Hành trình Emmaus' trong hội họa

Chúa Giêsu đã sống lại, và Người hiện ra với hai môn đệ làng Emmaus, khi họ đang trên đường trở về quê nhà. Người trò chuyện với họ. Nhưng họ đã không nhận ra Người. Bởi quá bất ngờ, và bởi Người có một dung mạo khác. Chỉ đến khi vào bữa ăn tối, Người cầm bánh, đọc lời chúc tụng rồi chia cho các ông
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hành trình Emmaus” trong hội họaHành trình Emmaus” trong hội họaChúa Giêsu đã sống lại, và Người hiện ra với hai môn đệ làng Emmaus, khi họđang trên đường trở về quê nhà. Người trò chuyện với họ. Nhưng họ đãkhông nhận ra Người.Bởi quá bất ngờ, và bởi Người có một dung mạo khác.Chỉ đến khi vào bữa ăn tối, Người cầm bánh, đọc lời chúc tụng rồi chia chocác ông, các ông mới nhận ra Người...Câu chuyện trong Kinh Thánh này có ý nghĩa vô cùng thiết thân. Nó củng cốđức tin: Thiên Chúa luôn đồng hành, luôn ở cùng chúng ta..., và nhắc nhởvề ý nghĩa của Bí tích Thánh Thể…Bởi ý nghĩa này, Hành trình Emmaus đã trở thành chủ đề quan trọng trongnghệ thuật Công Giáo. Đã có nhiều họa sĩ vẽ về chủ đề này, trong đó, nổi tiếngnhất là ba tác phẩm cùng tên “Bữa ăn tối ở Emmaus” của ba “thiên tài” hộihọa: Titian (1488-1576), Caravaggio (1571-1610) và Rembrandt (1606-1669).Ba tác phẩm của ba họa sĩ là ba lối tiếp cận khác nhau về chủ đề và là baphong cách nghệ thuật khác nhau. Đó là những khác biệt vừa mang tính cánhân vừa mang tính thời đại.Titian vẽ “Bữa ăn tối ở Emmaus” trong khoảng thời gian từ 1530 đến 1535,khi ông đã là một họa sĩ lừng danh. Trong sử sách nghệ thuật, người ta xemTitian là một trong những nghệ sĩ tài năng hiếm có, một tên tuổi bậc nhấttrong hàng những họa sĩ lớn của thời đại Phục Hưng. Với kỹ thuật sơn dầuđiêu luyện, cái thế giới hiện thực hiện hình trong tranh ông, ở từng chi tiếtnhỏ, đã mang hơi thở phập phồng của sự sống. Một vẻ đẹp sống động trongmột tinh thần dung dị nhưng tinh tế, quí phái… đó là những gì người ta có thểnói về phong cách hội họa Titian.“Bữa ăn tối ở Emmaus” của Titian đã được chuyển tải với phong cách hội hoạnhư vậy. Trước mắt ta là hình ảnh câu chuyện ở thời khắc hai môn đệ nhậnra Thầy của mình. Tất cả đều hết sức tự nhiên với khung cảnh và dáng dấpđời thường. Chúa Giêsu ngồi chính giữa đang làm phép và bẻ bánh, vừa điềmđạm nghiêm trang vừa thật gần gũi, thân thiện… Hình ảnh một chú chó đangđùa nghịch với một chú mèo nhỏ dưới gầm bàn càng làm cho không khí trongtranh có tính cách hiện thực sắc nét hơn nữa… Trong cách nhìn hiện đại hơn,nhiều nhà phê bình đã cho rằng, hình ảnh trong “Bữa ăn tối ở Emmaus” củaTitian không đơn giản chỉ là nỗ lực “khách quan hóa” câu chuyện trong KinhThánh. Nó còn là một ẩn dụ: những vật thể trên bàn, bánh và rượu, là nhữngthành phần của Thánh Thể; còn chiếc bàn trải khăn trắng đơn sơ kia, lại gợi ýhình ảnh bàn thờ nhà thờ…“Bữa ăn tối ở Emmaus” vẽ năm 1601 của Caravaggio, được xem là có cảmhứng từ tác phẩm nói trên của Titian. Nhưng, cũng như phần lớn tác phẩmcủa Caravaggio, đây cũng là tác phẩm gây nên nhiều tranh cãi. Dĩ nhiên,chẳng ai có thể nghi ngờ khả năng thể hiện nghệ thuật của “thiên tài” hội họanày. Xét riêng về hình thức, phần lớn các nhà phê bình nghệ thuật đều thừanhận, đây là tác phẩm rất đặc biệt của Caravaggio. Hầu như trước ông chưacó họa sĩ nào diễn tả ánh sáng và thể chất đồ vật trong tranh sắc sảo và mạnhmẽ đến như vậy... Điều gây tranh cãi, chủ yếu ở khía cạnh tư tưởng, ở cáchCaravaggio “lý giải” chủ đề. Đương thời, phía phản đối cho rằng: Một, cáibàn ăn thừa mứa kia tầm thường như ở một quán nhậu chứ không có cái đạmbạc thiêng liêng của một bàn thờ…; Hai, hình ảnh Chúa Giêsu đã không córâu, lại quá trẻ và hơi có phần giống phụ nữ…; Ba, hành vi của các nhân vậttrong tranh tạo cảm tưởng ba người quá thân mật, thậm chí, hơi có phầnsuồng sã…Caravaggio và những người ủng hộ ông lúc đó, cũng như bây giờ, đã có ý kiếnngược lại: Một, Thiên Chúa ở cùng chúng ta là ở bất cứ nơi đâu trên thế giannày, không nhất thiết chỉ ở trên bàn thờ, trong nhà thờ, do đó, không cần phảiám chỉ về đó. Điều này trong Kinh Thánh đã nói rõ…; Hai, tại sao ChúaGiêsu đã xuất hiện trước các môn đệ trong một hình hài khác, khiến họ khôngnhận ra Người cho đến khi Người bẻ bánh? Chẳng phải là vì Người muốn chocác ông hiểu rằng, từ nay, Người có thể hiện thân trong hình ảnh bất kỳ ai,bất kể giàu, nghèo, sang, hèn và luôn ở bên họ, đồng hành với họ sao? Hìnhảnh này có gì sai trái với những gì đã được mô tả trong Kinh Thánh?... Ba,không có lý do gì để từ chối sự thân mật và gần gũi trong sự tiếp cận ThiênChúa. Thiên Chúa không chỉ đến khi chúng ta cầu nguyện hay suy gẫm vềThiên Chúa. Thiên Chúa ở bên cạnh và đồng hành với chúng ta trong từngkhoảnh khắc của đời sống… Chẳng phải trong Kinh Thánh cũng đã nói nhưvậy sao!Đến phiên nó, “Bữa ăn tối ở Emmaus” vẽ năm 1648 của Rembrandt, đượcxem là có cảm hứng từ sự hòa trộn giữa tính cách dung dị, tinh tế của Titianvà cách sử dụng ánh sáng điêu luyện nhằm tôn vinh chủ đề của Caravaggio.Thật vậy, “Bữa ăn tối ở Emmaus” của Rembrandt trông thân quen như hìnhảnh một buổi cầu kinh trong mọi gia đình Công giáo. Điểm đặc biệt là cách sửdụng ánh sáng với bản màu nâu đã tạo cho hình ảnh này một không khí vừathân mật vừa thiêng liêng. Chính cái khoảng trống c ...