Hiện trạng nghề nuôi tôm chân trắng (Penaeus vannamei Boone, 1931) thương phẩm tại tỉnh Quảng Ngãi và đề xuất các giải pháp phát triển theo hướng ổn định và bền vững

Nghiên cứu này nhằm mục đích đánh giá hiện trạng kỹ thuật nuôi tôm chân trắng và đề xuất các giải pháp phát triển theo hướng ổn định và bền vững tại tỉnh Quảng Ngãi. Điều tra hiện trạng kỹ thuật nuôi tôm chân trắng thương phẩm được thực hiện trong năm 2012. Trong nghiên cứu này, 230 hộ trong tổng số 2.298 hộ nuôi tôm chân trắng được tiến hành điều tra, phỏng vấn và thu mẫu. Kết quả nghiên cứu cho thấy diễn biến tình hình nghề nuôi tôm chân trắng, hiện trạng kỹ thuật nuôi, các bệnh thường gặp và biện pháp phòng, trị. Nghiên cứu cũng đã đề xuất 5 biện pháp cải tiến kỹ thuật và 5 giải pháp quản lý để phát triển nghề nuôi tôm chân trắng theo hướng ổn định và bền vững.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hiện trạng nghề nuôi tôm chân trắng (Penaeus vannamei Boone, 1931) thương phẩm tại tỉnh Quảng Ngãi và đề xuất các giải pháp phát triển theo hướng ổn định và bền vững Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 1/2014 KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU ÑAØO TAÏO SAU ÑAÏI HOÏC HIỆN TRẠNG NGHỀ NUÔI TÔM CHÂN TRẮNG (Penaeus vannamei Boone, 1931) THƯƠNG PHẨM TẠI TỈNH QUẢNG NGÃI VÀ ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN THEO HƯỚNG ỔN ĐỊNH VÀ BỀN VỮNG CULTURE TECHNIQUE OF WHITE LEG SHRIMP (Penaeus vannamei Boone, 1931) IN QUANG NGAI PROVINCE AND DEVELOPED SOLUTIONS TOWARDS STABILITY AND SUSTAINABILITY Nguyễn Văn Năm1, Đỗ Thị Hòa2 Ngày nhận bài: 22/7/2013; Ngày phản biện thông qua: 29/8/2013; Ngày duyệt đăng: 10/3/2014 TÓM TẮT Nghiên cứu này nhằm mục đích đánh giá hiện trạng kỹ thuật nuôi tôm chân trắng và đề xuất các giải pháp phát triển theo hướng ổn định và bền vững tại tỉnh Quảng Ngãi. Điều tra hiện trạng kỹ thuật nuôi tôm chân trắng thương phẩm được thực hiện trong năm 2012. Trong nghiên cứu này, 230 hộ trong tổng số 2.298 hộ nuôi tôm chân trắng được tiến hành điều tra, phỏng vấn và thu mẫu. Kết quả nghiên cứu cho thấy diễn biến tình hình nghề nuôi tôm chân trắng, hiện trạng kỹ thuật nuôi, các bệnh thường gặp và biện pháp phòng, trị. Nghiên cứu cũng đã đề xuất 5 biện pháp cải tiến kỹ thuật và 5 giải pháp quản lý để phát triển nghề nuôi tôm chân trắng theo hướng ổn định và bền vững. Từ khóa: tôm chân trắng, kỹ thuật nuôi, dịch bệnh, Quảng Ngãi ABSTRACT The study has ben performed to evaluate present culture technique white leg shrimp and proposed solutions to develop technique towards stability and sustainability in Quang Ngai province. This has also aimed to investigate culture technique white leg shrimp as merchandise made in 2012. In this study we investigated, questioned and took samples from 230 households out of a total of 2.298 households which were rearing White leg shrimps. The results indicated that in the present culture technique, diseases more commonly occurred than in prophylactic methods. This study also suggests 5 methods to improve the cultural technique and 5 strategies for sustainable aquacultural development. Key words: White leg shrimp, culture technique, disease, Quang Ngai I. ĐẶT VẤN ĐỀ Tôm chân trắng (Penaeus vannamei Boone, 1931), có nguồn gốc từ Châu Mỹ, được biết có nhiều ưu điểm như tỷ lệ sống cao, tốc độ tăng trưởng nhanh, nhu cầu về hàm lượng đạm trong thức ăn thấp, thời gian nuôi ngắn, có thể nuôi ở mật độ cao và cho năng suất cao hơn so với