Kết quả nghiên cứu khả năng áp dụng hệ thống canh tác lúa cải tiến SRI Kết quả nghiên cứu khả năng áp dụng hệ thống canh tác lúa cải tiến SRIKết quả nghiên cứu khả năng áp dụng hệ thống canh tác lúa cải tiến SRI (system of rice intensification) cho vùng đất không chủ động nước tại Bắc Kạn

Hệ thống canh tác lúa cải tiến (System of Rice intensification – SRI) đã được đánh giá và áp dụng có hiệu quả trên những vùng đất chủ động nước tưới tại hơn 40 nước trên thế giới và 29 tỉnh của Việt Nam. Tuy nhiên SRI chưa được nghiên cứu cho đất không chủ động nước.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kết quả nghiên cứu khả năng áp dụng hệ thống canh tác lúa cải tiến SRI Kết quả nghiên cứu khả năng áp dụng hệ thống canh tác lúa cải tiến SRIKết quả nghiên cứu khả năng áp dụng hệ thống canh tác lúa cải tiến SRI (system of rice intensification) cho vùng đất không chủ động nước tại Bắc KạnPhạm Thị Thu và ĐtgTạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ119(05): 35 - 40KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG ÁP DỤNG HỆ THỐNG CANH TÁC LÖACẢI TIẾN SRI (SYSTEM OF RICE INTENSIFICATION) CHO VÙNG ĐẤTKHÔNG CHỦ ĐỘNG NƢỚC TẠI BẮC KẠNPhạm Thị Thu1, Hoàng Văn Phụ2*1Sở Nông nghiệp & Phát triển nông thôn tỉnh Bắc Kạn,2Khoa Quốc tế - ĐH Thái NguyênTÓM TẮTHệ thống canh tác lúa cải tiến (System of Rice intensification – SRI) đã được đánh giá và áp dụngcó hiệu quả trên những vùng đất chủ động nước tưới tại hơn 40 nước trên thế giới và 29 tỉnh củaViệt Nam. Tuy nhiên SRI chưa được nghiên cứu cho đất không chủ động nước. Kết quả nghiêncứu khả năng áp dụng SRI trên đất không chủ động nước vụ mùa 2010 tại Bắc Kạn cho thấy cácyếu tố kỹ thuật của SRI đã tạo môi trường thuận lợi cho các đặc điểm di truyền của lúa phát huytác dụng ngay cả trên đất không chủ động nước. Cấy mạ non, cấy thưa, làm cỏ sục bùn đã làm tăngsức đẻ nhánh, bộ rễ phát triển mạnh hơn so với đối chứng ở cả 3 thời kỳ làm đòng, trỗ, và chín.SRI cũng làm bệnh khô vằn giảm, làm tăng khả năng tích luỹ chất khô/khóm, tăng hệ số kinh tế,năng suất lúa tăng 25-35%, góp phần tăng sản lượng lúa ở vùng đất khó khăn này và tăng khả năngthích ứng với biến đổi khí hậu.Từ khoá: Hệ thống canh tác lúa cải tiến, SRI, đất lúa không chủ động nước, Bao thai, Khang dânĐẶT VẤN ĐỀ*Hệ thống canh tác lúa cải tiến (SRI - Systemof Rice Intensification) đã được đánh giá làtiếp cận thâm canh lúa đầy triển vọng theohướng “nông nghiệp sinh thái” tại hơn 40nước trên thế giới, bởi nó thỏa mãn được cả 2yêu cầu là làm tăng năng suất, hiệu quả kinhtế cao, và bảo vệ môi trường, thích ứng với“biến đổi khí hậu” (Phụ, 2005, 2006, 2010,2012; Uphoff, 2009). Đánh giá tác động củaSRI tại 8 quốc gia (Bănglađet, Campuchia,Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Nê-pan,Srilanka và Việt Nam) cho thấy lợi ích củaSRI là “năng suất lúa tăng, thu nhập