Khám phá làng gốm Bàu Trúc

Ngoài tháp Chăm huyền bí, những vườn nho bát ngát, Phan Rang còn được biết đến với làng gốm Bàu Trúc, nơi những người phụ nữ Chăm ngày ngày thổi hồn vào từng mảnh gốm, khiến nó trở nên tinh xảo, sắc nét.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khám phá làng gốm Bàu TrúcKhám phá làng gốm Bàu TrúcNgoài tháp Chăm huyền bí, những vườn nho bát ngát,Phan Rang còn được biết đến với làng gốm Bàu Trúc,nơi những người phụ nữ Chăm ngày ngày thổi hồnvào từng mảnh gốm, khiến nó trở nên tinh xảo, sắcnét. Những sản phẩm gốm Bàu Trúc.Làng gốm Bàu Trúc (tiếng Chăm gọi là PalayHamuk), thuộc thị trấn Phước Dân, huyện NinhPhước, tỉnh Ninh Thuận, cách thành phố Phan Rang10km về hướng nam. Gốm Bàu Trúc có ba cái lạ vàmột điều đặc biệt. Lạ vì gốm được làm hoàn toànbằng tay, các dụng cụ tạo hình thô sơ, thợ làm gốmđều là phụ nữ. Điều đặc biệt là gốm của nơi này nổitiếng đẹp, bền, dẻo nhờ loại đất sép lấy ở sông Quao.Loại đất sét này khi cho ra thành phẩm luôn lên màuđẹp, bề mặt láng mịn. Nước hay thức ăn để trong đólâu hư và luôn mát hơn nhiệt độ bên ngoài.Theo truyền thuyết, nghề làm gốm do vợ chồng ôngtổ Poklong Chanh dạy cho phụ nữ Chăm từ thời xaxưa. Điều đó cũng giải thích tại sao làm gốm vất vảnhưng khi bước chân vào làng, du khách bắt gặp hìnhảnh những người thợ nữ trộn, nhào đất, tạo hình,trang trí hoa văn... còn đàn ông chỉ tham gia vàonhững công đoạn như đập tơi đất, nung gốm. Sự phânbiệt và đặc trưng “chỉ có phụ nữ mới được làm gốm”còn thể hiện rõ nét ở điểm nếu du khách hỏi giá mộtsản phẩm tại đây thì một em bé mới biết nói có thểbáo giá, nhưng một cụ ông tóc bạc phơ thì không.Hay những em gái từ 5 tuổi đã học làm gốm, trướclúc cưới phải thông thạo tất cả kỹ thuật tạo hình, còncác bé trai thì ngược lại. Sau những bước chân xoay tròn của người thợ làm gốm, chiếcbình bằng đất hiện ra tròn vành và rõ nét.Các thợ gốm tạo hình cho sản phẩm của mình nhờbàn tay khéo léo và những bước chân quanh cột đátròn làm trụ, chứ không dựa vào bàn xoay. Từ nhữngbước chân này, khối đất sét mềm mịn ban đầu, dầnuyển chuyển thành hình một khối rỗng tròn trịa, rồithành hình thành lọ hoa, bình nước. Thoạt nhìn thìkhá dễ, nên vài du khách tò mò tỏ ý muốn đi thử,song chỉ được vài vòng đã cảm thấy hoa mắt, chóngmặt. Lúc đó mới cảm nhận được câu “làm bằng tay,xoay bằng đít” không phải là cách nói ẩn dụ.Sau khi được tạo hình xong, sản phẩm được chuyểntiếp cho người thợ đảm nhiệm vai trò trang trí hoavăn. Khác với những nơi khác, hoa văn trên nhữngvật dụng bằng gốm ở nơi đây được tạo hình bằngnhững dụng cụ đơn giản đến nỗi, ai chưa tận mắt thấybàn tay thoăn thoắt của người thợ làm gốm tạo nhữngchiếc bánh xe đồ chơi, cây gậy, chiếc lá, vỏ sò, vỏốc…trên những chiếc bình, vật dụng bằng gốm... thìsẽ tưởng đó là những thứ đồ chơi hư, cũ của trẻ conchứ không phải là dụng cụ làm gốm. Những vật dụngthô sơ ấy, qua bàn tay tài hoa của những người thợ,những bông hoa, đồi núi, cây cối, sóng biển… dầnhiện lên mang những nét đẹp rất riêng, vừa dịu dàngnhư một cô gái Chăm, vừa mạnh mẽ, sừng sững nhưnhững ngọn tháp của vùng đất này. Thợ gốm đang tạo hình cho sản phẩm với những bánh xe đồ chơi, muỗng ăn cơm, vỏ sò...Sau công đoạn tạo hình, gốm được đem phơi nắng vàđốt lộ thiên (chất rơm củi xung quanh sản phẩm).Không chỉ trau chuốt khi tạo hình, khi đã vào lò, gốmcòn được chăm chút từng nét màu (màu được chiếtxuất từ trái dông, trái thị trên rừng). Sau khi nungkhoảng vài giờ, gốm được lấy ra, phun màu, rồi tiếptục cho vào nung tiếp. Kết quả của việc tạo màu làgốm sẽ có những màu đặc trưng như vàng đỏ, đỏhồng, đen xám, nâu....Người yêu thích gốm Chăm thì thấy được nét đẹp củavăn hóa Chămpa trong từng sản phẩm. Người đãquen với những sản phẩm bóng loáng, mịn màng đếntừng milimet của các loại gốm khác lại không thíchnhững vệt cháy đen, xám xịt. Nhưng cái đẹp của gốmChăm không vì thế mà mai một. Điều đó có thể thấyqua số lượng gốm du khách mua về làm quà hay sựxuất hiện của nó ở những khu resort, khách sạn lớntrải dài từ Bắc vào Nam. K Khoảng trống dùng để phơi gốm cũng được dùng như một lò nung lộ thiên.Linh SanTheo Bưu Điện Việt Nam ...