Hiểm họa của tương tác thuốc

Dùng chung một lần nhiều loại thuốc có thể dẫn đến tương tác thuốc, nguy hại đến sức khỏe. Tương tác thuốc là hiện tượng xảy ra khi sử dụng đồng thời hai hay nhiều thuốc, thuốc này làm thay đổi tác dụng hay tăng độc tính của thuốc kia dẫn đến hậu quả có lợi hoặc bất lợi với cơ thể người dùng thuốc. Mục đích của thầy thuốc khi chỉ định phối hợp nhiều loại thuốc là nhằm khai thác tương tác thuốc có lợi, tức là làm tăng hiệu quả điều trị và giảm tác dụng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hiểm họa của tương tác thuốc Hiểm họa của tương tác thuốc Dùng chung một lần nhiều loại thuốc có thể dẫn đến tương tác thuốc, nguy hạiđến sức khỏe. Tương tác thuốc là hiện tượng xảy ra khi sử dụng đồng thời hai hay nhiềuthuốc, thuốc này làm thay đổi tác dụng hay tăng độc tính của thuốc kia dẫn đến hậuquả có lợi hoặc bất lợi với cơ thể người dùng thuốc. Mục đích của thầy thuốc khi chỉ định phối hợp nhiều loại thuốc là nhằm khaithác tương tác thuốc có lợi, tức là làm tăng hiệu quả điều trị và giảm tác dụng phụ củathuốc. Nhưng nhiều khi do lực bất tòng tâm hoặc vì có ý đồ không tốt (phối hợp thuốctheo kiểu bao vây để tạo uy tín bác sĩ, làm bệnh nhân tốn tiền mua nhiều thuốc khôngcần thiết) mà bác sĩ phối hợp thuốc tạo cảnh “hổ và cừu được nhốt chung mộtchuồng”. Khi được nhốt chung như thế chắc chắn hổ sẽ ăn thịt cừu (thuốc này làm mấttác dụng của thuốc kia) và sau khi ăn thịt cừu, hổ sẽ hăng máu, hung dữ hơn bìnhthường (thuốc kia làm thuốc này tăng độc tính). Đó có thể xem là bức tranh biếm họacó tính ví von nhằm diễn tả cái gọi là tương tác thuốc có hại. Khi các thuốc “đánh” nhau Khi vào cơ thể, đầu tiên thuốc phải được hấp thu vào máu, nếu thuốc được uốngthì giai đoạn này khá nhiêu khê. Sau đó, thuốc từ máu được phân bố khắp nơi để đilòng vòng khắp cơ thể, hầu đến nơi mà nó cho tác dụng (như vào não để trị viêm nãochẳng hạn). Song song với việc phân bố và cho tác dụng, thuốc được gan chuyển hóa.Sau cùng, thuốc sẽ được thận đào thải ra khỏi cơ thể. Trong bốn giai đoạn vừa kể: hấpthu, phân bố, chuyển hóa, bài tiết, nếu hai thuốc uống cùng lúc đánh nhau lộn tùngphèo ở từng giai đoạn, sẽ đưa đến hậu quả có khi rất đáng buồn cho chủ nhân là ngườidùng thuốc. Nếu hai thuốc dùng chung bằng đường uống, thuốc này cản trở sự hấp thu củathuốc kia, làm lượng thuốc hấp thu bị giảm trầm trọng, không cho tác dụng điều trịhiệu quả. Đó là trường hợp thuốc kháng axit chữa loét dạ dày chứa Al, Mg (Maalox,Kremil-s...), hoặc thuốc chứa than hoạt, kaolin trị tiêu chảy cản trở thuốc uống cùngvới nó trị tăng huyết áp, tiểu đường... làm thuốc sau mất tác dụng (phải uống hai thuốccách xa nhau ít nhất hai giờ). Hoặc khi phân bố trong máu, hai thuốc dùng Các bác sĩ, dược sĩ ở cácchung cùng liên kết với albumin có trong máu, nước tiên tiến phải sử dụng cácthuốc có ái lực liên kết lớn hơn sẽ đẩy thuốc kia ra phần mềm vi tính về tương tácthành dạng tự do, làm tăng nồng độ gây độc tính. Đó thuốc để xử trí kịp thời, khônglà trường hợp dùng chung thuốc kháng viêm cho “hổ và cừu sống chung mộtphenylbutazon với warfarin sẽ làm tăng tác dụng chuồng”.chống đông của warfarin, gây xuất huyết nguy hiểm. Các thuốc đều được chuyển hóa ở gan, khi dùng hai thuốc cùng lúc, thuốc nàylàm tăng hoặc giảm hoạt tính của men gan chuyển hóa, đồng thời làm giảm hoặc tănghoạt tính trị liệu của thuốc kia, gây hậu quả xấu. Như kháng sinh erythromycin cản trởsự chuyển hóa thuốc giãn phế quản trị suyễn theophyllin, làm tăng độc tính của thuốcnày. Hầu hết các thuốc được chuyển hóa qua thận, vì vậy tương tác thuốc khi xảy raở đây sẽ làm thuốc tích lũy lại trong cơ thể gây hại. Như kháng sinh thuộc nhómaminosid dùng chung với thuốc trợ tim digoxin, digoxin không được bài tiết tốt sẽ tíchlũy gây độc. Còn phải kể loại tương tác thuốc gọi là tương tác thuốc dược lực học. Đó làtương tác xảy ra giữa hai thuốc làm giảm hoặc mất tác dụng của thuốc kia (do tác dụngcủa hai loại thuốc đối kháng với nhau). Như cafein (có trong dược phẩm trị cảm) gâykích thích làm giảm tác dụng an thần của diazepam. Hoặc không nên phối hợp dùngchung kháng sinh penicillin và kháng sinh tetracyclin vì có sự đối kháng trong tácdụng diệt vi khuẩn. Để tránh không bị thuốc... trừng phạt Người dùng thuốc nên lưu ý những điểm sau để tránh tương tác thuốc: Một số người được gọi là đối tượng có nguy cơ dễ bị tương tác thuốc. Đó làngười phải dùng nhiều thuốc vì nhiều bệnh, người cao tuổi, người hay đi khám nhiềubác sĩ (thuộc loại liên tục đổi thầy đổi thuốc), người bị bệnh kinh niên như viêm loétdạ dày - tá tràng, tim mạch (nhất là bị tăng mỡ trong máu hay dùng thuốc chống đông),động kinh, hô hấp (hen suyễn và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính). Các đối tượng này cần lưu ý ba điều khi dùng nhiều loại thuốc: - Thứ nhất: khi đi khám bệnh hoặc mua thuốc (loại bán không cần đơn) tại nhàthuốc phải kể rõ cho bác sĩ hoặc dược sĩ biết mình đang dùng thuốc gì. - Thứ hai: khi đang dùng thuốc chữa bệnh, không được dùng thêm bất cứ thuốcgì khác, kể cả thuốc y học cổ truyền hay các loại thực phẩm chức năng mà không hỏi ýkiến bác sĩ đang điều trị. - Thứ ba: khi đang dùng đơn thuốc ghi nhiều thuốc, nếu có phản ứng bất thườngxảy ra nên đi tái khám ngay và kể rõ cho bác sĩ biết sự bất thường đó. ...