Hòa thượng Thích Trí Hải và Quá trình vận động Chấn Hưng Phật giáo ở Miền Bắc giai đoạn 1924-1934

Bài viết Hòa thượng Thích Trí Hải và Quá trình vận động Chấn Hưng Phật giáo ở Miền Bắc giai đoạn 1924-1934 trình bày: Sự thành công của cuộc Chấn Hưng Phật giáo ở Sri Lanka; Thực trạng Thích Trí hải đã vận động chư tăng vùng Lý Nhân, tỉnh hà Nam,.... Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hòa thượng Thích Trí Hải và Quá trình vận động Chấn Hưng Phật giáo ở Miền Bắc giai đoạn 1924-1934Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 9 - 201226HOµ TH¦îNG THÝCH TRÝ H¶IVµ QU¸ TR×NH VËN §éNG CHÊN H¦NG PHËT GI¸Oë MIÒN B¾C GIAI §O¹N 1924-1934L£ T¢M §¾C(*)ù thµnh c«ng cña c«ng cuéc chÊnth«ng qua viÖc tranh luËn trªn b¸o chÝ(3) ,vµ Trung Quèc do mét sè nh©n vËt tiªuchÝ híng cña «ng l¹i vËn ®éng chÊnShng PhËt gi¸o ë Sri Lanka, Ên §ébiÓu nh Henry Steel Olcott (1832-1907),Anagarika Dharmapala (1864-1933), ThÝchTh¸i H (1889-1947), v.v… khëi xíng vµthùc hiÖn cuèi thÕ kØ XIX vµ ®Çu thÕ kØXX(1) ®· cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®èi víi PhËtgi¸o ViÖt Nam. ë ViÖt Nam, t tëng chÊnhng PhËt gi¸o lµ sù mong mái chungcña PhËt gi¸o ®å c¶ níc, xuÊt hiÖn ngay®Çu nh÷ng n¨m 1920(2). Nh÷ng ngêi ®Çutiªn ®ãn nhËn vµ khëi xíng chÊn hngPhËt gi¸o ë ViÖt Nam lµ c¸c vÞ t©n t¨ng,trong ®ã cã mét bé phËn kh«ng nhá lµt¨ng sÜ trÎ.ë MiÒn B¾c, ®¬ng thêi gäi lµ B¾c Kú,giai ®o¹n vËn ®éng chÊn hng PhËt gi¸odiÔn ra trong 10 n¨m, tõ n¨m 1924 ®Õnn¨m 1934, g¾n liÒn víi hai nh©n vËt PhËtgi¸o næi bËt lµ ThÝch T©m Lai vµ ThÝchTrÝ H¶i. Hä ®Òu lµ nh÷ng thanh niªnt¨ng nhiÖt huyÕt víi vËn m¹ng PhËt gi¸oViÖt Nam trong thêi k× H¹ Nguyªn m¹tph¸p. Hä tiªu biÓu cho 2 xu híng vµc¸ch thøc vËn ®éng chÊn hng PhËt gi¸ovíi nh÷ng ®iÓm t¬ng ®èi kh¸c nhau.NÕu nh xu híng vËn ®éng chÊn hngPhËt gi¸o cña ThÝch T©m Lai chñ yÕuth× ThÝch TrÝ H¶i vµ nh÷ng ngêi cïnghng PhËt gi¸o chñ yÕu b»ng c¸c viÖclµm thùc tÕ rÊt cô thÓ, tiªu biÓu lµ sùthµnh lËp vµ ho¹t ®éng ®Çy hiÖu qu¶ cñac¸c tæ chøc PhËt gi¸o s¬ khai cña HéiPhËt gi¸o B¾c Kú.*. TS., ViÖn Nghiªn cøu T«n gi¸o.1. Xem thªm: Lª T©m §¾c. Mét sè nh©n vËt tiªubiÓu trong phong trµo chÊn hng PhËt gi¸o ë Ch©u¸ cuèi thÕ kØ XIX ®Çu thÕ kØ XX. T¹p chÝ Nghiªn cøuT«n gi¸o, sè 4/2010.2. Theo chóng t«i, phong trµo chÊn hng PhËt gi¸oë MiÒn B¾c diÔn ra ®ång thêi víi c¸c vïng miÒnkh¸c trong c¶ níc chø kh«ng ph¶i do c¸c nhµ sMiÒn Nam ra ®Êt B¾c “vËn ®éng chÊn hng PhËtgi¸o” nh mét vµi ý kiÕn tríc ®©y tõng ph¸t biÓu,cho dï Héi Nghiªn cøu PhËt häc Nam Kú ®îcthµnh lËp n¨m 1931, sím h¬n so víi Héi PhËt HäcAn Nam ë Trung Kú (n¨m 1932) vµ Héi PhËt gi¸oB¾c Kú (n¨m 1934). Xem cô thÓ, ch¼ng h¹n: Hßathîng ThÝch TrÝ H¶i. Håi ký thµnh lËp Héi PhËtgi¸o ViÖt Nam. Nxb T«n gi¸o. Hµ Néi 2004;NguyÔn §¹i §ång, Lª T©m §¾c. S T©m Lai vµviÖc vËn ®éng chÊn hng PhËt gi¸o ë ViÖt Nam®Çu thÕ kØ XX. T¹p chÝ Nghiªn cøu T«n gi¸o, sè6/2007; NguyÔn §¹i §ång, PhD. NguyÔn ThÞMinh (su tÇm vµ biªn so¹n). Phong trµo chÊnhng PhËt gi¸o: t liÖu b¸o chÝ ViÖt Nam tõ 19271938. Nxb T«n gi¸o, 2008,v.v...3. Xem thªm: NguyÔn §¹i §ång, Lª T©m §¾c. ST©m Lai vµ viÖc vËn ®éng chÊn hng PhËt gi¸o ëViÖt Nam ®Çu thÕ kØ XX. T¹p chÝ Nghiªn cøu T«ngi¸o, sè 6/2007.Lª T©m §¾c. Hßa thîng ThÝch TrÝ H¶i...T tëng chÊn hng PhËt gi¸o xuÊthiÖn trong suy nghÜ cña ThÝch TrÝ H¶ivµo n¨m 1924, khi «ng míi 19 tuæi. Sau 2n¨m xuÊt gia, nhµ s trÎ nµy nhËn ra métthùc tÕ cña PhËt gi¸o ViÖt Nam khi ®ãr»ng, ngo¹i trõ rÊt Ýt c¸c vÞ cao t¨ng trÝthøc, phÇn nhiÒu t¨ng ni thÊt häc, kh«ngbiÕt H¸n ng÷ nªn kh«ng hiÓu kinh s¸chPhËt gi¸o ®äc tông h»ng ngµy. Bªn c¹nh®ã, hÇu hÕt c¸c ng«i chïa ®· bÞ biÕn tíngkh«ng cßn thuÇn tuý PhËt gi¸o. Cho nªn,tõ n¬i thê tù ®Õn nghi thøc lÔ b¸i, kh«ng®©u gièng ®©u. C¸c chïa thê phông kh«ngnh÷ng PhËt, Bå t¸t, mµ cßn c¶ hæ, r¾n, ch㮸, b×nh v«i, v.v…; thê cóng ë trong nhµkh«ng hÕt th× ®em ra c¶ ngoµi s©n, gècc©y(4). Do ®ã, mét hÖ qu¶ tÊt yÕu lµ PhËtgi¸o ngµy cµng ®i vµo con ®êng suytho¸i vµ mª tÝn.Tríc thùc tr¹ng trªn, ThÝch TrÝ H¶i®· vËn ®éng ch t¨ng vïng Lý Nh©n,tØnh Hµ Nam (n¬i «ng ®ang tu häc ë chïaTÕ C¸t) thµnh lËp Héi PhËt gi¸o ®Ó chÊnchØnh ®¹o ph¸p. Trong suèt 6 n¨m vËn®éng (1924-1929), ý kiÕn chÊn hng PhËtgi¸o cña «ng ®îc nhiÒu t¨ng sÜ t¸n®ång. Tuy nhiªn, kh«ng Ýt ngêi chor»ng ®©y lµ viÖc lµm khã kh¨n, muènthµnh c«ng ph¶i cã sù gióp ®ì cña c¸cquan chøc chÝnh quyÒn.Bëi v×, nÕukh«ng cÈn thËn, viÖc lµm nµy cã thÓ bÞchÝnh quyÒn thùc d©n Ph¸p ghÐp vµo téiho¹t ®éng héi kÝn. Do vËy, mÆc dï nhiÒungêi hëng øng nhng kh«ng d¸m lµmtheo, thËm chÝ ngay c¶ s phô cña ThÝchTrÝ H¶i lµ Hßa thîng Phæ Hµi (Tæ TÕC¸t). Khi nhËn xÐt vÒ khÝ chÊt vµ c¸cho¹t ®éng chÊn hng PhËt gi¸o cña ®Ö töThÝch TrÝ H¶i, Hßa thîng còng tõngc¶nh b¸o: “Chó Êy häc hµnh vµ chÝ khÝ2727xem ra còng kh¸ nhng kh«ng khÐo sÏnguy cho chó Êy”(5).§ang lóc gÆp khã kh¨n nh vËy, sùcnhí ®Õn c©u “§¬ng nh©n bÊt nhîng s” (nghÜa lµ viÖc ph¶i, viÖc tèt, viÖc nh©nnghÜa, viÖc Ých lîi, viÖc cÇn lµm th× dï lµngêi ®Ö tö còng kh«ng nhêng thÇy),ThÝch TrÝ H¶i cµng quyÕt t©m lËp HéiPhËt gi¸o. Tuy nhiªn, tr¸nh tõ “Héi”, buécph¶i cã Quy ®Þnh, §iÒu lÖ vµ sù cho phÐpho¹t ®éng cña chÝnh quyÒn thùc d©nPh¸p, «ng cïng c¸c céng sù, trªn c¬ sëpháng theo lèi tæ chøc Héi Liªn X· ë c¸cs¬n m«n tríc ®©y, lËp ra mét tæ chøcPhË ...