Khảo sát nhận thức, thái độ và thực hành báo cáo phản ứng có hại của thuốc của nhân viên y tế bệnh viện Phụ sản Trung ương

Mục tiêu nghiên cứu cả bài viết nhằm Tìm hiểu nhận thức, thái độvà thực hành của nhân viên y tế trong hoạt động báo cáo phản ứng có hại của thuốc (ADR) và đề xuất một số giải pháp nhằm tiếp tục đẩy mạnh hoạt động này tại bệnh viện.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khảo sát nhận thức, thái độ và thực hành báo cáo phản ứng có hại của thuốc của nhân viên y tế bệnh viện Phụ sản Trung ươngTẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2015KHẢO SÁT NHẬN THỨC, THÁI ĐỘ VÀ THỰC HÀNH BÁO CÁOPHẢN ỨNG CÓ HẠI CỦA THUỐC CỦA NHÂN VIÊN Y TẾBỆNH VIỆN PHỤ SẢN TRUNG ƢƠNGNguyễn Huy Tuấn*; Vũ Minh Duy**Nguyễn Phương Thúy**; Nguyễn Hoàng Anh**TÓM TẮTMục tiêu: đánh giá nhận thức, thái độ và thực hành của nhân viên y tế (NVYT) Bệnh viện Phụ sảnTrung -ơng (BV PSTW) đối với hoạt động báo cáo phản ứng có hại của thuốc (ADR). Đối tượng:NVYT thuộc 14 khoa, phòng, trung tâm của bệnh viện. Phương pháp: mô tả cắt ngang, phỏng vấnthông qua một bộ câu hỏi tự điền. Kết quả: tỷ lệ phản hồi 80%. Đa số NVYT có kiến thức đúngvề ADR và 91% cho rằng báo cáo ADR là một trong những hoạt động chuyên môn bắt buộc.75% người trả lời đã từng gặp ADR, tuy nhiên, chỉ có 38% đã từng báo cáo ADR. Khó xác địnhthuốc và cho rằng phản ứng nhẹ là những nguyên nhân thường gặp mà NVYT không làm báo cáo.Kết luận: đa số NVYT có nhận thức và thái độ đúng đối với hoạt động báo cáo ADR. Bên cạnh đó,đã xác định được một số nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ thực hiện báo cáo chưa cao.* Từ khóa: Phản ứng có hại của thuốc; Nhân viên y tế; Nhận thức; Thái độ; Thực hành.Reporting Adverse Drug Reactions: Knowledge, Attitude and Practiceof Medical Staff of the National Hospital of Obstetrics and GynecologySummaryObjective: To assess the knowledge, attitude and practice of medical staff working at the NationalHospital of Obstetrics and Gynecology towards adverse drug reaction (ADR) reporting scheme.Subjects: Medical staff of 14 faculties, departments and centers of the hospital. Method: Crosssectional and questionnaire-based study. Result: The overall response rate was 80%. Most of therespondents possessed good knowledge of ADR, and 91% of them agreed that ADR reportingwas a part of their professional obligation. 75% of the respondents had observed ADRs in theirpractice, but only 38% of them had officially reported these cases. Unknown causal relationshipbetween ADRs and drugs, minor ADR manifestations are common causes for this problem.Conclusion: Most of the medical staff had good knowledge and attitude towards ADR reportingscheme. In addition, some main reasons for under-reporting have been identified.* Key words: Adverse drug reactions; Medical staff; Attitude; Knowledge; Practice.