HẠNH PHÚC – PHẢI LỰA CHỌN (Tủ sách tuổi trẻ) – Phần 4

PHÒNG CHỐNG CHIỀU SÂU VÀ TỪ XATất cả các bài viết trên báo chí đều nêu lên những nguyên nhân to lớn và phức tạp: khủng hoảng niềm tin, rạn nứt gia đình, khiếm khuyết trong giáo dục gia đình, thất vọng và bế tắc trong cuộc sống, tâm lý lứa tuổi và sự tấn công ồ ạt từ bên ngoài. Vậy mà khi lên kế hoạch công tác ở địa phương thì chủ yếu là rầm rộ ra quân phát tờ bướm và tờ cam kết; vận động tự nguyện ra cai nghiện; khám sức khỏe chữa bệnh. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
HẠNH PHÚC – PHẢI LỰA CHỌN (Tủ sách tuổi trẻ) – Phần 4PHÒNG CHỐNG CHIỀU SÂU VÀ TỪ XATất cả các bài viết trên báo chí đều nêu lên những nguyên nhân to lớn và phức tạp: khủnghoảng niềm tin, rạn nứt gia đình, khiếm khuyết trong giáo dục gia đình, thất vọng và bếtắc trong cuộc sống, tâm lý lứa tuổi và sự tấn công ồ ạt từ bên ngoài.Vậy mà khi lên kế hoạch công tác ở địa ph ương thì chủ yếu là rầm rộ ra quân phát tờbướm và tờ cam kết; vận động tự nguyện ra cai nghiện; khám sức khỏe chữa bệnh. Còncán bộ cơ sở khi làm việc thực tế thì nêu lên sự thiếu đồng bộ: dân báo mà công an khônghành động kịp thời; cấp trên chưa quan tâm chỉ đạo, giao việc cho lính không súng đạn(không tiền, không chuyên môn); cai rồi lại tái phạm, vì nạn nhân phải đối mặt với chínhcác nguyên nhân đã đẩy họ vào ma túy: thất nghiệp, sự đón nhận lơ là hay đầy thành kiếncủa thân nhân và cộng đồng, bế tắc gia đình, tâm lý...Câu chuyện về bốn cô gái mới cắt cơn nghiện ở Bình Triệu (Đỗ Ngọc, báo Phụ Nữ) chothấy các cô rất ghê ma túy, rất muốn vĩnh viễn từ bỏ nó nhưng họ rất sợ khi trở về phảiđối đầu với chuyện cũ. Có cô còn dự đoán trước là sẽ tái phạm vì thấy mình quá yếu đuốivà đã vô ra trung tâm nhiều lần. Họ cô đơn và bất lực làm sao! Đó là vì chính những nhântố có thể hỗ trợ họ để chống chọi không với tới họ một cách nhanh chóng và dễ dàng:tham vấn tâm lý và dịch vụ xã hội (theo đúng nghĩa chuyên môn của từ này).Phòng chống ma túy phải theo chiều sâu (Đỗ Hùng, Phòng chống ma túy từ góc độ tâmlý, Công An 10-9-1998) và từ xa (Trương Thị Hòa, Tuổi Trẻ 29-9-1998). Đó là tấn côngvào chính các nguyên nhân đã dẫn tới ma túy và giúp nạn nhân trị tận gốc những yếu tốcụ thể đã làm họ sa ngã. Việc này không thể làm ào ào, xem họ như cá mè một lứa bởi vìquá trình đưa nạn nhân tới ma túy mang tính cá biệt, độc đáo.Nạn hồng thủy ma túy gay go hơn nhiều so với lũ lụt, vì khi lũ ma túy tới gần ta khônghay biết, nạn nhân của nó không chết liền tại chỗ. Vì con người còn khó hiểu hơn nướcnên ta nhìn vấn đề một cách giản đơn. Một bác cán bộ hưu trí làm công tác phòng chốngma túy rất tốt ở quận nọ yêu cầu ta làm theo chiều sâu chứ đừng khua chiêng gõ mõnữa. Tôi rất tâm đắc hình ảnh này nhưng