Hà Nội cổ tích sống trong lòng đương đại

Hà Nội và những gì thuộc về nó, cả lịch sử truyền thuyết, huyền thoại, đã vĩnh viễn nằm trong ký ức dân tộc với tràn đầy tình tự. Một khối rubic, một lăng kính vạn hoa, những con đường hiện hữu của thực tại và lâm linh- Những mạch máu ngàn năm đang chảy...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hà Nội cổ tích sống trong lòng đương đại Hà Nội - Cổ tích sống trong lòng đương đại VI THÙY LINHĐông đảo người đến tham quan điện Kính Thiên. Ảnh: ĐỒNG ĐỨC THÀNHHà Nội và những gì thuộc về nó, cả lịch sử truyền thuyết, huyền thoại, đã vĩnh viễn nằm trong ký ức dântộc với tràn đầy tình tự. Một khối rubic, một lăng kính vạn hoa, những con đường hiện hữu của thực tại vàlâm linh- Những mạch máu ngàn năm đang chảy...Thành phố hòa bình, thành phố xinh đẹp, một trong những thành phố cổ nhất châu Á, những danh hiệuđẹp đẽ dành cho Hà Nội thân yêu của chúng ta, là ghi nhận về sự hiện hữu. của truyền thuyết linh thiêngtrong lịch sử chốn này.Thực - ảo, huyền sử và chính sử, đan xen hòa quyện, càng làm vẻ cổ kính trở nên quý giá và lộng lẫy. Sựhuyền nhiệm như ngọn phồn linh biểu trưng sức sống trường tồn của kinh đô văn hiến.5 thế kỷ trước, lịch sử và huyền thoại hợp lưu trong khát vọng hòa bình của Đại Việt, khi vua Lê Thái Tổmượn gươm, rồi dẹp giặc xong lại trả gươm cho Thần Rùa trong hồ Lục Thủy (tên hồ Hoàn Kiếm banđầu) để giã từ chiến tranh. Ngày ấy, hồ rộng hơn giờ nhiều lần. Từ cuối thế kỷ XVI, khi phủ chúa Trịnhvới hơn 50 dinh thự, lâu đài đều hướng ra hồ Lục Thủy, để ngự chơi và xây gò Rùa (Tả Vọng Đình) làchỗ nghỉ mát, hồ đã xanh như tên của nó. Sau này, các công trình bên hồ bị Lê Chiêu Thống đốt hết, chỉcòn lại Tả Vọng Đình. Đền Ngọc Sơn vốn là ngôi đền được nhà Trần dựng lên để ghi nhớ công lao cácanh hùng liệt sĩ hy sinh trong cuộc chiến với giặc Nguyên Mông, sau này bị sụp đổ. Chúa Trịnh cho xâytrên đó cung Thụy Khánh và đắp hai quả núi đất Đào Tai, Ngọc Bội, sau cũng bị Lê Chiêu Thống phá.Một nhà từ thiện cho xây trên nền cũ, đền Ngọc Sơn. Song chính Nguyễn Siêu (hiệu Phương Đình) đờivua Tự Đức, đứng ra tu sửa mới có kiến trúc như hôm nay, với Tháp Bút (trên núi đất Đào Tai), trấn BaĐình (chắn sóng); cầu Thê Húc từ phía Đông vào đền, thờ Trần Hưng Đạo và Văn Xương - thần tiên giớicó trọng trách trông coi việc văn chương khoa cử.Gần 1.000 năm trước, khi Lý Công Uẩn dời đô từ Hoa Lư về Đại La, chọn thế đất rồng cuộn hổ ngồilàm kinh đô Thăng Long muôn đời, chắc ngài không ngờ Thăng Long lại chịu biết bao binh biến, thửthách, mất mát, mà vẫn rực rỡ, kiêu hùng, trầm tích đến thế. Từ cuối thế kỷ 18, Bà huyện