Hình ảnh người lính trong thơ ca thời kháng chiến chống Pháp

Trong chín năm kháng chiến chống Pháp, hình ảnh anh bộ đội Cụ Hồ thường được phản ánh rất đậm nét trong thơ ca. Đó là hình tượng những người lính có những vẻ đẹp khác nhau. Có khi hình tượng đó được xây dựng theo bút pháp lãng mạn, có khi lại được xây dựng theo bút pháp hiện thực. Nhưng dù được xây dựng theo bút pháp nào, tất cả đều có nét đẹp chung rất cơ bản. Ấy là những con người dũng cảm, anh hùng, sẵn sàng hi sinh cả tính mạng của mình cho...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hình ảnh người lính trong thơ ca thời kháng chiến chống Pháp Hình ảnh người lính trong thơ ca thời kháng chiến chống Pháp. BÀI THAM KHẢO Trong chín năm kháng chiến chống Pháp, hình ảnh anh bộ đội Cụ Hồ thườngđược phản ánh rất đậm nét trong thơ ca. Đó là hình tượng những người lính có nhữngvẻ đẹp khác nhau. Có khi hình tượng đó được xây dựng theo bút pháp lãng mạn, cókhi lại được xây dựng theo bút pháp hiện thực. Nhưng dù được xây dựng theo bútpháp nào, tất cả đều có nét đẹp chung rất cơ bản. Ấy là những con người dũng cảm,anh hùng, sẵn sàng hi sinh cả tính mạng của mình cho Tổ quốc và có sức động viênlớn đối với nhân dân ta trong chiến tranh giải phóng dân tộc vô cùng gian khổ và ácliệt. Tuy nhiên, mỗi hình tượng lại có những nét đẹp riêng. Tinh thần chiến đấu hisinh và chất anh hùng ở mỗi hình tượng lại có những biểu hiện rất khác nhau. Đọc Tây Tiến – bài thơ được viết theo bút pháp lãng mạn nên hình ảnh ngườilính trong Tây Tiến xuất hiện trong một bối cảnh hoang vu, hiểm trở, vừa hùng vĩ, vừadữ dội khác thường: Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm Heo hút cồn mây súng ngửi trởi Ngàn thước lên cao ngàn thước xuống Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi Một hình thể gập ghềnh, cheo leo của dốc núi được tạo ra bởi những thanh trắcvà cách dùng chữ rất bạo; nào là “khúc khuỷu”, “thăm thẳm”, “heo hút”, “súng ngửitrời”… Rồi đột nhiên, dòng thơ như bị bẻ đôi để vẽ ra hai dốc núi vút lên và đổ xuốnggần như thẳng đứng: “Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống”, rồi bỗng dưng, dòngthơ như bay ngang lưng trời bởi một câu thơ độc đáo toàn thanh bằng “ “Nhà ai PhaLuông mưa xa khơi”. Trong khung cảnh đó, ta tưởng tượng những người lính đangtạm dừng chân nơi những sườn núi chênh vênh, phóng tầm mắt ra xa, thấy nhà ai thấpthoáng ẩn hiện qua một không gian mịt mù sương rừng, mưa núi… Và bất chợt, trêncái nền hiểm trở và hùng vĩ đó, những người línhTây Tiến xuất hiện cũng thật oaiphong và dữ dội khác thường: Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc Quân xanh màu lá dữ oai hùm Mắt trừng gửi mộng qua biên giới Từ một thực tế gian khổ của người lính do thiếu thốn và bệnh sốt rét rừng hànhhạ, da dẻ xanh xao, đầu trụi cả tóc, nhưng bằng ngòi bút lãng mạn, nhà thơ đã biếnthành bức chân dung lẫm liệt oai hùng. Đặc biệt, hình tượng người lính trong TâyTiến phảng phất bóng dáng của người anh hùng theo kiểu hình tượng các chinh phu,tráng sĩ cưỡi ngựa vung gươm, áo bào đỏ thắm, phong độ hào hoa, ra đi không hẹnngày về trong thơ ca lãng mạn trước năm 1945. Vâng, nhà thơ Quang Dũng đã khắchọa hình tượng người lính trong