Hướng dẫn thể chế hóa tham vấn công chúng của hội đồng nhân dân

Tham vấn là hoạt động tạo điều kiện cho người dân đóng góp ý kiến của mình vào những vấn đề quốc sách, dân sinh và được chính quyền trực tiếp lắng nghe, chắt lọc, tiếp thu. Từ năm 2008, Dự án “Tăng cường Năng lực cho Các cơ quan Dân cử Việt Nam” đã hỗ trợ một số Hội đồng nhân dân tỉnh thành phố thực hiện thí điểm hoạt động này. Trong quá trình thực hiện, Hội đồng nhân dân một số tỉnh đã ra Nghị quyết chuyên đề hoặc Quy chế phối hợp nhiều bên nhằm...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hướng dẫn thể chế hóa tham vấn công chúng của hội đồng nhân dân V¨n phßng quèc héi ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn liªn hîp quèc DỰ ÁN TĂNG CƯỜNG NĂNG LỰC CỦA CÁC CƠ QUAN DÂN CỬ Ở VIỆT NAM Hướng dẫn tham vấn công chúng của Hội đồng nhân dân Lưu hành nội bộ Hà Nội, 2012 NHÓM TÁC GIẢ Nguyễn Chí Dũng Nguyễn Văn Mễ Nguyễn Đức Lam Hoàng Minh Hiếu Nguyễn Thị Kỳ Ấn phẩm này được hoàn thành và xuất bản với sự hỗ trợ kỹ thuật của Dự án “Tăng cường năng lực cho các cơ quan đại diện ở Việt Nam” (giai đoạn III), Văn phòng Quốc hội và UNDP tại Việt Nam. Những quan điểm thể hiện trong ấn phẩm này là của tác giả, và không nhất thiết đại diện cho quan điểm của Liên Hợp Quốc bao gồm UNDP cũng như các thành viên Liên Hợp Quốc. MỤC LỤC CHƯƠNG MỘT: TỔNG QUAN VỀ THAM VẤN 1. Khái niệm về tham vấn công chúng 2. Ý nghĩa, tầm quan trọng của tham vấn công chúng 3. Quy định pháp luật về tham vấn công chúng 4. Quy trình tham vấn tổng quan CHƯƠNG HAI: THỰC HIỆN QUY TRÌNH THAM VẤN 1. Lựa chọn nội dung và các vấn đề trọng tâm cần tham vấn a. Lựa chọn nội dung cần tham vấn b. Xác định các vấn đề trọng tâm cần tham vấn 2. Lập kế hoạch tham vấn a. Khái niệm b. Nội dung của kế hoạch tham vấn c. Lựa chọn, sử dụng các hình thức tham vấn d. Kịch bản điều hành của chủ tọa e. Một số việc nên làm và cần tránh 3. Tiến hành tham vấn a. Điều phối, phối hợp các hoạt động tham vấn b. Điều hành hội nghị của đại biểu Hội đồng nhân dân c. Ghi chép của cán bộ văn phòng d. Tiến hành truyền thông trong quá trình tham vấn 4. Thông tin và phản hồi a. Thu nhận, tổng hợp, phân tích thông tin trong tham vấn b. Xây dựng báo cáo tham vấn c. Sử dụng kết quả tham vấn phục vụ ban hành, sửa đổi chính sách d. Phản hồi CHƯƠNG BA: CÁC HÌNH THỨC THAM VẤN 1. Hội nghị tham vấn ý kiến nhân dân trên diện rộng a. Tính chất của hội nghị b. Cách thức chuẩn bị và tiến hành c. Những việc cần làm d. Những việc nên tránh 2. Thảo luận nhóm theo nội dung trọng tâm a. Định nghĩa b. Cách thức tiến hành c. Những việc chủ tọa nên làm và không nên làm 3. Họp các hộ dân tại một khu dân cư 4. Khảo sát thực địa a. Mục tiêu, tính chất của khảo sát thực địa b. Cách thức chuẩn bị và tiến hành 5. Gặp gỡ, phỏng vấn riêng cá nhân a. Cách thức chuẩn bị và tiến hành b. Những việc cần làm c. Những điều cần tránh 6. Tiếp nhận ý kiến qua báo chí, internet, phương tiện liên lạc