Giông cứu đói dân làng mọi nơi - bài ca lao động hùng tráng

“Giông cứu đói dân làng mọi nơi” (Giông gŭm kon tơ ring pơ ngot hrăh) là một trong số các tác phẩm thuộc bộ sử thi liên hoàn về Dăm Giông của người Bahnar trên địa bàn tỉnh Kon Tum. Sử thi kể về Giông cứu đói dân làng trong một nạn đói khủng khiếp và dạy họ cách sản xuất ra nhiều lúa, gạo. Giông xứng đáng là người anh hùng văn hóa trong việc xây dựng cuộc sống no ấm của người Bahnar thời cổ xưa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giông cứu đói dân làng mọi nơi - bài ca lao động hùng trángTư liệu tham khảo Số 41 năm 2012_____________________________________________________________________________________________________________ GIÔNG CỨU ĐÓI DÂN LÀNG MỌI NƠI - BÀI CA LAO ĐỘNG HÙNG TRÁNG * NGUYỄN TIẾN DŨNG TÓM TẮT “Giông cứu đói dân làng mọi nơi” (Giông gŭm kon tơ ring pơ ngot hrăh) là mộttrong số các tác phẩm thuộc bộ sử thi liên hoàn về Dăm Giông của người Bahnar trên địabàn tỉnh Kon Tum. Sử thi kể về Giông cứu đói dân làng trong một nạn đói khủng khiếp vàdạy họ cách sản xuất ra nhiều lúa, gạo. Giông xứng đáng là người anh hùng văn hóa trongviệc xây dựng cuộc sống no ấm của người Bahnar thời cổ xưa. Từ khóa: sử thi, Dăm Giông, Bahnar. ABSTRACT “Giong helps villagers out of famine everywhere” is magnificent song of labor “Giong helps villagers out of famine erywhere” (Giông gŭm kon tơ ring pơ ngothrăh) is one of the epic works of a complete uninterrupted epic of The Bahnar in Kon Tumprovince. The epic tells Hero Dam Giong who helps villagers out of a terrible famine andteaches them how to produce more rice. Giong deserves a cultural hero in building aprosperous life of the ancient Bahnar. Keywords: epic, Dam Giong, Bahnar.1. Đặt vấn đề chống chọi với thiên nhiên khắc nghiệt để Khi đánh giá về trạng thái chung tìm miếng ăn và tồn tại. Trước cảnh dâncủa thế giới sử thi, nhà mĩ học Hegel cho làng chết hàng loạt vì nạn đói do hạn hánrằng: “Tình huống phù hợp nhất với thơ mất mùa, người anh hùng Dăm Giông tàisử thi là các xung đột của trạng thái giỏi, siêng năng đã đi tiên phong khaichiến tranh. Thực vậy, trong chiến tranh, hoang đất đai, trồng nhiều thóc lúa, nuôichính toàn bộ dân tộc đang vận động. Nó nhiều gia súc, gia cầm để cứu đói dânbị kích thích phải hành động bởi vì nó làng trong cơn nguy khốn. Hơn thế,phải bảo vệ toàn bộ mình” và tinh thần chàng còn sắp xếp kế hoạch, hướng dẫn,dũng cảm đóng vai trò chính trong vô số vận động mọi người cùng nhau làmhành động, biến cố [1, tr.594-595]. Điều nương rẫy, hợp sức chống thú rừng đểnày đúng với các sử thi Hi Lạp, Ấn Độ và bảo vệ mùa màng. Kết quả là dân làngmột số sử thi Tây Nguyên khác. Đối với đẩy lùi được nạn đói, có nhiều thóc lúa,sử thi Giông cứu đói dân làng mọi nơi đời sống được hồi phục. Chiến công của(GCĐDLMN) thì không hẳn vậy. Thông người anh hùng Dăm Giông ở đây khôngqua câu chuyện nạn đói, sử thi phải là kì tích trên chiến trường để bảo vệGCĐDLMN đã tái hiện cuộc sống gian buôn làng hay chiến thắng kẻ thù hung ácnan, vất vả của người Tây Nguyên xưa mà ở lĩnh vực đời sống hàng ngày: cái ăn. Dăm Giông đã cứu sống dân làng bằng * NCS, Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế thành quả lao động chân chính của mình,132Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Nguyễn Tiến Dũng_____________________________________________________________________________________________________________đó là thóc gạo, thực phẩm từ súc vật chăn tr.491]. Người Việt, người Lào cũng đói:nuôi hoặc săn bắt được. Chàng tỏa sáng “Khắp nơi đâu đâu cũng kêu đói. Từgiữa dân làng bởi sự siêng năng, cần cù, rừng núi đến đồng bằng chẳng có nơitháo vát và tình yêu thương người nghèo nào không có vết đào bới khoai sắn” [6,khổ chứ không phải bằng tinh thần chiến tr.340]. Ở những làng khác có ngườiđấu. Sử thi GCĐDLMN thể hiện với một cũng muốn đi làm nhưng đói nên nhấcnội dung mới. [6] chân không nổi. Có lẽ yang muốn thử2. Nội dung thách. Yang cho đói để biết phòng xa. GCĐDLMN là sử thi của dân tộc Yang thương thì cho mưa nhiều, yangBahnar ở Kon Tum (do Võ Quang Trọng không thương thì cho hạn hán. Ở cuốisưu tầm, nghệ nhân A Lưu hát kể, Y nguồn và các vùng lân cận nơi có nạnKiưch dịch sang tiếng Việt và được xuất đói, vì yang làm đồng khô hạn nên lúabản năm 2006). Giông là nhân vật quen ...