nguyệt của cung sau đốtsống cổ. - Tinh trạng người bệnh lo lắng vi đau.5.3. Ke hoạch chăm sóc - Giảm đau, giải phóng sự co cơ cho bệnh nhân băng phương phápchâm cứu, xoa bóp bâm h u y ệ t.106 - Hướng dẫn cho bệnh nhân phương pháp tự xoa bóp bấm huyệt. - Giải quyêt tinh trạng lo lăng băng phương pháp tư vấn cho bệnhnhân về bệnh và hướng dẫn cho bệnh nhân phương pháp tự xoa bóp chămsóc sức khỏe, phòng bệnh và chữa bệnh.5.4. Thực hiện chăm sóc5.4.1. Thực hiện y lệnh châm cứu điều trị của thầy thuốc - Lựa chọn tư thế bệnh nhân: ngồi dựa ghế, hoặc nằm nghiêng bộc lộvùng vai gáy bên đau. - Lựa chọn tư thế thầy thuốc thuận lợi nhất khi tiến hành thù thuậtchâm cho bệnh nhân. - Tuỳ theo đau vai gáy bên phải hay bên trái mà bộc lộ rõ vùnghuyệt châm. - Lựa chọn các ...