a. Cách thức chuẩn bị và tiến hành b. Những việc cần làm c. Những điều cần tránh 7. Tọa đàm với các nhóm đối tượng hẹp a. Một số đặc điểm b. Những việc nên làm c. Những điều cần tránh 8. Điều tra xã hội học a. Đặc điểm của điều tra xã hội học b. Những việc cần làm c. Những điều cần tránh d. Khảo sát nhanh 9. Nghe các bên liên quan (điều trần) a. Khái niệm b. Đặc thù của hội nghị các bên liên quan c. Công tác chuẩn bị d. Vai trò của chủ tọa e. Vai trò của cán bộ Văn phòng f. Sự tham gia của báo chí PHỤ LỤC 1. Các quy định pháp luật liên quan đến tham vấn của Hội đồng nhân dân 2. Ví dụ về Kế hoạch tham vấn tổng thể 3. Ví dụ về Biểu Kế hoạch tham vấn kèm theo Kế hoạch tổng thể 4. Ví dụ về bảng câu hỏi điều hành của chủ tọa Hội nghị 5. Ví dụ về bảng câu hỏi khảo sát xã hội học 6. Ví dụ về phân tích thông tin từ tham vấn 7. Bảng rà soát nội dung, tính chất của thông tin trong báo cáo tham vấn LỜI GIỚI THIỆU Tham vấn tạo điều kiện cho người dân đóng góp ý kiến của mình vào những vấn đề quốc sách, dân sinh và được chính quyền trực tiếp lắng nghe, chắt lọc, tiếp thu. Bên cạnh ý nghĩa giữ mối liên hệ với cử tri, tham vấn là công cụ quan trọng giúp cơ quan dân cử có đầy đủ căn cứ, lý lẽ và thông tin quan trọng, sát thực tế phục vụ cho hoạt động quyết định các chính sách và giám sát việc thực thi chính sách. Tham vấn ý kiến công chúng đã được thực hiện ở Việt Nam từ những năm 1980 dưới hình thức lấy ý kiến nhân dân vào Hiến pháp và các dự án luật, pháp lệnh, vào những vấn đề có quan hệ tới lợi ích rộng rãi của nhiều người. Tham vấn công chúng cũng đã được quy định trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật sửa đổi năm 2008. Ở địa phương, hoạt động mang tính chất tham vấn công chúng đã hiện diện ở mức độ khác nhau trong hoạt động của Hội đồng nhân dân các cấp như gặp gỡ, tiếp xúc cử tri; tiếp công dân; khảo sát; hội nghị, hội thảo… Trong các năm 2008, 2009 và 2010 Dự án Tăng cường năng lực cho các cơ quan dân cử ở Việt Nam (giai đoạn III) đã hỗ trợ một số Hội đồng nhân dân tiến thành thí điểm tham vấn, qua đó đã đúc rút một số kinh nghiệm. Qua các hoạt động này có thể nhận thấy sự cần thiết phải có một bộ tài liệu hướng dẫn về tham vấn công chúng nhằm hỗ trợ hoạt động của Hội đồng nhân dân ở các địa phương, đồng thời có thể dùng làm tài liệu trong các khóa tập huấn. Xuất phát từ bối cảnh đó, Dự án Tăng cường năng lực cho các cơ quan dân cử ở Việt Nam (giai đoạn III) tổ chức biên soạn tài liệu “Hướng dẫn tham vấn công chúng của Hội đồng nhân dân”. Cuốn sách mang tính chất hướng dẫn, phổ biến kinh nghiệm, bài học, sử dụng những tình huống thực tiễn có thể được cập nhật. Sách gồm các nội dung cơ bản sau: Khái niệm, tầm quan trọng, lý do và vai trò tham vấn; các quy định pháp luật về tham vấn; quy trình tham vấn; các hình thức tham vấn; các kỹ năng cá nhân trong tham vấn; báo cáo tham vấn và xử lý thông tin thu nhận từ tham vấn phục vụ giám sát và ra quyết định ...