cũng hiểu tâm lý làm rầm rộ. Đó là vì quyếttâm rất lớn mà chưa tìm ra biện pháp chiều sâu. Hiện nay xã hội có kêu gọi đến ngành y,cũng là một khoa học. Tuy nhiên y khoa kỹ thuật chỉ xử lý được khúc giữa, nghĩa là cắtcơn nghiện và bồi bổ sức khỏe. Còn đầu vào (nguyên nhân đưa đến nghiện ngập) và đầura (hòa nhập cộng đồng) thì cũng như với AIDS, y khoa kỹ thuật bó tay. Có chăng làngành tâm thần học nhưng nó chỉ phụ trách một phần của khúc đuôi là tâm lý trị liệu, cònphòng (từ góc độ tâm lý xã hội) thì cần tới chị em của nó là tâm lý học, xã hội học, côngtác xã hội...Tôi có vài đề nghị cụ thể:- Cần hiểu rõ nguyên tắc của tâm lý vận động: Hành động rầm rộ, kêu gọi từ trên xuốngxuất phát từ ý nghĩ rằng biết là làm. Thực chất giữa biết và làm có khoảng cách rất lớn.Nhiều người biết thuốc lá có hại nhưng không bỏ được. Nhiều bạn trẻ nghe về HIV hiểunguy cơ của nó nhưng cứ cho chuyện đó không xảy ra với mình nên xả láng! Các cuộcnghiên cứu khoa học từ nửa thế kỷ nay cho biết giữa các thông tin từ trên dội xuống (kểcả phim ảnh, truyền hình) chỉ làm cho người ta biết, còn muốn thay đổi hành vi cần có sựhỗ trợ tâm lý của nhà tham vấn hay nhóm đồng đẳng, nghĩa là qua tương tác. Quyết địnhthay đổi hành vi không chỉ xuất phát từ nhận thức mà quan trọng hơn là thái độ, cảm xúccủa cá nhân. Cũng do sức mạnh cảm hóa và hỗ trợ tâm lý trong nhóm nhỏ (phải là số ítmới có tác dụng) rất hiệu quả nên nhóm đồng đẳng (bạn giúp bạn) được đưa lên hàng đầutrong phòng chống HIV trên thế giới.Do đó tuyên truyền ồ ạt chỉ tạo ra thông tin ban đầu, và còn phải đi sâu vào các biện pháptâm lý xã hội đòi hiểu phương pháp và kỹ năng.Hãy xem cách nhân dân và Nhà nước chống lũ lụt để tính chuyện đối phó với nạn hồngthủy ma túy của chúng ta. Lụt ào tới, hành động đầu tiên là cấp cứu, với sự tham gia củatoàn dân: quyên góp cứu trợ tiền của, quần áo, thuốc men. Nhưng lũ năm nào cũng tới,gây tác hại to lớn cho người và của cải. Phải phòng từ xa như đắp đê, đào kênh thoát lũ,xây nhà sống với lũ. Nhưng với việc này thì không thể ào ào và ai cũng làm được. Cầncác kỹ sư thủy lợi vì làm không đúng thành thủy hại cho dân. Nhà sống với lũ mới lắm,cần nghiên cứu kỹ, tham khảo nền khoa học tiên tiến thế giới trước khi làm. Dĩ nhiên rấtcần kinh nghiệm sống với lũ của dân, nhưng cần có một thiết kế tổng thể chung rồi mọingười bắt tay vào làm theo đúng qui định của khoa học và việc nào người ấy.Với nạn ma túy đã đến lúc phải sử dụng khoa học và phòng từ xa.- Tham vấn tâm lý: Từ này đang rất mốt nhưng thực chất tham vấn tâm lý theo đúngnghĩa rất khó. Đây không phải là mệnh lệnh hay lời khuyên chung chung mà sự hiểu biếtsâu sắc về con người, thái độ tôn trọng vô điều kiện và lắng nghe tích cực để giúp đối táclắng đọng và thấy ...