Khái niệm mật thư

Một bản tin viết bằng những chữ, những con số hoặc những hình vẽ bí ẩn được phát ra. Các bạn trẻ chụm đầu lại, những đôi mắt không chớp, những đôi môi mím lại, những bàn tay cầm giấy bút run run, những khoảnh khắc căng thẳng thú vị và cuối cùng những tiếng cười sáng khoái vang lên. Điều giấu kín đã được khám phá. Mật thư vừa giải xong. Tất cả lại bật dậy rồi cùng chạy nhanh về một hướng, họ bắt đầu thực hiện mệnh lệnh của mật thư. Chắc hẳn trong chúng ta không...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khái niệm mật thư Moät baûn tin vieát baèng nhöõng chöõ, nhöõng con soá hoaëc nhöõng hình veõ bí aånñöôïc phaùt ra. Caùc baïn treû chuïm ñaàu laïi, nhöõng ñoâi maét khoâng chôùp, nhöõngñoâi moâi mím laïi, nhöõng baøn tay caàm giaáy buùt run run, nhöõng khoaûnh khaéccaêng thaúng thuù vò vaø cuoái cuøng nhöõng tieáng cöôøi saùng khoaùi vang leân. Ñieàugiaáu kín ñaõ ñöôïc khaùm phaù. Maät thö vöøa giaûi xong. Taát caû laïi baät daäy roàicuøng chaïy nhanh veà moät höôùng, hoï baét ñaàu thöïc hieän meänh leänh cuûa maät thö. Chaéc haún trong chuùng ta khoâng moät ai maø khoâng nhìn thaáy hình aûnh soángñoäng ñoù. Vaâng, trong nhöõng buoåi sinh hoaït ngoaøi trôøi, khi tham gia caùc troøchôi nhaát laø troø chôi lôùn; maät thö ñaõ goùp phaàn khoâng nhoû vaøo söï höùng thuù cuûatroø chôi. Coù maät thö troø chôi cuõng trôû neân hay hôn, haáp daãn hôn khi ngoaøi vaänduïng söùc khoûe ñeå chôi nhöõng troø chôi vaän ñoäng hoï coøn phaûi vaän duïng trí oùcñeå tham gia giaûi maät thö. Vì theá maät thö ñoøi hoûi ngöôøi chôi phaûi coù oùc tö duyvaø nhaïy beùn. Bí aån, trí tueä, phieâu löu, hoaït ñoäng taäp theå vaø tieáng cöôøi ñoù laø nhöõng yeáu toátaïo cho maät thö söùc haáp daãn cao ñoä, khieán noù trôû thaønh moät troø chôi boå íchtrong nhöõng buoåi sinh hoaït ngoaøi trôøi. Khi böôùc vaøo theá giôùi bao la roäng lôùn cuûa maät thö haún chuùng ta khoâng theåbieát ñöôïc taát caû, nhöng ñeå phuïc vuï cho sinh hoaït daõ ngoaïi vaø naâng taàm hieàubieát cuûa chuùng ta, ta caàn hieåu nhöõng ñieàu cô baûn cuûa maät thö. MAÄT THÖ LAØ GÌ? Maät thö laø töø Vieät dòch raát saùt nghóa töø coyptgram coù goác tieáng Hy Laïphryptor: bí maät vaø gramma: baûn vaên thö, laù thö. Töø thôøi xa xöa, tröôùckhi coù chöõ vieát, maät thö ñaõ ra ñôøi. Caùc boä laïc coåxöa ñaõ duøng nhöõng kyù hieäu hình veõ ñeå trao ñoåi thoâng tin vôùi nhau. Ñoù coù theålaø nhöõng neùt veõ khaéc treân ñaù, caây hoaëc tieáng troáng, khoùi löûa… Caøng veà sau, doyeâu caàu bí maät nhöõng tín hieäu naøy caøng trôû neân ñaëc bieät, phöùc taïp hôn. Choñeán khi loaøi ngöôøi phaùt minh ra chöõ vieát, moät trong