Khi nào chúng ta nghĩ đến bệnh gút (gout)?

Bệnh gút (gout), dân gian còn gọi là bệnh thống phong, là một bệnh khớp sinh ra do rối loạn chuyển hóa các nhân purin, dẫn đến tăng acid uric máu. Khi acid uric máu tăng đến một mức nào đó (mức độ này thay đổi ở từng cá thể), chúng sẽ bị bão hòa ở dịch ngoài tế bào dẫn đến lắng đọng tại các mô, khớp, thận, gây nên các triệu chứng của bệnh gút trên lâm sàng. Bệnh thường gặp ở nam giới tuổi trung niên, đặc biệt là ở những người béo, ưa uống rượu,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khi nào chúng ta nghĩ đến bệnh gút (gout)? Khi nào chúng ta nghĩ đến bệnh gút (gout)? Bệnh gút (gout), dân gian còn gọi là bệnh thống phong, là mộtbệnh khớp sinh ra do rối loạn chuyển hóa các nhân purin, dẫn đến tăngacid uric máu. Khi acid uric máu tăng đến một mức nào đó (mức độ nàythay đổi ở từng cá thể), chúng sẽ bị bão hòa ở dịch ngoài tế bào dẫn đếnlắng đọng tại các mô, khớp, thận, gây nên các triệu chứng của bệnh gúttrên lâm sàng. Bệnh thường gặp ở nam giới tuổi trung niên, đặc biệt là ởnhững người béo, ưa uống rượu, ăn chế độ nhiều đạm. Thường nghĩ tới bệnh này khi người bệnh đột ngột thấy đau nhứckhớp, thường gặp ở các khớp bàn cổ chân, ngón chân, đặc biệt là ngón châncái. Đau nhức dữ dội thường xảy ra vào ban đêm làm bệnh nhân mất ngủ.Các khớp thường có biểu hiện s ưng, sờ vào vùng da nóng, đặc biệt vùng datổn thương hồng đỏ biểu hiện tình trạng viêm. Bệnh nhân có thể có sốt. Cácyếu tố trên dễ làm bệnh nhân và ngay cả một số thầy thuốc lầm tưởng sangbệnh viêm khớp nhiễm khuẩn nên điều trị sai, thường là dùng kháng sinh.Tuy nhiên khác với viêm khớp nhiễm khuẩn cũng như các bệnh khớp viêmkhác, cơn gút cấp như trên có thể tự hết trong vòng vài ngày (thường tối đa 7ngày) và hay nhạy cảm với colchicin: bệnh nhân sẽ giảm các triệu chứng đautrong vòng 24-48 giờ sau khi dùng thuốc này. Vì vậy điều trị thử bằng thuốccolchicin trong các trường hợp nghi ngờ được coi là một biện pháp để chẩnđoán bệnh gút. Chẩn đoán xác định bằng cách nào? Về các xét nghiệm chẩn đoán bệnh gút, hiện đang tồn tại một quanniệm sai lầm ở một số người là cứ tăng acid uric trong máu thì bị gút. Thựcra nồng độ acid uric máu có thể tăng trong một số bệnh như suy thận, bệnhnhân đang dùng thuốc lợi tiểu kéo dài, ung thư... Thậm chí sau một bữa ănuống nhiều rượu thịt, hôm sau làm xét nghiệm acid uric có thể tăng. Nhữngtrường hợp tăng acid uric như vậy mà không có biểu hiện đau khớp chỉ đượcgọi là tình trạng tăng acid uric máu chứ không phải bệnh gút. Ngược lạicũng có những bệnh nhân gút điển hình mà không tăng acid uric máu. Dovậy lưu ý chẩn đoán bệnh gút dựa chủ yếu vào khám, hỏi bệnh và điều trịthử bằng colchicin khi cần thiết. Ban đầu bệnh gút cấp như trên xảy ra ở một vài khớp riêng lẻ, từngđợt lặp đi lặp lại. Nếu không điều trị hoặc điều trị không đúng thì sau vàinăm bệnh sẽ tiến triển thành mạn tính. Lúc này các biểu hiện lâm sàng, sinhhóa, Xquang là biểu hiện của sự tích lũy tinh thể urat. Tại khớp gây viêmnhiều khớp mạn tính kèm hủy xương gây biến dạng khớp, có thể cả ở cáckhớp khác như ở bàn tay, khuỷu tay. Tại thận: gây bệnh thận do gút, tạo sỏithận (sỏi urat không cản quang). Tại mô liên kết tạo thành hạt tophi nổi ởdưới da. Hạt tophi có đặc điểm mềm hoặc chắc, không đau, trên phủ một lớpda mỏng, có thể nhìn thấy màu trắng nhạt, vị trí thường gặp ở vành tai, mỏmkhuỷu, cạnh khớp tổn thương... Hạt này có thể bị vỡ chảy rò ra chất nhãomàu trắng như phấn, đem xét nghiệm chính là tinh thể urat. Đây là một tiêuchuẩn quan trọng để chẩn đoán bệnh gút mạn tính. Điều trị có khó không? Về điều trị, dùng thuốc kết hợp với điều chỉnh lối sống của bệnh nhângút ở bất kỳ giai đoạn nào của bệnh cũng là cần thiết. Chế độ ăn uống cầnchú ý tránh các thức ăn giàu purin: phủ tạng động vật như lòng, tiết canh,gan, lách; các thịt đỏ giàu nhân purin như thịt chó, thịt bò, bê, thịt dê; hải sảnnhư tôm, cua, cá béo; đậu hạt các loại. Lượng thịt ăn vào trong ngày khôngquá 150g. Tránh các thức uống có cồn như rượu, bia. Có thể ăn trứng, sữa,hoa quả, uống chè, cà phê. Đảm bảo lượng nước trong ngày, đặc biệt tốt nếubệnh nhân uống các loại nước khoáng có kiềm hoặc nước kiềm. Thuốc điều trị gút hiện nay cơ bản vẫn là colchicin hoặc các thuốcchống viêm không steroid như diclofenac, meloxicam, celecoxib... dùngtrong các đợt cấp của bệnh. Các thuốc trên cũng được dùng để dự phòng cơngút cấp trong những trường hợp cơn gút cấp hay tái phát theo chỉ định củathầy thuốc chuyên khoa khớp. Các thuốc nhóm gây hạ acid uric máu nhưallopurinol, probenecid, febuxostat... được chỉ định trong mọi trường hợpgút, song không nên dùng khi đang có cơn cấp mà nên chờ sau khoảng 1tuần khi triệu chứng viêm đã giảm. Cần theo dõi nồng độ acid uric máu đểchỉnh liều. Nhóm corticoid (pednisolon, dexamethason...) và salicylat là cácthuốc chống chỉ định trong điều trị gút. Corticoid chỉ được dùng hãn hữu vàphải có chỉ định của thầy thuốc chuyên khoa. Tuy nhiên hiện nay xảy ra tìnhtrạng không ít bệnh nhân tự dùng corticoid để điều trị bệnh. Không nhữngkhông điều trị khỏi bệnh mà người sử dụng còn phải chịu rất nhiều tác dụngphụ nặng nề do corticoid gây nên (tăng huyết áp, đái tháo đường, nhiễmkhuẩn...) hoặc bệnh sẽ nhanh chóng chuyển sang mạn tính, ảnh hưởng khôngnhỏ đến chức năng vận động và sinh hoạt của bệnh nhân. Phòng bệnh gút ...