Khảo sát ý kiến người dân tiếp cận pháp luật và tư pháp ở Việt Nam

Tăng cường tiếp cận công lý và bảo vệ quyền Ngày 21-10, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt bổ sung dự án “Tăng cường tiếp cận công lý và bảo vệ quyền tại Việt Nam” do Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với các cơ quan pháp luật và tư pháp khác của Việt Nam thực hiện vào Danh mục các dự án yêu cầu Chương trình Phát triển của Liên Hợp Quốc (UNDP) tài trợ giai đoạn 2009-2014.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khảo sát ý kiến người dân tiếp cận pháp luật và tư pháp ở Việt Nam Lêi tùa Ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn Hîp Quèc (UNDP) trªn ph¹m vi toµn cÇu vµ ë ViÖt Nam tÝch cùc ñng hé c¸c nç lùc c¶i c¸ch ph¸p luËt vµ t− ph¸p. Môc tiªu chÝnh cña c¸c nç lùc c¶i c¸ch nµy lµ nh»m c¶i thiÖn viÖc tiÕp cËn c«ng lý mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ kÞp thêi cho tÊt c¶ mäi ng−êi: ®Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng ng−êi nghÌo, phô n÷ vµ c¸c ®èi t−îng thiÖt thßi. UNDP cho r»ng ng−êi nghÌo cÇn cã ®−îc kh¶ n¨ng t×m kiÕm vµ t×m thÊy c«ng lý theo ph¸p luËt phï hîp víi c¸c chuÈn mùc quèc tÕ vÒ quyÒn con ng−êi vµ c¸c quy t¾c hiÕn ®Þnh. C¸c chuÈn mùc vµ c¸c quy t¾c ®ã lµ nh»m b¶o hé chÕ ®Þnh ph¸p quyÒn, cho tÊt c¶ mäi ng−êi, chèng l¹i nh÷ng hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt cña mét sè ng−êi lîi dông quyÒn lùc víi môc ®Ých trôc lîi. Nãi mét c¸ch ®¬n gi¶n th× tiÕp cËn c«ng lý lµ kh¶ n¨ng cña ng−êi d©n cã thÓ sö dông c¸c dÞch vô t− ph¸p c«ng vµ t−. TÇm quan träng cña nã ngµy cµng ®−îc thõa nhËn, mét phÇn lµ bëi v× cã mét hÖ thèng t− ph¸p cã hiÖu qu¶ lµ ®iÒu cèt lâi ®Ó thùc hiÖn ®−îc ®Çy ®ñ c¸c Môc tiªu Thiªn niªn kû. §Ó thóc ®Èy viÖc tiÕp cËn c«ng lý th× mäi ng−êi tuy cã nh÷ng h¹n chÕ vµ kh¸c biÖt vÒ ®Þa vÞ x· héi nh−ng ®Òu ph¶i cã ®−îc kh¶ n¨ng thô h−ëng hÖ thèng t− ph¸p. ViÖc tiÕp cËn nµy kh«ng thÓ bÞ ph©n biÖt bëi giíi tÝnh, d©n téc, ®Þnh h−íng chÝnh trÞ, t«n gi¸o, ®Þa vÞ kinh tÕ vµ x· héi, hoÆc tuæi t¸c. H¬n n÷a, viÖc tiÕp cËn c«ng lý ngµy cµng gia t¨ng ®ßi hái nh÷ng nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt ph¶i cã sù hiÓu biÕt vµ gi¶i quyÕt mèi liªn hÖ gi÷a chÕ ®Þnh ph¸p quyÒn, gi¶m nghÌo, nh©n quyÒn vµ ph¸t triÓn con ng−êi mét c¸ch bÒn v÷ng trong c¸c chÝnh s¸ch vµ ch−¬ng tr×nh c¸i c¸ch t− ph¸p. Víi sù trî gióp cña céng ®ång quèc tÕ, ViÖt Nam ®· thùc hiÖn nh÷ng nç lùc rÊt ®¸ng kÓ trong lÜnh vùc c¶i c¸ch ph¸p luËt vµ t− ph¸p trong thËp kû võa qua. KÕt qu¶ ®¹t ®−îc bao gåm nh÷ng c¶i thiÖn trong viÖc x©y dùng ®−îc khu«n khæ ph¸p lý vµ thiÕt chÕ cho viÖc tiÕp cËn c«ng lý ë ViÖt Nam. Tuy nhiªn, ®Ó tiÕp tôc c¶i thiÖn t×nh h×nh th× cÇn ph¶i th−êng xuyªn ®iÓm l¹i nh÷ng thµnh qu¶ ®· ®¹t ®−îc. Cïng víi kÕt qu¶ cña mét sè c«ng viÖc ®¸nh gi¸ vµ rµ so¸t tæng thÓ lÜnh vùc ph¸p luËt, môc ®Ých cña b¸o c¸o nghiªn cøu nµy lµ giíi thiÖu vÒ c¶m nghÜ cña ng−êi d©n b×nh th−êng vÒ hiÖn tr¹ng tiÕp cËn ph¸p luËt vµ t− ph¸p ë ViÖt Nam. B¸o c¸o nµy nh»m cung cÊp th«ng tin míi cho c¸c c¬ quan ViÖt Nam còng nh− céng ®ång tµi trî quèc tÕ ®Ó tiÕp tôc ®¸nh gi¸ c¸c thµnh tùu ®· ®¹t ®−îc vµ nh÷ng mÆt cßn tån t¹i còng nh− nh÷ng th¸ch thøc vµ c¸c gi¶i ph¸p trong c¸c nç lùc chung ®ang ®−îc thùc hiÖn nh»m t¨ng c−êng kh¶ n¨ng tiÕp cËn ph¸p luËt vµ t− ph¸p cho tÊt c¶ ng−êi d©n ViÖt Nam. B¸o c¸o nµy dùa trªn mét cuéc kh¶o s¸t, vµ do ®ã còng nh− bÊt kú mét cuéc kh¶o s¸t nµo kh¸c, chóng ta cÇn ph¶i gi¶i thÝch c¸c kÕt qu¶ kh¶o s¸t mét c¸ch thËn träng. Tuy nhiªn, chóng ta hi väng r»ng c«ng viÖc nµy sÏ cã Ých trong viÖc n©ng cao nhËn thøc cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ cña c«ng chóng vÒ tÇm quan träng cña viÖc tiÕp cËn c«ng lý. Nh−ng bµi häc thu ®−îc cña b¸o c¸o nghiªn cøu nµy lµ sù kh¼ng ®Þnh kinh nghiÖm toµn cÇu: c¶i c¸ch t− ph¸p lµ cÇn thiÕt ®Æc biÖt khi mäi ng−êi, nhÊt lµ nh÷ng ng−êi nghÌo, cÇn ®−îc thô h−ëng tõ viÖc tiÕp cËn c«ng lý mét c¸ch ®Çy ®ñ. Râ rµng viÖc tiÕp cËn ®ã lµ mét chØ sè m¹nh mÏ cña mét nÒn d©n chñ s©u réng vµ cña mét x· héi cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn ®−îc c¸c cam kÕt mang l¹i cuéc sèng tèt ®Ñp h¬n cho ng−êi d©n. Jordan D. Ryan §iÒu phèi viªn th−êng tró Liªn Hîp quèc §¹i diÖn Th−êng tró Ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn Hîp quèc Tãm t¾t Trong vßng m−êi n¨m võa qua, ViÖt Nam ®· tiÕn ®−îc nh÷ng b−íc dµi ®¸ng kÓ trong viÖc ph¸t triÓn khu«n khæ ph¸p lý t¹o ®iÒu kiÖn cho sù chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng vµ x©y dùng nhµ n−íc ph¸p