ĐẶT VẤN ĐỀHệ thống báo cáo phản ứng có hại củathuốc đã được triển khai rộng rãi tại cáccơ sở khám chữa bệnh ở nước ta. Tuy nhiên,tình trạng báo cáo thiếu và chất lượng báocáo kém vẫn còn phổ biến [3, 4]. NVYT làngười trực tiếp phát hiện và báo cáo ADR,* Bệnh viện Phụ sản Trung ương** Trung tâm DI & ADR Quốc giaNgười phản hồi (Corresponding): Nguyễn Huy Tuấn (nguyenhuytuan.ptsw@gmail.com)Ngày nhận bài: 30/01/2015; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 16/03/2015Ngày bài báo được đăng: 06/04/201523TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2015do đó quyết định số lượng và chất lượngbáo cáo. Nghiên cứu thực hiện trên cácnhóm NVYT khác nhau như bác sỹ, dược sỹ,điều dưỡng/hộ sinh/kỹ thuật viên (BS, DS,ĐD/HS/KTV) cho thấy nhận thức và tháiđộ của NVYT đóng vai trò quan trọng đốivới hoạt động báo cáo ADR [6, 7]. Bệnhviện Phụ sản Trung -ơng là bệnh việntuyến cuối, chuyên ngành Sản Phụ khoa,hàng năm tiếp nhận và điều trị khoảng500.000 lượt bệnh nhân. Xuất phát từ sốlượng báo cáo ADR khiêm tốn, trong 2năm đầu tham gia triển khai dự án “Hỗ trợhệ thống y tế”, “Tăng cường các hoạt độngCảnh giác Dược”, bệnh viện đã trở thànhmột trong 10 bệnh viện có số báo cáocao nhất cả nước [3, 4]. Trước sự chuyểnbiến tích cực đó, nghiên cứu được thựchiện nhằm: Tìm hiểu nhận thức, thái độvà thực hành của NVYT trong hoạt độngbáo cáo ADR và đề xuất một số giải phápnhằm tiếp tục đẩy mạnh hoạt động này tạibệnh viện.ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU1. Đối tượng nghiên cứu.Nghiªn cøu NVYT thuộc 14 khoa, phòng,trung tâm của Bệnh viện Phụ sản Trung-ơng tõ tháng 6 - 2013 đến 10 - 2013.2. Phương pháp nghiên cứu.Mô tả cắt ngang; thu thập thông tin thôngqua một bộ câu hỏi tự điền.Bộ câu hỏi bao gồm câu hỏi có nhiềulựa chọn, câu hỏi có/không và câu hỏi thămdò được xây dựng trên cơ sở một số nghiêncứu trước đó [2, 6].Mục tiêu nghiên cứu, cách thức trả lời bộcâu hỏi được thông tin trước cho NVYT vàđảm bảo bí mật cho người tham gia.24* Chỉ tiêu nghiên cứu:- Đặc điểm đối tượng nghiên cứu.- Nhận thức về phản ứng có hại của thuốc.- Thái độ của NVYT đối với hoạt độngbáo cáo ADR.- Thực trạng thực hành báo cáo ADRtại bệnh viện.- Biện pháp nâng cao hiệu quả hoạtđộng báo cáo ADR.* Xử lý số liệu: thu thập và xử lý số liệubằng phần mềm SPSS 16.0 và MicrosoftExcel 2010. Số liệu được biểu diễn dạnggiá trị trung bình ± độ lệch chuẩn hoặctỷ lệ %.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨUTổng số bộ câu hỏi phát ra 449 và thuvề 359 tương ứng với tỷ lệ 80,0%.1. Đặc điểm đối tượng nghiên cứu.Bảng 1:CHỈ TIÊUnTû lÖ (%)Lĩnh vực chuyên mônBác sỹ7220,1Dược sỹ92,5ĐD/HS/KTV24668,5Không rõ thông tin328,9Nam4011,1Nữ26473,6Không rõ thông tin5515,3 155314,8Không rõ thông tin8924,8Giới tínhThời gian công tác (năm)TuổiTrung bình ± ®ộ lệch chuẩn [nhỏnhất - lớn nhất]33,4 ± 8,0[21 - 66]TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2015Đa số NVYT tham gia phỏng vấn là nữ(73,6%). ĐD/HS/KTV là đối tượng thamgia nhiều nhất (68,5%), bác sỹ (20,1%) vàdược sỹ (2,5%). Đối tượng khảo sát cóđộ tuổi trung bình 33,4 với thời gian côngtác chủ yếu < 15 năm.* Nhận thức của NVYT vÒ ADR:Nhận thức về độ an toàn của các loạithuốc lưu hành trên thị trường: 325 ng-êi(90,5%); nhận thức đúng về phản ứng cóđều an toàn; 81,6% NVYT hiểu đầy đủkhái niệm về ADR theo định nghĩa củaWHO. Tuy nhiên, chỉ 66,3% NVYT nhậnthức đúng về các thông tin tối thiểu cầnđiền trong mẫu báo cáo bao gồm: thôngtin về bệnh nhân, về ADR, thông tin vềthuốc nghi ngờ gây ADR và thông tin vềngườ ...