Hiện tượng văn chương Hồ Anh Thái _1

Khi mới vào tuổi hai mươi, đang là sinh viên trường Đại học Ngoại giao, Hồ Anh Thái đã là tác giả văn xuôi có truyện ngắn đăng đều trên các báo Văn Nghệ, Văn nghệ Quân đội... Anh bắt đầu cuộc đời văn chương từ đầu những năm 80, thế kỷ XX, với một bút pháp thực sự mới mẻ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hiện tượng văn chương Hồ Anh Thái _1Hiện tượng văn chương Hồ Anh Thái Khi mới vào tuổi hai mươi, đang là sinh viên trường Đại học Ngoại giao, Hồ Anh Tháiđã là tác giả văn xuôi có truyện ngắn đăng đều trên các báo Văn Nghệ, Văn nghệ Quân đội...Anh bắt đầu cuộc đời văn chương từ đầu những năm 80, thế kỷ XX, với một bút pháp thực sựmới mẻ. Bút pháp mới mẻ của Hồ Anh Thái có được thật tự nhiên, như do trong hồn trongmáu, trong tư duy của anh nó đã vậy. Không giống như trường hợp những năm sau này, một sốnhà văn săn tìm hình thức tân kỳ, để văn mình được “mới hơn”. Những truyện ngắn ban đầucủa Hồ Anh Thái, tiêu biểu là Chàng trai ở bến đợi xe, Nói bằng lời của mình, Mảnh vỡ củađàn ông... đã được bạn đọc chú ý bởi bút pháp mới và bởi cuộc sống trong truyện cũng thậttươi, mới. Do duyên may, chúng tôi trở thành bạn văn khi Hồ Anh Thái đang là sinh viên, mộttình bạn có vẻ là vong niên vì Thái kém tôi hơn mười tuổi, lại như tình bạn cùng trang lứa, bởichúng tôi trò chuyện tâm sự không hề có sự gián cách gì. Hồi đó, Hồ Anh Thái có phần gầyyếu so với những thanh niên cùng tuổi, tính tình khiêm nhường, nhưng rất chịu nghĩ ngợi vềchuyện đời, và đọc rất nhiều, như một con mọt sách. Về làm việc ở Bộ Ngoại giao một thờigian ngắn, Hồ Anh Thái đi bộ đội nghĩa vụ quân sự. Cũng dịp này, tập truyện ngắn Chàng traiở bến đợi xe được xuất bản. Trong thời gian làm nghĩa vụ quân sự, vào tháng 11-1985, Hồ AnhThái đã viết cuốn tiểu thuyết Người đàn bà trên đảo, đề cập những chấn thương về thể chất vàtinh thần của những người phụ nữ đi qua cuộc chiến tranh, trở thành quá lứa, lỡ thì. Sau chiếntranh, những nữ cựu chiến binh đó đến làm việc trong một lâm trường trên đảo Cát Bạc. Đây làcâu chuyện về cuộc chiến đấu tiếp tục của họ, hoặc là đau đớn chống lại những ham muốnnhục dục thường tình, hoặc là nhẫn nhục thèm khát có một chút con làm nơi nương tựa lúccuối đời. Dù là nhà văn rất trẻ, nhưng anh đã đặt vấn đề về tình dục, về bản năng con người vànhu cầu làm tròn thiên chức người phụ nữ. Đặc biệt, đề tài của tiểu thuyết thực sự táo bạo, là,cái giá mà những nữ cựu chiến binh phải trả trong cuộc chiến tranh chống Mỹ thật ghê gớm.Năm 1986, Hồ Anh Thái lại xuất bản tiểu thuyết Vẫn chưa tới mùa đông. Và năm này, anhcũng viết xong thiên tiểu thuyếtNgười và xe chạy dưới ánh trăng. Sức viết của anh thật dồi dào,rất hiếm thấy trong số các nhà văn Việt Nam thời ấy và cả hiện nay. Bây giờ nhìn nhận lại hiệntượng Hồ Anh Thái, chúng tôi thấy, ngay từ khi bắt đầu sáng tác, anh đã thể hiện tính chuyênnghiệp trong việc viết văn. Điều này, sang đầu thế kỷ XXI hầu hết các nhà văn nước ta cònchưa ý thức được. Năm 1987, tiểu thuyết Người và xe chạy dưới ánh trăng được xuất bản. Thời gian nàychúng tôi có điều kiện gặp nhau nhiều, và tôi rất mừng cho Hồ Anh Thái. Trong nhữngtruyện ngắn đầu tay, Hồ Anh Thái viết về đời sống tinh thần của những thanh niên, sinh viêncùng trang lứa với những khao khát về cái đẹp, vươn tới cái lương thiện. Đến tiểuthuyết Người đàn bà trên đảo, nhà văn hai mươi lăm tuổi đã viết về một vấn đề xã hội kháđặc biệt ở nước ta sau chiến tranh. Còn trong Người và xe chạy dưới ánh trăng, Hồ Anh Tháihai mươi sáu tuổi thể hiện một ý tưởng khá sâu sắc, rằng, con người ta đi vào đời với đôi bàntay trắng, sạch sẽ và lương thiện. Nhưng rồi càng đi càng phải giữ mình trong sạch, mà đời cứluôn muốn nhấn người ta vào sắc dục, vào những chỗ không được lương thiện lắm. Cuộcsống xã hội thời gian đó với những xô dập ghê gớm. Các nhân vật trong tiểu thuyết đều còntrẻ, Toàn, Hiệp, Trang, Minh... mỗi người một số phận, bị cuộc sống xô dạt về những nẻokhác nhau và họ phải vật lộn với số phận trên con đường của đời mình. Với Người và xe chạydưới ánh trăng, Hồ Anh Thái đã khẳng định được một vị trí trong đời sống văn chương ViệtNam. Anh đã có ý thức trách nhiệm của một nhà văn, và là một nhà văn có tài. Điều đó thểhiện qua cách tạo dựng những nhân vật có cá tính đa dạng, có nhân cách phức tạp, nhất lànhân vật Toàn; thể hiện trong cách nêu vấn đề khá nhân bản: hết chiến tranh tưởng chừng conngười không còn bị mất mát gì nữa, vậy mà chúng ta vẫn phải mất mát rất nhiều; và, cũng thểhiện qua ngôn ngữ nghệ thuật trong sáng, đa cảm, có sức diễn đạt thật sống động của nhàvăn. Sinh năm 1960, khi cuộc chiến tranh chống Mỹ lan ra miền Bắc, Hồ Anh Thái lênnăm tuổi, nên được đưa đi sơ tán ở nông thôn. Chiến tranh nhanh chóng mở rộng tới các làngquê, nơi dự trữ rất nhiều con người và vật lực để cung cấp cho mặt trận. Vậy là, ngay từ thờithơ ấu, Hồ Anh Thái đã biết về nông thôn, đã chứng kiến máy bay Mỹ dội bom xuống xómlàng, thấy lửa cháy và những cái chết. Những ấn tượng đầu đời này thực sự sâu đối với mộtngười về sau trở thành nhà văn. Cùng những ấn tượng như vậy, theo thời gian, những câuchuyện kể, bao cuộc gặp gỡ những người từng ra mặt trận, trực tiếp thấu hiểu những mất máthy sinh của các gia đình họ hàng, thân quen, Hồ Anh Thái hiểu, cuộc chiến tran ...