nhöõng ngöôøi ñaàu tieân söûduïng maät thö laø Demaratus, moät ngöôøi Hy Laïp löu vong nhöng vaãn trungthaønh vôùi queâ höông, moät ngaøy noï bieát tin quaân ñoäi Ba Tö cuûa Xerxes ñangchuaån bò xaâm chieám xöù Sparte. Ñeå baùo cho quaân Hy Laïp, oâng khaéc baûn tinleân hai theû goã xeáp roài phuû baèng saùp. Hai theû goã ñöôïc chuyeån ñi maø khoâng 1gaây nghi ngôø gì, cuoái cuøng ñeán tay vua Leosnidas. OÂng naøy söûng soát tröôùc haitheû goã “traéng”, nhöng hoaøng haäu Cleomene naûy ra saùng kieán caïo lôùp saùp ñi,ñeå loä ra baûn tin maät. Do ñöôïc baùo tröôùc quaân ñoäi Hy Laïp ñaõ giaêng baãy chôøquaân Ba Tö ñaùnh vaøo. Ngaøy 23 – 9 – 480 tröôùc CN khi ñaùnh vaøo vònhSalammine maëc duø quaân ñoâng hôn nhöng maát ñi yeáu toá baát ngôø neân quaân ñoäiBa Tö ñaõ thaûm baïi. Söï kieän naøy ñöôïc nhaø söû gia ngöôøi Hy Laïp Heradote keålaïi, cho ta thaáy hình aûnh ñaàu tieân cuûa kyõ thuaät maõ hoùa. Töø luùc ñoù trôû ñi maätthö caøng trôû neân phöùc taïp hôn vaø ñöôïc söû duïng raát nhieàu treân maët traän tìnhbaùo. Hoaøng ñeá La Maõ Jules Cesar laø ngöôøi ñaàu tieân nghó ra maät maõ thay theá,caàn phaûi coù trình ñoä tri thöùc cao trong moïi lónh vöïc nhö ngoân ngöõ hoïc, thoángkeâ vaø toaùn hoïc, do ñoù töø giöõa theá kyû thöùc 7 ñaõ ra ñôøi moân phaân tích maõ(cryptanalyse), töùc nghieân cöùu kyõ thuaät giaûi maõ khoâng caàn bieát khoùa. Quyeånsaùch höôùng daãn ñaàu tieân laø cuûa nhaø baùc hoïc AÛ Raäp Alkindi. Quyeån “Veà caùchgiaûi maõ baûn tin maõ hoùa” cuûa oâng ñöôïc tìm thaáy vaøo naêm 1987 trong thö khoácuûa caùc vò Ottoman ôû Istambul. Qua ñoù ta coù theå thaáy maät thö coù yù nghóa ñôn giaûn laø moät baûn tin ñöôïcvieát baèng caùc kyù hieäu, caùc con soá hay theo moät caùch saép xeáp bí maät naøoñoù maø ngöôøi gôûi vaø ngöôøi nhaän thoûa thuaän tröôùc vôùi nhau nhaèm giöõ kínnoäi dung trao ñoåi. Khi söû duïng maät thö ta thöôøng baét gaëp moät soá töø chuyeân moân nhö: • Baûn vaên goác (baïch vaên): noäi dung caàn truyeàn ñaït. • Maõ hoùa: chuyeån baïch vaên sang daïng maät maõ. Khi maõ hoùa moät baûn vaên goác ngöôøi soaïn maät thö söû duïng caùc maät maõ(cipher, code). Maät maõ laø moät heä thoáng naøo ñoù ngöôøi gôûi vaø ngöôøi nhaän cuøngñoàng yù tröôùc vôùi nhau. Heä thoáng naøy goàm nhöõng quy ñònh baát bieán, nhöõngböôùc tieán haønh nhaát ñònh. • Giaûi maõ: chuyeån maät maõ sang baïch vaên. • Khoùa: duøng ñeå höôùng daãn caùch giaûi maõ. Maät thö goàm hai boä phaän chính: Vaên baûn vaø khoùa. • Vaên baûn laø baûn vaên goác ñaõ ñöôïc maõ hoùa ñeå ngöôøi nhaän giaûi maõ döïa treân khoùa. • Khoùa laø nhöõng chæ daãn ñeå giaûi maõ ñöôïc che daáu döôùi nhieàu daïng. ...