Hiệu quả của hoạt động ngoại khóa văn học dân gian trong nhà trường

Nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn Văn học, gần đây, trên các diễn đàn nghiên cứu, các hội nghị, hội thảo, người ta đã bàn nhiều đến vấn đề đổi mới phương pháp dạy học. Mối quan tâm bức xúc đối với những người trực tiếp giảng dạy văn học ở nhà trường phổ thông là làm thế nào để phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh, nâng cao hiệu quả giáo dục thẩm mỹ, khơi gợi niềm say mê hứng thú học tập bộ môn Văn học trong tình hình hiện nay. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hiệu quả của hoạt động ngoại khóa văn học dân gian trong nhà trường Hiệu quả của hoạt động ngoại khóa văn học dân gian trong nhà trườngNhằm nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn Văn học, gần đây, trên cácdiễn đàn nghiên cứu, các hội nghị, hội thảo, người ta đã bàn nhiều đếnvấn đề đổi mới phương pháp dạy học. Mối quan tâm bức xúc đối vớinhững người trực tiếp giảng dạy văn học ở nhà trường phổ thông là làmthế nào để phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh, nâng cao hiệuquả giáo dục thẩm mỹ, khơi gợi niềm say mê hứng thú học tập bộ mônVăn học trong tình hình hiện nay.Giải quyết thực trạng trên, cần phải kết hợp đổi mới phương pháp giảngdạy cả giờ chính khoá lẫn hoạt động ngoại khoá, mà trước hết là phải cómột quan niệm đúng về tầm quan trọng, ý nghĩa của những hoạt độngngoại khoá Văn học.Theo dõi quá trình đổi mới phương pháp dạy học Văn - tiếng Việt ở nhàtrường phổ thông trong những năm gần đây, nội dung đổi mới thườngtập trung vào giờ chính khoá, còn hình thức ngoại khóa thì ít được chútrọng triển khai. Phải chăng hoạt động ngoài giờ của học sinh là khôngquan trọng, không đóng vai trò trong việc nâng cao chất lượng giảng dạyvà học tập bộ môn? Đã đến lúc cần xác định lại vị trí, vai trò của hoạtđộng ngoại khoá, phát huy cao độ tính năng động sáng tạo, niềm hứngthú của học sinh.Hoạt động ngoại khoá Văn học theo quan niệm đổi mới phương phápdạy học là một hình thức tự học tích cực, bổ ích và có hiệu quả, nối liềnbục giảng với thực tiễn đời sống, mở rộng, kéo dài trường suy tưởng - thẩm định về bài học cho học sinh; phát huy tính tích cực, chủđộng sáng tạo của người học, kiểm tra lại chất lượng dạy học trong giờchính khoá. Hoạt động ngoại khoá Văn học, vì thế, vừa là hoạt độnggiáo dục, vừa là hoạt động thẩm mỹ, góp phần tạo ra lối sống văn hoávà khả năng hưởng thụ văn hoá nghệ thuật cho học sinh. Qua hoạt độngngoại khoá Văn học, học sinh được phát triển cân đối về trí tuệ, đạo đức,thể dục và mĩ dục (Phan Trọng luận, Phương pháp dạy văn, Nxb Đạihọc Quốc gia 1996, Tr. 381).Hoạt động ngoại khoá Văn học càng cần thiết và bổ ích khi được ápdụng vào quá trình dạy học phần Văn học dân gian ở THPT vì những lído sau:Ngoại khoá Văn học dân gian góp phần làm sáng tỏ những đặc trưng cơbản của Văn học dân gian (tính tập thể, tính truyền miệng, tính dị bản,gắn với sinh hoạt xã hội. . . ) - điều mà giáo viên và học sinh rất khóthực hiện trong giờ chính khoá do hạn chế về điều kiện và thời giangiảng dạy. Ví dụ, để làm rõ đặc điểm gắn với sinh hoạt xã hội của Vănhọc dân gian, người dạy phải lý giải về hoàn cảnh nảy sinh và môitrường diễn xướng của nó; Làm sáng tỏ tính dị bản thì cần phải so sánhnhiều văn bản khác nhau... Những thao tác này khó có thể thực hiệnđược trong giờ chính khoá.Ngoại khoá văn học dân gian cho phép chúng ta khai thác tác phẩm Vănhọc dân gian ở nhiều góc độ, thoả mãn nhu cầu làm sống lại tác phẩmVăn học dân gian trong môi trường diễn xướng, thông qua các hình thứctrình diễn bằng lời - nhạc - vũ, làm sáng lên những vẻ đẹp độc đáo củaVăn học dân gian .Ngoại khoá Văn học dân gian cho phép người dạy khắc phục đượcnhững bất cập trong chương trình giữa thời gian cho phép và khối lượngkiến thức cần phải truyền đạt; có thể mở rộng và đào sâu những nội dungquan trọng, bổ sung những vấn đề chưa được đặt ra trong chương trìnhchính khoá. .Ngoại khoá Văn học dân gian còn tăng cường tính thời sự, tính xã hộicho nội dung bài học. Qua hoạt động ngoại khoá Văn học dân gian, họcsinh có thể hiểu sâu hơn về những giá trị văn hoá dân gian của quêhương, đất nước.Thế nhưng, lâu nay trong nhà trường phổ thông, hoạt động ngoại khoáVăn học được hiểu là hoạt động ngoài giờ học, là một hoạt động phụ,nằm ngoài quản lý chuyên môn. Việc tổ chức ngoại khoá Văn học tuỳthuộc vào quỹ thời gian vốn rất hẹp hòi, vào năng lực và nhiệt tình củangười dạy và nhu cầu, hứng thú của người học. Nó được coi là một hoạtđộng giải trí, tổ chức theo hình thức một chương trình văn nghệ (ca -múa - nhạc), thiếu nhất quán về chủ đề, sơ sài, phiến diện về mặt nộidung. Sở dĩ có tình trạng như vậy vì chương trình nội khoá lâu nay chỉchú trọng cung cấp kiến thức về mặt số lượng, coi nhẹ việc rèn luyện kĩnăng, tách rời lý thuyết với thực hành. Mọi yêu cầu mục đích của mônhọc coi như đã được giải quyết triệt để khi bài giảng trên lớp chấm dứt.Theo chúng tôi, quan niệm về hoạt động ngoại khoá văn học như trên làchưa thoả đáng, chưa quan tâm đúng mức đến lợi ích của hoạt động nàytrong quá trình giảng dạy và học tập bộ môn.Tổ chức hoạt động ngoại khoá Văn học dân gian là một công việc vừacó ý nghĩa thực tiễn vừa có ý nghĩa khoa học. Tuy nhiên, để tổ chức tốthoạt động này cần phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về khâu tổ chức vànghiên cứu kĩ về chương trình. Căn cứ vào tình hình thực tế ở nhàtrường phổ thông và nhu cầu học tập của bộ môn, tôi xin đề xuất một sốhình thức tổ chức hoạt động ngoại khoá Văn học dân gian cho đối tượnglà học sinh ...