Thanh Quan đãđớn đau khi thủ đô bị mất bao công trình đẹp, quý:Tạo hóa gây chi cuộc hí trườngĐến nay thấm thoát mấy tinh sươngLối xưa xe ngựa hồn thu thảoNền cũ lâu dài bóng tịch dương.Hai thế kỷ trước, qua Thăng Long hoài cổ của Bà huyện Thanh Quan thấy quang cảnh kinh thành bị utịch, mất mát nhiều; nay sang thế kỷ XXI, mất gần hết dấu xưa, còn đôi ba phế tích, chỉ biết tại chiếntranh và ý thức con người. Khi đào móng xây nhà Quốc hội, người ta thấy cả nền văn hóa, lịch sử vùitrong lòng đất. Đó là ngói mũi hài, ngói lá đề, ngói rồng, gươm, bát, liễn, thố... do binh biến, tùy táng đãtưởng ngủ yên trong lòng đất mà may thay, đã hiện lộ cho chúng ta chiêm ngắm, vẻ huy hoàng vang bóngmột thời. Từ tháng 4-2004 Bộ Quốc phòng bàn giao khu di tích thành cổ cho UBND TP Hà Nội, và nhândân được vào xem miễn phí từ 1 đến 10-10. Khu này là hoàng thành (khu vua, quan, cung nữ ở, cũng làkhu chính trị - quân sự) giới hạn bởi các đường Điện Biên Phủ, Hoàng Diệu, Phan Đình Phùng, NguyễnTri Phương. Nay, chỉ còn rồng đá bậc thềm điện Kính Thiên thời Lê (thế kỷ XV) còn lại. Điện KínhThiên được xây trùng khớp trên nền điện Càn Nguyên, Thiên An thời Lý - Trần, nơi được chọn dựng cáctòa chính điện. Chỉ còn lại: Đoan môn từ thế kỷ XV (cửa chính) dành cho vua ra vào Cấm Thành, CửaBắc (1805), cổng thành duy nhất còn sót lại của thành, còn hai vết đạn đại bác quân Pháp bắn vào năm1882, tầng lều phần cổng làm nơi thờ 2 Tổng đốc Nguyễn Tri Phương và Hoàng Diệu đã tuẫn tiết theothành Hà Nội; Hậu Lâu (thời Nguyễn), nơi nghỉ của cung tần mỹ nữ hộ giá vua khi tuần du Bắc Hà, vớigạch lát nền hoa cúc dây, hắt bóng những cột rồng đã chạm, đầu và mình rồng trang trí trên ngói úp nócthời Trần. Vẫn còn đó Kỳ Đài (1812), cao hơn 40m, gồm thân trụ hình bát giác, lầu nóc dựng cột cờ, xâytrên bệ tam cấp đồ sộ - nay là cột cờ Hà Nội nằm trong Bảo tàng Quân đội.Tối 1-10-2004, UBND thành phố khai trương tuyến phố đi bộ Hàng Đào - Hàng Ngang - Hàng Đường -Đồng Xuân, tuyến buôn bán sầm uất nhất kinh thành xưa của các phường nghề. Lối vào kinh thành có 5cửa ô, nay chỉ còn ô Quan Chưởng còn gọi Đông Hà môn (4 cửa ô kia là Đông Mác, Chợ Dừa, Cầu Giấy,Yên Phụ). Từ các tỉnh, các thợ giỏi, thợ khéo đã đổ về chốn phồn hoa đô hội, lập nghiệp, đa nghề: nàodệt, nhuộm vải, gò - đúc đồng, chạm bạc, làm bút, bán tre nứa, làm điếu, tôi vôi, thuộc da, vẽ truyềnthần... Đã có ca dao về 36 phố phường Hà Nội, chính xác đó là tên các phường nghề bắt đầu bằng chữHàng. Nhà báo Nguyễn Triều (Báo Hà Nội mới) đã có bài viết thú vị trên An ninh thế giới 2002 NgườiHà Nội gốc Hàng và người Hà Nội gốc Lội. Gốc Lội ở đ ...