quyÒn. §¶ng céng s¶n vµ ChÝnh phñ ViÖt Nam th−êng xuyªn thÓ hiÖn sù cam kÕt cña m×nh ®èi víi nguyªn t¾c cña hÖ thèng ph¸p luËt vµ t− ph¸p d©n chñ vµ c«ng b»ng vµ ®ang tÝch cùc t×m kiÕm c¸c biÖn ph¸p nh»m thóc ®Èy c¸c nguyªn t¾c vµ c¸c thiÕt chÕ ®Ó cã thÓ ®¹t ®−îc môc tiªu nµy. UNDP vµ céng ®ång tµi trî quèc tÕ ®· vµ ®ang hç trî ViÖt Nam thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh c¶i c¸ch ph¸p luËt th«ng qua sù trî gióp hoµn thiÖn khu«n khæ ph¸p lý vµ t¨ng c−êng n¨ng lùc c¸c thiÕt chÕ ph¸p luËt hiÖn cã. Râ rµng r»ng, x©y dùng nhµ n−íc ph¸p quyÒn vµ t¨ng c−êng kh¶ n¨ng tiÕp cËn c«ng lý1 sÏ tiÕp tôc ®−îc coi lµ −u tiªn trong nh÷ng n¨m tíi. Môc ®Ých cña b¸o c¸o nµy lµ cung cÊp th«ng tin míi vÒ vai trß cña c¸c c¬ quan ph¸p luËt vµ c¸c c¬ chÕ hiÖn hµnh ®Ó ng−êi d©n cã thÓ tiÕp cËn ph¸p luËt vµ t− ph¸p ë ViÖt Nam, c¶m nhËn vµ ®¸nh gi¸ cña hä vÒ c¸c c¬ quan vµ c¸c c¬ chÕ ®ã nh− thÕ nµo. B¶n b¸o c¸o dùa trªn mét nghiªn cøu bao gåm hai phÇn. PhÇn thø nhÊt tËp trung rµ so¸t c¸c khu«n khæ ph¸p lý vµ thiÕt chÕ cÇn thiÕt cho viÖc tiÕp cËn ph¸p luËt vµ t− ph¸p. PhÇn thø hai kh¶o s¸t ý kiÕn 1000 ng−êi d©n sèng ë s¸u tØnh thµnh cña ViÖt Nam vÒ c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau cña khu«n khæ ph¸p lý vµ thiÕt chÕ vµ vÒ t¸c ®éng cña nã ®èi víi viÖc tiÕp cËn ph¸p luËt vµ t− ph¸p trong ®êi sèng hµng ngµy cña hä. PhÇn thø nhÊt cña b¸o c¸o ph©n tÝch c¸c quy ®Þnh cña HiÕn ph¸p vµ mét sè v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt chñ yÕu vµ t×m hiÓu chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸c thiÕt chÕ t− ph¸p, hµnh chÝnh vµ bæ trî hiÖn cã mµ ng−êi d©n cã thÓ tiÕp cËn. B¸o c¸o cho thÊy ë ViÖt Nam c¸c quyÒn c¬ b¶n cña con ng−êi ®· ®−îc HiÕn ph¸p quy ®Þnh vµ còng cã ®Çy ®ñ c¸c thiÕt chÕ cÇn thiÕt ®Ó ng−êi d©n cã thÓ b¶o vÖ c¸c quyÒn cña m×nh vµ tiÕp cËn c«ng lý. PhÇn thø hai cña b¸o c¸o ®−îc tr×nh bµy theo ba yÕu tè c¬ b¶n cÊu thµnh viÖc tiÕp cËn ph¸p luËt vµ t− ph¸p, ®ã lµ sù hiÓu biÕt, viÖc tiÕp cËn vµ niÒm tin. ViÖc ®Çu tiªn ng−êi d©n cÇn cã ®Ó cã thÓ tiÕp cËn ph¸p luËt vµ t− ph¸p lµ sù hiÓu biÕt vÒ c¸c quyÒn ph¸p lý cña m×nh vµ biÕt vÒ viÖc cã thÓ b¶o vÖ c¸c quyÒn ®ã ë ®©u. KÕt qu¶ kh¶o s¸t cho thÊy møc ®é hiÓu biÕt vÒ c¸c thiÕt chÕ ph¸p luËt hiÖn cã, ®Æc bi ...