Họ tên người Nga và người Việt

Nội dung của đề tài nêu lên cái tên được dùng rất nhiều trong giao tiếp, trong học tập, sinh hoạt, công việc hàng ngày, vì vậy tất cả mọi người sinh ra đều được gắn liền với một tên gọi. Và đã có tên thì phải có họ, cái họ để chỉ nguồn gốc của con người ấy, cho nên dù ở bất kì đâu, dù còn sống hay đã rời xa thế giới này mỗi người đều cần đến tên họ. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Họ tên người Nga và người Việt HỌ TÊN NGƯỜI NGA VÀ NGƯỜI VIỆT Đỗ Thị Nhung – Lớp 2N-08 Đã bao giờ bạn tự hỏi hay muốn biết về nguồn gốc và ý nghĩa tên họ củamình chưa? Hay có bao giờ bạn muốn tìm hiểu về cách ngôn ngữ bạn đang nói,ngôn ngữ bạn đang học biểu đạt những cái tên tưởng như thân quen mà lại mangtrong nó một lịch sử lâu đời hay một ý nghĩa sâu sắc nào? Và thứ tiếng mà tôimuốn nói ở đây là tiếng Vịêt và tiếng Nga hay hai quốc gia Việt Nam và Nga.Tôi xin trình bày một số ý kiến của các học giả, các nhà nghiên cứu, cũng nhưnhững gì mà tôi biết về tên họ của hai đất nước này. I. Lịch sử, nguồn gốc họ người Nga và người Việt Trong một số nghiên cứu về đế hiệu Hùng Vương đã đưa ra quan điểmcho rằng đế hiệu Hùng Vương là do người sau đặt cho các vị lãnh đạo ban đầucủa nước ta, nên không thể nói Việt Nam đã có tên họ từ thời Hùng Vương, tứccách đây hơn 5000 năm. Giai đoạn này, dân ta chưa có ý niệm về dòng họ theolối phụ hệ như kiểu Trung Quốc. Đến thời Thục Phán và Triệu Đà (257-111TCN), ta không thể nói Việt Nam đã có tên họ. Hai ông này là người TrungQuốc vì chống Tần, Hán mà sang nước ta. Đến thời Hai Bà Trưng, xã hội ViệtNam vẫn còn trong thời kỳ mẫu hệ. Theo các nhà tính danh học, tên họ xuất hiệnđồng thời với sự ra đời của chế độ phụ hệ. Chỉ khi xã hội Việt Nam đã tiến hóa,cộng với ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc, và có những cuộc hôn nhân dịchủng Hán Việt, thì lúc đó Việt Nam mới chính thức có tên họ và các tên họ nàygiống với tên họ Trung Quốc. Kết luận này có thể chấp nhận được vì nhiều đồngbào Thượng ở Việt Nam, ít bị ảnh hưởng văn hóa Trung Quốc, đến giữa thế kỷ20 vẫn chưa có tên họ. Như vậy, sớm nhất Việt Nam có tên họ vào khoảng đầuCông Nguyên. Giáo sư Nguyễn Ngọc Huy viết: Về mặt phong tục, người Việt đã từ chếđộ mẫu hệ bước sang chế độ phụ hệ. Cùng với việc làm lễ cưới hỏi theo lốiHội thảo khoa học sinh viên khoa tiếng Nga, 23-3-2012 97Trung Quốc, người Việt đã có họ và theo họ của cha. Hầu hết các họ mà ngườiViệt Nam còn dùng đến ngày nay, đều là những họ của người Trung Quốc,nhưng đọc theo âm Hán Việt. Có thể tạm nói rằng, “họ” ở Nga xuất hiện tại các điền trang ở Novgorodtrong thế kỷ XIII-XIV, nhưng một thời gian dài không được sử dụng phổ biến.Tên họ chỉ được sử dụng nhiều hơn theo pháp luật trong thế kỷ XVI, đầu tiêncho các hoàng tử và địa chủ, và sau đó đến các quý tộc nổi tiếng và các thươnggia. Đa số nông dân bắt đầu được sử dụng “họ” từ các thế kỷ XVI-XVIII, và phổbiến sau khi bãi bỏ chế độ nông nô. Tên gọi đầy đủ của người Nga nói chung gồm lần lượt là TÊN + PHỤDANH (một dạng thức có biển đổi của tên người cha) + HỌ. Ví dụ, “AlekseiIvanovich Chekhov” trong đó “Chekhov” là họ, “Ivanovich” là phụ danh và cóthể biết được cha có tên là Ivan, “Aleksei” là tên gọi. Điều tương tự cũng đúngvới Ukraina, Belarus và các nước cộng hoà Xô Viết cũ. II. Đối chiếu tên họ người Nga và người Việt Thông thường, họ tên người Việt (người Kinh nói chung) được nói theothứ tự: HỌ + TÊN ĐỆM + TÊN CHÍNH. Ví dụ, Trần Linh Nam, Phạm PhươngAnh… Cá biệt có hơn cả 1000 người nam thuộc 9 dòng họ ở 3 thôn Cẩm Khê,Bối Khê, Cẩm Bối thuộc xã Liên Khê huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên đềubắt đầu bằng đệm là “Đỗ”: Đỗ Tràng, Đỗ Văn, Đỗ Bá, Đỗ Quang, Đỗ Khoa…Chữ Đỗ ở đây không phải là họ mà chỉ là chữ đệm, còn họ chính là chữ thứ nhìnhư Tràng, Văn, Bá, Quang… Trong khi con gái thì lại đặt tên có họ chính đứngđầu như người bình thường: Tràng Thị Xuân, Văn Thị Thu… Ngày xưa, ở mộtsố tỉnh miền Trung, người đàn ông có tên họ đơn giản chỉ gồm 2 thành tố:Nguyễn Du, Trần Điền, Bùi Kỷ.Hội thảo khoa học sinh viên khoa tiếng Nga, 23-3-2012 98 Nga Việt NamAnton Pavlovich Chekhov (Антон Nguyễn Thị Thuỳ DươngПавлович Чехов)Aleksandr Sergeyevich Pushkin Đặng Minh Ngọc(Александр Сергеевич Пушкин)Gavril Romanovich Derzhavin Nguyễn Linh Nam(Гаври́ л Рома́ нович Держа́ вин)Natalia Sergeevna Goncharova Phạm Văn Anh(Наталья Сергеевна Гончарова) III. Những nét tương đồng giữa tên họ người Nga và người Việt Một cách tổng quát, họ Nga hầu như hoàn toàn tương ứng về mọi phươngdiện với tên họ Việt Nam. Họ liên quan đến địa danh và khu vực địa lý gồm tênnước, tên địa danh, nghề nghiệp, con vật. Ví dụ: Nga Việt NamBelozyorsky (từ Belozyorska, tên Trần, Thái, Tề (các nước thời xuân khunước) chiến quốc)Zhuravlyov (từ tên gọi Zhuravli (con Ngưusếu))Miroshnik (xay xát), Kuznets(thợ Ngư, Tiều, Canh, Mụcrèn), Kozhemyaka (thợ thuộc da) Người Nga và người Việt đôi khi dùng tên đệm để phân biệt các thế hệ.Với người Nga (tên đệm hay chính là phụ danh) ...