Hệ thống định vị sét

Bài viết giới thiệu tổng quan về nguyên lý hoạt động của các hệ thống định vị sét phổ biến trên thế giới. Bên cạnh đó, dữ liệu hoạt động sét tiêu biểu trích xuất từ hệ thống định vị sét Blitzortung trên phạm vi Việt Nam được trình bày nhằm minh họa cho vai trò vô cùng quan trọng của các hệ thống định vị sét không những trong công tác bảo vệ chống sét mà còn trong quá trình phân tích nguyên nhân các sự cố xảy ra trên hệ thống điện.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hệ thống định vị sét HỆ THỐNG ĐỊNH VỊ SÉT TS. NGUYỄN NHẬT NAM Bộ môn Hệ thống điện Trường ĐH Bách Khoa – ĐH Quốc Gia TP. HCMTÓM TẮT trăm mét). Đây chính là quá trình phóng điện Bài viết giới thiệu tổng quan về nguyên lý đón sét. Khi kênh tiên đạo bậc từ trên hướnghoạt động của các hệ thống định vị sét phổ biến xuống tiếp cận với kênh tiên đạo ngược hoặctrên thế giới. Bên cạnh đó, dữ liệu hoạt động mặt đất, cường độ điện trường trong khoảngsét tiêu biểu trích xuất từ hệ thống định vị sét cách không khí giữa hai kênh này tăng lên caoBlitzortung trên phạm vi Việt Nam được trình gây ion hóa mãnh liệt không khí bắt đầu chobày nhằm minh họa cho vai trò vô cùng quan giai đoạn phóng điện chính. Lúc này, các điệntrọng của các hệ thống định vị sét không những tích cảm ứng mặt đất bên dưới tràn lên trungtrong công tác bảo vệ chống sét mà còn trong quá hòa các điện tích trong kênh tiên đạo từ đámtrình phân tích nguyên nhân các sự cố xảy ra trên mây và tiếp tục đi lên theo đường tiên đạo banhệ thống điện. đầu, tạo thành kênh phóng điện chính. CườngI. GIỚI THIỆU độ dòng điện sét giai đoạn này tăng lên rất cao, Phóng điện sét là một hiện tượng thiên đốt nóng mãnh liệt kênh phóng điện chính.nhiên kỳ bí và nguy hiểm. Hiện tượng này có Nhiệt độ trong kênh phóng điện chính có thểthể xảy ra giữa hai trung tâm điện tích trái dấu lên đến 20.000oC đến 30.000oC, kênh phóngthuộc cùng một đám mây hoặc thuộc hai đám điện chính sáng chói chang và được quan sátmây khác nhau. Tuy nhiên, trường hợp nguy từ xa dưới dạng tia chớp. Bên cạnh đó, mộthiểm nhất là khi phóng điện sét hình thành giữa lượng nhiệt khổng lồ được giải phóng từ kênhmây và mặt đất bên dưới. phóng điện chính, làm đốt nóng lớp không khí xung quanh khiến nó giản nở đột ngột tạo ra Đại đa số các trường hợp, phóng điện sét những đợt sóng âm mãnh liệt mà dân gian gọigiữa mây và đất xảy ra từ trung tâm điện tích là tiếng sấm. Khi kênh phóng điện chính lên tớiâm của mây (90%) [1]. Quá trình này bắt đầu trên đám mây, dòng điện sét đạt giá trị đỉnh.với những dãy sáng mờ kéo dài thành từng đợt Các điện tích cảm ứng từ mặt đất bên dưới cũnggián đoạn phát triển về phía mặt đất gọi là giai lên theo, trung hòa các điện tích trên đám mây.đoạn tiên đạo bậc (step leader). Đồng thời, các Các điện tích còn thừa trên đám mây theo kênhđiện tích cảm ứng trái dấu sẽ tập trung ở vùng phóng điện chính tản xuống mặt đất bên dưới.đất nằm bên dưới đám mây dưới tác động của Trong giai đoạn kết thúc phóng điện này, dòngđiện trường của điện tích trên đám mây và điện sét giảm dần biên độ. Một cơn sét thườngtrong kênh tiên đạo. Khi mới bắt đầu, hướng gồm nhiều lần phóng điện liên tiếp nhau, trongphát triển của các tia tiên đạo bậc là ngẫu nhiên đó cú phóng điện đầu tiên (first stroke) và cácvà không chịu sự chi phối bởi mặt đất bên dưới. cú phóng điện kế tiếp (subsequent stroke) cầnTuy nhiên, khi kênh tiên đạo phát triển xuống được phân biệt với nhau qua các dạng dòng sétdưới đến độ cao định hướng (600m nếu mặt đất đặc trưng. [2]bên dưới có các công trình cao hơn 30m, hoặcgấp 20 lần chiều cao của các công trình bên dưới Để ước chừng vị trí xảy ra phóng điện sét,trong trường hợp không có công trình nào cao thời gian chênh lệch giữa lúc thấy tia chớp vàquá 30m), các tia tiên đạo sẽ phát triển hướng lúc nghe tiếng sấm có thể dùng để ước tínhvề các vị trí có sự tập trung các điện tích cảm được khoảng cách giữa ta đến vị trí sét đánh.ứng trái dấu với mật độ cao. Rõ ràng, vị trí đổ Ánh sáng truyền trong không khí với vận tốcbộ của sét xuống mặt đất bên dưới có tính chọn 3x108m/s, trong khi sóng âm lại lan truyền vớilọc và đây chính là cơ sở cho hoạt ...