tôm sú. Do vậy, từ năm 2001, tôm chân trắng đã được nhập vào Việt Nam, được nuôi ở nhiều tỉnh ven biển thay thế dần cho tôm sú và bước đầu đã thu được một số thành công [5]. Người nuôi tôm ở Quảng Ngãi bắt đầu nuôi tôm chân trắng từ năm 2004, với 17 ha; đến 2012 đã 1 2 có 525 ha nuôi thương phẩm đối tượng này, chiếm 78% tổng diện tích có thể nuôi tôm của địa phương này. Những năm đầu đưa tôm chân trắng vào nuôi ở Quảng Ngãi đã đạt kết quả cao về năng suất, sản lượng và hiệu quả kinh tế, nhưng khi đã có một số lượng lớn diện tích ở địa phương chuyển sang nuôi đối tượng này, thì người nuôi tôm phải đối mặt với tình hình dịch bệnh thường xuyên xuất hiện trên diện rộng và diễn biến ngày càng phức tạp [6], [7], [11]. Do đó, việc tìm hiểu về quy trình kỹ thuật nuôi và tình hình bệnh ở tôm chân trắng trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi là một yêu cầu cần thiết, kết quả Nguyễn Văn Năm: Cao học Nuôi trồng thủy sản 2011 - Trường Đại học Nha Trang PGS.TS. Đỗ Thị Hòa: Trường Đại học Nha Trang 154 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 1/2014 nghiên cứu này sẽ làm cơ sở cho việc đề xuất các giải pháp cải tiến về kỹ thuật và quản lý dịch bệnh, giúp nghề nuôi tôm chân trắng của địa phương phát triển trong thế ổn định và bền vững. II. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Trong năm 2012, các vùng nuôi tôm trọng điểm của tỉnh Quảng Ngãi được tiến hành thu mẫu. Số liệu thứ cấp về hiện trạng nghề nuôi tôm chân trắng được thu thập chủ yều từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chi cục Thú y, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các huyện. Số liệu sơ cấp được thu thập thông qua điều tra, phỏng vấn 230 mẫu trong tổng số 2.298 hộ nuôi tôm chân trắng tại 5 huyện là Bình Sơn (47/465), Sơn Tịnh (92/921), Tư Nghĩa (37/372), Mộ Đức (19/191) và Đức Phổ (35/349). Các mẫu được phân bố ngẫu nhiên bằng hàm Rand trong phần mềm excel. Đồng thời dùng phầm mềm excel để mã hóa và phân tích số liệu thu được. Những nội dung chính thu thập trong điều tra gồm: thông tin về người nuôi tôm chân trắng (tuổi, giới tính, trình độ học vấn, thâm niên nuôi tôm); hiện trạng kỹ thuật nuôi (diện tích, độ sâu ao nuôi, thời vụ nuôi, số vụ nuôi/năm, tẩy dọn ao hồ, gây màu nước, nguồn giống, cỡ giống, chọn giống, thả giống, mật độ thả nuôi, thức ăn và cách cho ăn, chăm sóc, quản lý các yếu tố môi trường, thu hoạch, hiệu quả kinh tế); hiện trạng bệnh (các bệnh đã gặp trong 3 năm gần đây, mô tả dấu hiệu chính, tác hại của bệnh, mùa vụ xuất hiện, phòng, trị và khả năng chữa trị). Dựa trên các kết quả thu được, các đề xuất giải pháp cải tiến về kỹ thuật và quản lý để phát triển ổn định và bền vững nghề nuôi tôm chân trắng thương phẩm tại tỉnh Quảng Ngãi [10]. III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 1. Hiện trạng nghề nuôi tôm chân trắng của Quảng Ngãi Bảng 1. Diện tích và sản lượng tôm chân trắng tại Quảng Ngãi từ năm 2008 – 2012 Năm 2008 Địa phương Năm 2009 Năm 2010 Năm 2011 Năm 2012 DT (ha) SL (tấn) DT (ha) SL (tấn) DT (ha) SL (tấn) DT (ha) SL (tấn) DT (ha) SL (tấn) Bình Sơn 15 138 88 414 112 532 97,5 315 97 457 Sơn Tịnh 43 159 61 272 79,5 265 89 237 75 246 Tư Nghĩa 131 493 165 538 169,5 496 146 520 146 450 Mộ Đức 111 2.250 111 3.277 110,5 2.794 110,5 2.674 74 1.014 Đức Phổ 180 2.100 173 2.250 132 1.800 144 2.200 133 1.014 Toàn tỉnh 480 5.140 598 6.751 603,5 5.887 587 5.946 525 4.637 Chú thích: DT: diện tích, SL: sản lượng (Nguồn: Sở Nông nghiệp ...