Hiểu thêm về nhân vật Trịnh Duy Sản cuối thời Lê Sơ

Từ khi Lê Uy Mục lên ngôi (1505), nhà Lê Sơ rơi vào tình trạng khủng hoảng để rồi dẫn đến sự kiện Mạc Đăng Dung giết vua (1527), thay nhà Lê trị vì thiên hạ. Trong hai thập niên này, uy lực của triều đình phong kiến giảm sút trầm trọng. Tôn thất nhà Lê sát hại lẫn nhau; công thần chia bè sẻ cánh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hiểu thêm về nhân vật Trịnh Duy Sản cuối thời Lê Sơ TRAO ĐỔI - NGHIÊN CỨUHIỂU THÊM VỀ NHÂN VẬT TRỊNH DUY SẢN CUỐI THỜI LÊ SƠ Trịnh Duy Tuân r r i_ • __1 X X _______r r _ _ ^ ____* Tóm tắt: Từ khi Lê Uy Mục lên ngôi (1505), nhà Lê Sơ rơi vào tình trạng khủnghoảng để rồi dẫn đến sự kiện Mạc Đăng Dung giết vua (1527), thay nhà Lê trị vì thiênhạ. Trong hai thập niên này, uy lực của triều đình phong kiến giảm sút trầm trọng. Tônthất nhà Lê sát hại lẫn nhau; công thần chia bè sẻ cánh. Kẻ ưu thời, người mẫn thế.Trắng đen lẫn lộn khó bề suy xét. Công ít, tội nhiều hoặc tội ít, công nhiều ngay trongmột công thần. Dẫn đến tình trạng đánh giá chưa chính xác một số nhân vật lịch sử thờinhiễu nhương. Cần nhìn nhận lại một số nhân vật giai đoạn này như nhân vật TrịnhDuy Sản với cái nhìn theo quan điểm lịch sử hiện đại. Sau khi Lê Thánh Tông mất, hai hoàng thân tiếp tục sự nghiệp của nhà Lê là LêTranh (Lê Hiến Tông) và Lê Thuần (Lê Túc Tông) thay nhau kế vị. Về tư chất, đâycũng là những vị tài giỏi [2, tr 7 và 53), có thể làm nên sự nghiệp lớn nhưng tiếc rằng cảhai đều yểu mệnh. Sau khi Túc Tông mất, qua một số thủ đoạn của cung nhân, Lê Tuấn(Lê Uy Mục, anh của Túc Tông) lên nắm quyền bính. Từ đây, lịch sử nhà Lê Sơ rơi vàothời kỳ khủng hoảng vì sự man rợ của vị hoàng đế này. Khi nắm quyền trong tay, Uy Mục cho người giết chết bà nội vì việc bà khôngchịu lập ông lên ngôi. Đồng thời giết luôn một số đại thần [2, tr 57]. Man rợ hơn, UyMục còn ra lệnh cho giết hết những người Chiêm Thành bị bắt làm gia nô trong điềntrang của các thế gia, công thần [2, tr 70]; đêm nào cũng cùng với cung nhân uống rượu.Đến khi say thì giết chết hết sức tàn bạo [2, tr 59]. Sứ thần nhà Minh gọi Uy Mục làQuỷ vương [2, tr 57]. Năm 1509, Lê Oanh (Lê Tương Dực) giết Uy Mục để soán ngôivua. Những năm đầu trị vì thiên hạ, Tương Dực cũng có vài đóng góp thể hiện sự cốgắng vực dậy đất nước đang suy tàn [2, tr 81]. Được vài năm, Tương Dực bỏ bê việcnước, ăn chơi sa đọa, nghĩ ra nhiều trò tiêu khiển quái đản, không nghe lời phải, đánhđập đại thần khiến triều đình chia nhiều phe phái, thiên hạ loạn ly. Người xưa gọiTương Dực là vua lợn [2, tr 120]. Một số đại thần trong triều đã hợp sức giết TươngDực [2, tr 118]. Chính quyền nhà Lê đi vào con đường tàn vong để rồi không bao lâusau, triều chính rơi vào nhà Mạc.* Trường THPT Đông Sơn 1 - Thanh Hóa 105 TRAO ĐỔI - NGHIÊN CỨU Tính từ khi Uy Mục lên ngôi (1505) đến khi Mạc Đăng Dung nắm quyền bínhvương triều (1527) khoảng hơn 20 năm. Trong hơn hai mươi năm ấy có rất nhiều biếnloạn. Vua Chiêu Tông thì nghe lời dèm pha giết công thần. Bề tôi Nguyễn Kính thì đemquân về kinh đô đánh đuổi vua. Nội bộ công thần lục đục dẫn đến tình trạng đem quânđánh nhau như Nguyễn Hoằng Dụ và Trịnh Tuy. Vua không sai bảo được quần thầnNguyễn Hoằng Dụ khi gặp nạn. Nhân cơ hội triều đình rối loạn, nhiều vị quan lại đứnglên chống vua như Trần Cảo, Trần Tuân v.v... [1, tr 238, 239, 240]. Mạc Đăng Dung,quan to trong triều, nảy sinh mưu đồ để cướp ngôi.. .[1, tr 257, 258]. Vào cái thời loạn lạc này, việc nhìn nhận, đánh giá các nhân vật lịch sử thật khônghề dễ dàng. Bản thân họ cũng đầy mâu thuẫn. Công và tội rất khó minh định. Sử cũ gọiMạc Đăng Dung là nghịch thần, gọi triều Mạc là ngụy triều. Những người giết ông vualợn Lê Tương Dực cũng bị gọi là nghịch thần. Ông Trịnh Duy Sản là một trong số đó.Thiết nghĩ, việc định công luận tội, gỡ oan cho một số nhân vật lịch sử bấy giờ là việclàm cần thiết, mang tinh thần nhân văn của chúng ta ngày nay. Trịnh Duy Sản là cháu nội của Bình Ngô khai quốc công thần, Thái uý An quốccông Trịnh Khắc Phục (trong Đại Việt thông sử, Lê Quý Đôn ghi nhầm Trịnh KhắcPhục là Trịnh Khả), ngoại thích của Lê Thái Tổ [3]. Ông tham gia chính sự triều Lê từkhi Lê Tương Dực chưa lên ngôi. Suốt thời kỳ tham gia triều chính, ông luôn luôn giữchức vụ trọng yếu, được các vua Lê tin dùng. Năm Hồng Thuận thứ 2 (1510), ông được vua Lê Tương Dực phong làm Mỹ Huệhầu. Nhờ lập được công lớn trong dẹp loạn Trần Tuân ở Sơn Tây, ông được thăng tướcNguyên Quận công, giao cho trông coi vệ Cẩm y. Tiếp đó, ông lại dẹp được loạn Lê Hi, LêMinh Triệt ở Nghệ An (1512) và loạn Phùng Chương ở núi Tam Đảo (1515) [1, tr 229]. Buổi đầu lên ngôi, Lê Tương Dực ban hành giáo hóa, thận trọng hình phạt, cũng đángcoi là có công nghiệp. Về sau, vua chuyên làm điều thất đức. Sử sách còn ghi chép rất nhiều. Trịnh Duy Sản và mẹ vua Lê Tương Dực là anh em thúc bá [3]. Ngoài là việcnước, trong là tình nhà, ông nhiều lần ...