HUYẾT ÁP THẤP (Kỳ 1)

Huyết áp thấp là biểu hiện của sự rối loạn chức năng vỏ não của trung khu thần kinh vận mạch. Bệnh huyết áp thấp có thể bao gồm huyết áp thấp triệu chứng và huyết áp thấp tư thế.Huyết áp thấp là khi trị số huyết áp tâm thu dưới 90 mmHg và huyết áp tâm trương dưới 60 mmHg, mạch áp có hiệu số thường dưới 20 mmHg.Triệu chứng chủ yếu là hoa mắt, chóng mặt. Huyết áp thấp theo YHCT thuộc thể hư của chứng “huyễn vựng”.II- TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG:Huyết áp thấp trên lâm...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
HUYẾT ÁP THẤP (Kỳ 1) HUYẾT ÁP THẤP (Kỳ 1) I- ĐẠI CƯƠNG Huyết áp thấp là biểu hiện của sự rối loạn chức năng vỏ não của trungkhu thần kinh vận mạch. Bệnh huyết áp thấp có thể bao gồm huyết áp thấp triệuchứng và huyết áp thấp tư thế. Huyết áp thấp là khi trị số huyết áp tâm thu dưới 90 mmHg và huyết áptâm trương dưới 60 mmHg, mạch áp có hiệu số thường dưới 20 mmHg. Triệu chứng chủ yếu là hoa mắt, chóng mặt. Huyết áp thấp theo YHCTthuộc thể hư của chứng “huyễn vựng”. II- TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG: Huyết áp thấp trên lâm sàng thường chia ra “huyết áp thấp triệu chứng”và “huyết áp thấp tư thế”. Huyết áp thấp triệu chứng là loại huyết áp thấp thứ nhất thường gặp trongcác bệnh xuất huyết cấp, bệnh suy tim, nhồi máu cơ tim, nhịp tim không đều (timđập quá nhanh hoặc quá chậm), thiếu máu mạn tính, trạng thái dinh dưỡng kémkéo dài … Ngoài những triệu chứng của bệnh gây nên huyết áp thấp, đo huyết áptối đa dưới 90 mmHg và huyết áp tối thiểu dưới 60 mmHg, mạch áp dưới 20mmHg. Người bệnh mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, tinh thần buồn ngủ, khó thở,lười nói, hồi hộp. Người lớn và cao tuổi có hiện tượng đau tức ngực, đau đầu, trínhớ giảm, tinh thần khó tập trung, nặng có thể hôn mê, đột quỵ (trúng phong, taibiến mạch não do tắc mạch não) hoặc nhồi máu cơ tim. Huyết áp thấp do tư thế có đặc điểm là bệnh nhân đang tư thế nằm lúcđứng dậy huyết áp tụt nhanh, thường gặp ở người cao tuổi và có trạng thái suynhược kéo dài, cũng có thể thứ phát của các bệnh Addison, thiểu năng tuyến giáp,bệnh thần kinh do tiểu đường, chứng rỗng tủy. Ngoài ra thuốc hạ áp cũng có thểgây huyết áp thấp như Reserpin … Trên lâm sàng dù huyết áp thấp do nguyên nhân nào thì biểu hiện chủyếu là lúc đứng dậy đột ngột đều sinh hoa mắt, chóng mặt, nặng đầu, mắt mờ,người mệt mỏi, chân tay lạnh, thậm chí hôn mê, đột quỵ, huyết áp tụt rõ rệt. Ngườibệnh có lúc đứng lâu tụt huyết áp, ra mồ hôi, buồn nôn, tim đập chậm. Nhữngngười huyết áp thấp nguyên phát tư thế đứng thẳng (phần nhiều người lớn tuổi) cóthể kèm theo liệt dương, tiểu tiện không tự chủ, sau một thời gian có thể phát sinhnói khó, sụp mi mắt, đi không vững, chân tay run, tê dại ... Hội chứng huyết ápthấp nặng phát sinh tụt huyết áp đột ngột, sắc mặt trắng bệch, ra mồ hôi lạnh, buồnnôn, không ngồi đứng dậy được dẫn tới hôn mê, tay chân lạnh, mạch tế huyền sác.Đối với những người cao tuổi huyết áp thấp cần cảnh giác với hội chứng bệnh lýnày. III- CHẨN ĐOÁN: Chủ yếu dựa vào: - Có triệu chứng váng đầu, mệt mỏi, huyết áp dưới 90/60 mmHg. - Có triệu chứng thiếu máu não kèm theo huyết áp thấp tư thế. Có 1 trong 2điểm có thể xác định chẩn đoán, trường hợp thứ 2 xác định là huyết áp thấp tư thế. IV- BIỆN CHỨNG LUẬN TRỊ: Chứng huyết áp thấp do bất kỳ nguyên nhân nào, theo YHCT đều thuộcchứng Hư. Nhẹ thì do Tâm dương bất túc, Tỳ khí suy nhược, nặng thì thuộc thểTâm Thận dương suy, vong dương hư thoát. 1/ Tâm dương bất túc: Thường gặp ở tuổi thanh nữ và người cao tuổi. - Triệu chứng lâm sàng: Váng đầu, hoa mắt, tinh thần mệt mỏi, buồn ngủ,ngón tay lạnh, chất lưỡi nhạt, thân lưỡi bệu, rêu trắng nhuận, mạch hoãn vô lựchoặc trầm tế. - Phép trị: Ôn bổ Tâm dương. - Bài thuốc: Quế chi cam thảo thang gia vị Nhục quế, Quế chi, Chích cam thảo đều 10g, mỗi ngày 1 thang sắc uốngliên tục 9 - 12 thang, hoặc hãm nước sôi uống như nước trà. - Gia giảm: Trong trường hợp chất lưỡi đỏ, rêu vàng khô, là chứng khí âm bất túc, giaMạch môn, Ngũ vị để ích khí dưỡng âm. Trường hợp khí hư, ít nói, ra mồ hôi thì bổ khí, dùng gia Hồng sâm để bổkhí trợ dương. Trường hợp HA tâm thu dưới 60 mmHg, chân tay lạnh, có triệu chứngvong dương, đơn trên bỏ Quế chi gia Hồng nhân sâm, Phụ tử chế để hồi dươngcứu thoát. 2/ Trung khí bất túc, Tỳ Vị hư nhược: - Triệu chứng lâm sàng: Váng đầu, tim hồi hộp, hơi thở ngắn, tinh thần mệtmỏi, chân tay mềm yếu, sợ lạnh, dễ ra mồ hôi, ăn kém, ăn xong đầy bụng, chấtlưỡi nhợt, rêu trắng hoạt, mạch hoãn vô lực. - Phép trị: Bổ trung ích khí, kiện tỳ vị. - Bài thuốc: Hương sa lục quân gia giảm. Hồng sâm 8g, Bạch truật 10g, Bạch linh 10g, Đương quy 12g, Hoàngkỳ 12g, Bạch thược 12g, Chỉ thực 8g, Trần bì 8g, Mộc hương 6g, Sa nhân 6g, Quếchi 6g, Chích thảo 4g, Đại táo 12g, Gừng tươi 3 lát. Sắc uống ngày 1 thang. ...