Hưởng ứng Tháng hành động phòng chống HIV/AIDS: Cần chú ý gì khi điều trị bằng thuốc kháng HIV?

Đối với một người bệnh khi phải dùng thuốc thì việc tuân thủ điều trị sẽ đem lại hiệu quả chữa bệnh cao, nhưng đối với người nhiễm HIV/AIDS việc tuân thủ này còn ngăn chặn được HIV, phòng tránh hiện tượng kháng thuốc và duy trì một cách toàn diện sức khoẻ cho người bệnh. Mục đích của việc điều trị bằng thuốc kháng HIV (ARV) là ức chế sự nhân lên của virut và kìm hãm lượng virut trong máu ở mức thấp nhất; Phục hồi chức năng miễn dịch, giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hưởng ứng Tháng hành động phòng chống HIV/AIDS: Cần chú ý gì khi điều trị bằng thuốc kháng HIV? Hưởng ứng Tháng hành động phòng chống HIV/AIDS: Cần chú ý gì khi điều trị bằng thuốc kháng HIV?Đối với một người bệnh khi phải dùng thuốc thì việc tuânthủ điều trị sẽ đem lại hiệu quả chữa bệnh cao, nhưng đốivới người nhiễm HIV/AIDS việc tuân thủ này còn ngăn chặnđược HIV, phòng tránh hiện tượng kháng thuốc và duy trìmột cách toàn diện sức khoẻ cho người bệnh.Mục đích của việc điều trị bằng thuốc kháng HIV (ARV) là ứcchế sự nhân lên của virut và kìm hãm lượng virut trong máu ởmức thấp nhất; Phục hồi chức năng miễn dịch, giảm nguy cơmắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội; Cải thiện chất lượng sống vàgiảm đáng kể tỷ lệ tử vong ở người nhiễm HIV...Điều trị ARV chủ yếu là điều trị ngoại trú và được chỉ định khingười bệnh có đủ tiêu chuẩn lâm sàng, và/hoặc xét nghiệm vàchứng tỏ đã sẵn sàng điều trị. Tuân thủ điều trị là yêu cầu số một khi điều trị thuốc ARV.Điều trị bằng thuốc ARV khi nào?Khi đưa một bệnh nhân vào điều trị bằng thuốc ARV, bác sĩphải dựa vào giai đoạn lâm sàng của bệnh nhân và số lượng tếbào CD4. Theo “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị HIV/AIDS”của Bộ Y tế, nếu có xét nghiệm CD4, chỉ định điều trị ARVkhi:- Người nhiễm HIV giai đoạn lâm sàng 4 (với các triệu chứngnhư: sút cân trên 10% trọng lượng cơ thể kèm theo sốt kéo dàitrên 1 tháng hoặc tiêu chảy kéo dài trên 1 tháng không rõnguyên nhân; viêm phổi, nhiễm Herpes mạn tính ở môi, miệng,cơ quan sinh dục...; nhiễm Candida thực quản...) thì không phụthuộc số lượng tế bào CD4.- Người nhiễm HIV giai đoạn 3 (sút cân nặng không rõ nguyênnhân trên 10% trọng lượng cơ thể, tiêu chảy không rõ nguyênnhân kéo dài trên 1 tháng; sốt không rõ nguyên nhân từng đợthoặc liên tục kéo dài trên 1 tháng; nhiễm nấm Candida miệng táidiễn... ) với CD4Trường hợp người bệnh khi phát hiện ra mình quên uống thuốctheo lịch thì phải uống ngay liều thuốc vừa quên. Tiếp theo tínhthời gian uống liều kế tiếp theo lịch như thường lệ. Nếu thờigian đến liều uống kế tiếp còn dưới 4 tiếng, không được uốngliều kế tiếp theo lịch cũ mà phải đợi trên 4 tiếng mới được uống.Nếu quên hơn 2 liều trong một tuần, người bệnh phải báo chobác sĩ điều trị để được hướng dẫn.Tác dụng phụ của thuốc kháng HIVKhi dùng các thuốc điều trị kháng HIV (ARV) người bệnh cóthể gặp các tác dụng phụ do thuốc gây ra. Một số tác dụng phụthường gặp là: Buồn nôn: Để hạn chế tác dụng phụ này, người bệnh có thểuống thuốc trong hoặc ngay sau bữa ăn hoặc có thể uống thuốcchống nôn trước khi uống ARV 30 phút. Tiêu chảy: Nếu uống thuốc người bệnh thấy bị tiêu chảy, cầnđánh giá mức độ tiêu chảy và các triệu chứng kèm theo. Khi bịtiêu chảy cần uống oresol để bù nước, điện giải. Nếu nặng cầntruyền dịch hoặc có thể phải dùng các thuốc chống tiêu chảy đểhạn chế tiêu chảy tạm thời. Đau đầu: Trường hợp người bệnh thấy đau đầu khi dùng thuốccó thể dùng các thuốc giảm đau thông thường như paracetamolđể giảm bớt đau đầu. Đau bụng, khó chịu ở bụng: Đối với hiện tượng này người bệnhcần phải theo dõi kỹ. Trường hợp đau liên tục cần tới cơ sở y tếnơi cấp thuốc để được xử lý, thậm chí là phải thay thế thuốckhác hoặc đổi phác đồ điều trị. Nổi ban đỏ, ngứa: Cũng giống như các thuốc điều trị khác,thuốc ARV cũng có thể gây dị ứng. Nhẹ thì có biểu hiện ban đỏrải rác, ngứa… Khắc phục bằng cách: uống thêm thuốc khánghistamin. Tuy nhiên nếu dị ứng nặng có thể đe dọa tính mạngcần ngừng thuốc ngay và điều trị tích cực tại các trung tâm y tếcó đủ điều kiện. Thiếu máu: Một số thuốc ARV có tác dụng ức chế tủy xươnglàm cho tủy xương giảm khả năng sinh ra hồng cầu gây thiếumáu với các biểu hiện như hoa mắt, chóng mặt. Thường xuấthiện sau 4-6 tuần hoặc có thể xuất hiện sau vài tháng điều trịbằng thuốc ARV. Có thể bổ sung vitamin B12, viên sắt, folic...để khắc phục tình trạng này. Rối loạn giấc ngủ, hay gặp ác mộng khi ngủ: Đối với ngườibệnh gặp triệu chứng này nên dùng thuốc vào buổi tối, trước khiđi ngủ. Các triệu chứng này thường không kéo dài. Có thể dùngcác loại thuốc an thần, thuốc hỗ trợ để ngủ tốt hơn. Bệnh lý thần kinh ngoại vi: Người bệnh thường có biểu hiện rốiloạn cảm giác ngoại vi, chủ yếu ở đầu chi, biểu hiện tê bì, rátbỏng hoặc đau. Nếu bị nặng khiến người bệnh đi lại khó khăn,mất cảm giác nhiều nơi. Thường xuất hiện vào tháng thứ 6 điềutrị. Có thể dùng vitamin nhóm B liều cao, nếu nặng phải thay thếthuốc.Ngoài ra thuốc có thể gây độc với gan, thận, rối loạn phân bốmỡ (với các biểu hiện tăng tích tụ mỡ ở ngực, bụng, lưng, gáy;teo mô mỡ ở cánh tay, cẳng chân, mông, má... ).Do các thuốc ARV có nhiều tác dụng phụ, vì thế trong quá trìnhdùng thuốc nếu thấy có biểu hiện bất thường nào, người bệnhcần thông báo ngay cho bác sĩ điều trị biết để có cách xử trí phùhợp ...