cao hơn,ít tiêu tốn nước”, cụ thể là tiết kiệm nước40%, giảm chi phí trên mỗi hecta là 23% vàtăng thu nhập là 68% (Uphoff, 2007; WWFICRISAT, 2010). Báo cáo đánh giá của BộNông nghiệp và phát triển Nông thôn (PTNT)về SRI giai đoạn 2003-2007 đã kết luận SRIđóng một vai trò rất quan trọng trong pháttriển bền vững về canh tác lúa nước tại ViệtNam (Dũng, 2007). SRI cũng đã được BộNN& PTNT công nhận là tiến bộ kỹ thuậtmới năm 2007. Đến nay đã có trên 1,5 triệu*Email: Hoangphu1958@gmail.comnông dân áp dụng SRI trên 500.000 ha ở 28tỉnh trong cả nước. SRI làm giảm chi phí đầuvào, tăng năng suất, tăng lợi nhuận cho nôngdân từ 1,8-3,5 triệu đồng/ha/vụ, và tiết kiệm1/3 lượng nước tưới (Cục BVTV, 2010).Tuy nhiên, SRI mới chỉ được nghiên cứu vàáp dụng trên những chân ruộng chủ độngnước tưới, trong khi đó ở Bắc Kạn diện tíchruộng không chủ động nước là 5.131 ha,chiếm 36,6% tổng diện tích đất lúa nước (SởNN&PTNT Bắc Kạn, 2009). Vì vậy trong vụmùa 2010 chúng tôi tiến hành “Nghiên cứu khảnăng áp dụng Hệ thống canh tác lúa cải tiếnSRI (System of Rice Intensification) cho vùngđất không chủ động nước tại tỉnh Bắc Kạn”.MỤC TIÊU NGHIÊN CỨUXác định ảnh hưởng của một số biện pháp kỹthuật SRI tới sinh trưởng, phát triển và năngsuất của giống lúa Khang dân 18 (KD18) vàgiống lúa Bao thai ở vụ mùa 2010 trên đấtkhông chủ động nước. Qua đó đưa ra khuyếncáo cải tiến quy trình thâm canh lúa trên đấtkhông chủ động nước ở Bắc Kạn.VẬT LIỆU, PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUNghiên cứu gồm 2 thí nghiệm cho 2 giốnglúa: Khang dân 18 và Bao thai. Thí nghiệm35Phạm Thị Thu và ĐtgTạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆđược tiến hành trong vụ mùa 2010 trên đấtkhông chủ động nước tại khu đồng thôn PóBả, xã Cẩm Giàng, huyện Bạch Thông, tỉnhBắc Kạn.Công thức thí nghiệm là sự phối hợp của 3yếu tố cơ bản của SRI là: tuổi mạ, mật độ cấyvà số lần làm cỏ (sử dụng cào cỏ). Mỗi thínghiệm gồm 7 công thức với 4 lần nhắc lạiđược bố trí theo khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh(RCBD). Trong đó, thí nghiệm 1 với giốngKD18 được ký hiệu là A và thí nghiệm 2 vớigiống Bao thai được ký hiệu là B. Công thứcđối chứng là kỹ thuật người dân địa phươngđang áp dụng với 2 giống trên (A1 và B1tương ứng).Điều kiện thí nghiệm: Lượng phân bón cho 1ha là 10 tấn phân chuồng + 70kg N + 85kgP205 + 50kg K20. Chế độ nước phụ thuộchoàn toàn vào nước trời. Các biện pháp chămsóc khác (trừ số lần làm cỏ) thực hiện theoquy trình hiện hành của Sở NN&PTNT tỉnhBắc Kạn.Các chỉ tiêu theo dõi gồm: Thời gian sinhtrưởng, đẻ nhánh, bông/khóm, bông/m2, sinhtrưởng của bộ rễ, khả năng tích luỹ chất khôcủa cây, hệ số kinh tế, tỉ lệ và chỉ số bệnh khôvằn, các yếu tố cấu thành năng suất và năngsuất lúa.KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬNTuổi mạ (số lá)Công thứcThí nghiệm 1 với giống KD 18A1(đối ch ...