Tây Tiến như vậy. Rải rác biên cương mồ viễn xứ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh Những người lính Tây Tiến sinh hoạt và chiến đấu trong hoàn cảnh rất thiếuthốn, ngay cả lúc chết vẫn không có manh chiếu che thân. Nhưng dù thế, hình tượngngười chiến sĩ trong Tây Tiến còn có thêm vẻ đẹp khác. Đó là nét hào hoa thanh lịch,chất thơ mộng lãng mạn: Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa Kìa em xiêm áo tự bao giờ Khèn lên man điệu nàng e ấp Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ Một tiếng reo thầm đầy vui sướng trước người đẹp trong xiêm áo độc đáo củavũ nữ dân tộc Lào. Vẻ đẹp đó càng rực rỡ hơn trong đêm liên hoan… Khác với Tây Tiến, hình ảnh người lính trong bài thơ Đồng chí của Chính Hữuđược miêu tả dưới một bút pháp hiện thực. Người lính xuất hiện trong bài thơ trên mộtbối cảnh khác thường, mà đặc biệt xuất hiện trong một môi trường quen thuộc, bình dịthường thấy ở các làng quê còn đói nghèo xơ xác hồi ấy: Quê hương anh nước mặn đồng chua Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá. Mà làng quê Việt Nam xưa nơi nào chẳng có giếng nước gốc đa, nơi người dânquê gặp gỡ nhau hằng ngày. Đó còn là nơi “Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính”. Ởđây, tác giả cũng không che giấu mà trái lại còn nhấn mạnh đến cái nghèo đói và lamlũ của họ: Áo anh rách vai Quần tôi có vài mảnh vá Miệng cười buốt giá Chân không giày Nhưng vẻ đẹp của người lính ở đây là tình đồng chí, tình đồng đội, gắn với tìnhgiai cấp giữa những người nông dân mặc áo lính. Họ gần gũi với nhau vì cùng ra đi từmột làng quê đói nghèo. Trong kỉ niệm của họ, cũng cảnh đồng ruộng, cũng nhữngtúp lều tranh “gió lung lay”… Và khi trở thành người lính, họ lại gặp nhau trong hoàncảnh thiếu thốn lam lũ của người lính, cũng chẳng khác hoàn cảnh của những ngườidân cày bao nhiêu. Cái gần gũi, cái giống nhau, cái thống nhất là điều được nhấnmạnh hơn là cái đặc biệt, cái phi thường. Và sự thống nhất cao hơn cả là tình đồngchí. Đây là tình cảm lớn khiến cho những người “xa lạ”, từ những phương trời “chẳnghẹn quen nhau”, bỗng chốc thành thân thiết, thậm chí thành đôi tri kỉ. Đó cũng chínhlà sức mạnh tinh thần to lớn khiến họ rời bỏ ruộng nương, gia đình, coi thường mọigian khổ, hi sinh. Vâng, với họ, chỉ cần ‘thương nhau tay nắm lấy bàn tay” là đủ hơiấm để chống chọi với những cơn sốt run người, với những ngày buốt giá và với cảgiặc thù. Rồi còn đó với những chiến sĩ “Lên Cấm Sơn” (Thôi Hữu), là những ngườiluôn vươn lên để chiến thắng. Chiến thắng hoàn cảnh, chiến thắng bệnh tật, chiếnthắng quân thù. Sống kham khổ nơi rừng núi hiu quạnh nhưng vẫn vui và luôn đem lạiánh sáng, nhịp sống mới cho bản làng. Vậy đó, ở đâu có người lính là ở đó có niềmvui. Còn bài Nhớ của Hồng Nguyên miêu tả những chiến sĩ trẻ, cuộc đời lưu độngnhưng đầy lạc quan, trong sáng. Những ngày đầu kháng chiến, bộ đội ta rất nghèothiếu thốn đủ thứ. Về văn hóa thì “chưa biết chữ”, về quân sự thì “súng bắn chưaquen”… nhưng lòng vẫn cười vui. Hình ảnh anh bộ đội trong thơ lúc bấy giờ thật đẹp. Họ thật sự là những ngườianh hùng nhưng không có vẻ gì là anh hùng, là oai phong lẫm liệt cả. Sức mạnh lớnnhất của họ là tình đồng chí, là ...