Hỏng mắt vì thuốc sốt rét?

Các thuốc sốt rét tổng hợp dùng không đúng chỉ định sẽ gây độc cho mắt.Các thuốc sốt rét tổng hợp (chloroquin) hay từ thiên nhiên (quinin) đều gây độc cho mắt. Do loại thuốc tổng hợp còn dùng để chữa viêm khớp dạng thấp, luput ban đỏ rải rác... dài hạn hay chữa sán liều khá cao nên độc dễ xảy ra hơn.Với thuốc tổng hợp: chloroquin Thuốc có thể gây độc cho mắt theo các mức độ khác nhau:Tích tụ lipid ở mô lưới: Việc tích tụ lipid ở mô lưới không quan trọng vì sau khi...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hỏng mắt vì thuốc sốt rét? Hỏng mắt vì thuốc sốt rét? Các thuốc sốt rét tổng hợp dùng không đúng chỉ định sẽ gây độc cho mắt. Các thuốc sốt rét tổng hợp (chloroquin) hay từ thiên nhiên (quinin) đềugây độc cho mắt. Do loại thuốc tổng hợp còn dùng để chữa viêm khớp dạngthấp, luput ban đỏ rải rác... dài hạn hay chữa sán liều khá cao nên độc dễ xảyra hơn. Với thuốc tổng hợp: chloroquin Thuốc có thể gây độc cho mắt theo các mức độ khác nhau: Tích tụ lipid ở mô lưới: Việc tích tụ lipid ở mô lưới không quan trọng vìsau khi ngừng dùng thuốc, lipid tích tụ này sẽ tan dần. Rối loạn vận động mắt: Biểu hiện thường gặp là nhìn một thành hai, sa mimắt trên, mắt điều tiết kém, có khi không điều tiết được. Tuy nhiên, sau khi ngừngthuốc sẽ giảm dần, các vận động mắt được hồi phục đến mức bình thường. Tổn thương võng mạc: Tổn thương võng mạc ít gặp hơn (khoảng 6% ngườibệnh) nhưng nguy hiểm hơn vì không hồi phục được sau khi ngừng thuốc. Tai biến này được ghi nhận năm 1957. Đến năm 1983 mới tính được liềutối đa cho phép dùng mà không bị tai biến là 6,5mg/kg/ngày cho dạnghydroxychloroquin (bd: plaquenil) và 4mg/kg/ngày cho dạng chloroquinsulfat (bd:nivaquin). Chloroquin là một hợp chất có ái lực đối với biểu mô sắc tố võngmạc.Thuốc hợp với melanin, tích lũy lại ở võng mạc nhiều năm sau khi đã ngừngdùng. Một trong các nguy cơ gây độc cho mắt là dùng lâu dài thuốc trị sốt rét vàtrị luput ban đỏ. Ở người suy thận suy gan việc đào thải thuốc giảm, sự tích lũythuốc nhanh và nhiều hơn, dễ gây độc hơn. Khi dùng thuốc cho các đối tượng nàycần thận trọng. Biểu hiện độc cho mắt thường thấy như sau: Lúc đầu thấy một vùng tốitrước mắt, gọi là bị ám điểm trung tâm. Nếu ngừng dùng thuốc ngay thì biểuhiện này sẽ mất đi. Nhưng nếu cứ tiếp tục dùng thuốc thì thị lực ở cả hai mắt đềubị giảm, trong đáy mắt xuất hiện quanh hoàng điểm một vùng vàng rồi sau này trởthành đen sậm, đáy mắt mất sắc tố chung quanh lõm trung tâm hoàng điểm tạoảnh, gọi là mắt bò. Vào giai đoạn cuối, thị lực giảm đi rất nhanh, không thể hồiphục. Người bệnh có thể nhận biết việc giảm thị lực song chỉ có thầy thuốc dùngdụng cụ soi đáy mắt mới xác định được các tai biến ở hoàng điểm. Tai biến xảy racó khi không có các dấu hiệu báo trước. Để tránh tai biến khi dùng chloroquin kéodài phải khám mắt định kì (nếu dùng liều 6,5mg/kg/ngày thì khám mỗi 1 năm, nếudùng liều cao hơn 6,5mg/kg/ngày thì khám mỗi 6 tháng). Do độ độc với mắt củanivaquin cao hơn plaquenil nên khi dùng nivaquin phải theo dõi chặt chẽ hơn. Với thuốc chiết từ thiên nhiên: quinin Độc cấp tính: Biểu hiện dễ nhận biết là mờ mắt hoặc đổi màu. Không chỉ gặp khi dùng điều trị sốt rét mà còn gặp khi một số người dùng phá thai với liều cao. Độc mạn tính: Thoái hóa dây thần kinh thị Cách tránh ngộ độc cho mắt là dùng giác (teo gai thị): ở mắt bình thường,đúng liều, theo đúng chỉ định của thầy dây thần kinh thị giác có màu hồngthuốc. khi bị ngộ độc sẽ bị bạc trắng, cácmạch máu võng mạc co nhỏ lại. Phù võng mạc: Động mạch trung tâm võng mạc bị tắc, gây phù võng mạc.Võng mạc bị phù trắng như bông. Hoàng điểm có màu đỏ như quả anh đào, cácmạch máu võng mạc co nhỏ lại. Do thế, thị lực giảm sút nhanh có khi mù. Những tai biến này xảy ra khi dùng quinin kéo dài không theo đúng chỉ dẫncủa thầy thuốc. Người bệnh có thể nhận biết thị lực giảm sút nhưng chỉ có thầy thuốc dùngdụng cụ soi đáy mắt mới xác định được teo thần kinh thị giác, phù võng mạc. Có trường hợp người bệnh có thể nhận biết các biểu hiện khác thường như:không nhận được màu, hay nảy đom đóm mắt, thấy mọi vật xung quanh có màuđỏ hay xanh lục, thị trường bị thu hẹp (giống như nhìn qua một cái ống), quáng gà,bị ảo giác. Thời gian từ khi có các biểu hiện khác thường đến khi có các tai biếnnghiêm trọng ở võng mạc khá dài. Nếu trong quá trình dùng thuốc thấy có biểuhiện khác thường này thì phải ngừng thuốc, nếu không sẽ dẫn đến các tai biếnnghiêm trọng (teo thần kinh thị giác, phù võng mạc). Tuy có nhiều thuốc mới trị sốt rét, thấp khớp dạng thấp, luput ban đỏ, sán...hai thuốc chloroquin, quinin hiện vẫn còn dùng khá phổ biến trong cộng đồng.Cách tránh ngộ độc cho mắt là dùng đúng liều, không dùng kéo dài, khi nhận biếtcác dấu hiệu bất thường thì cần ngừng thuốc ngay nhằm tránh các diễn biến xấu. ...