Khóa luận khoa văn học ĐOÀN GIỎI – NHỮNG ĐẶC TRƯNG PHONG CÁCH

Văn xuôi Đoàn Giỏi nhìn từ phương diện kết cấuKhông có sự vật nào tồn tại mà không có kết cấu. Ngoài sự quy định về mặt hình thức, mỗi kết cấu còn tạo nên giá trị khác nhau của sự vật. Cái đẹp cũng từ đó được đem lại. Nếu từ bột mì, trứng, bơ và sữa, người thợ bánh làm ra nhiều loại bánh khác nhau thì trong văn chương, tuy cùng hiện thực phản ánh nhưng giá trị của mỗi tác phẩm, mỗi tác giả hoặc các thể loại khác nhau thì khác nhau. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khóa luận khoa văn học " ĐOÀN GIỎI – NHỮNG ĐẶC TRƯNG PHONG CÁCH " Khóa luận khoa văn họcĐOÀN GIỎI – NHỮNG ĐẶC TRƯNG PHONG CÁCH DẪN NHẬP1. Lý do chọn đề tài2. Mục tiêu và nhiệm vụ3. Lịch sử nghiên cứu vấn đề4. Phương pháp nghiên cứu5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu6. Đóng góp mới của đề tài7. Kết cấu của đề tàiCHƯƠNG 1.ĐOÀN GIỎI, CUỘC ĐỜI VÀ VĂN NGHIỆP1.1 Cuộc đời nhà văn Đoàn Giỏi1.2 Sự nghiệp sáng tác1.3 Văn xuôi Đoàn Giỏi, nhìn từ vốn sống và cảm hứng nghệ thuật1.4 Đoàn Giỏi, dòng riêng giữa nguồn chungCHƯƠNG 2.CÁC PHƯƠNG THỨC TỰ SỰ TRONG VĂN XUÔI ĐOÀN GIỎI2.1 Không gian nghệ thuật2.1.1 Không gian lịch sử2.1.2 Không gian thách thức2.1.3 Không gian chung sống2.1.4 Không gian tâm tưởng2.2 Cách thức tổ chức thời gian nghệ thuật2.3 Thủ pháp xây dựng nhân vật2.3.1 Từ ngoại hình đến tính cách2.3.2 Hành động và những biểu hiện của nhân cách2.3.3 Nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật2.4 Ngôn từ nghệ thuật trong văn xuôi Đoàn Giỏi2.4.1 Ngôn ngữ đậm màu sắc địa phương2.4.2 Sắc thái ngôn ngữ qua đối tượng phản ánh*Tiểu kếtCHƯƠNG 3.ĐOÀN GIỎI – NHỮNG ĐẶC TRƯNG PHONG CÁCH3.1 Văn xuôi Đoàn Giỏi nhìn từ phương diện kết cấu3.2 Chất thơ trên trang viết3.2.1 Thơ và chất thơ3.2.2 Dòng chảy của cảm xúc3.2.3 Những khúc đoạn trong trẻo và ngọt ngào của cuộc sống3.3 Hệ thống biểu tượng trong các tác phẩm của Đoàn Giỏi3.3.1 Hình ảnh con dao và ngọn tầm vông trong tâm thức người Nam bộ3.3.2 Sức sống người phương Nam qua cây đước, cây mắm3.4 Thế giới cổ tích và huyền thoại qua một vài tác phẩm*Tiểu kết KẾT LUẬN................................................................................................................................98TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC...................................................................................................................................106[1] Chiếc sào phơi (Lê Giang): Lũ giặc đến làng ta/ Rồi cuộc sống gọi ngườiđi chiến đấu/ Chiếc sào phơi làm vũ khí – tầm vông.3.1 Văn xuôi Đoàn Giỏi nhìn từ phương diện kết cấuKhông có sự vật nào tồn tại mà không có kết cấu. Ngoài sự quy định về mặthình thức, mỗi kết cấu còn tạo nên giá trị khác nhau của sự vật. Cái đẹp cũngtừ đó được đem lại. Nếu từ bột mì, trứng, bơ và sữa, người thợ bánh làm ranhiều loại bánh khác nhau thì trong văn chương, tuy cùng hiện thực phản ánhnhưng giá trị của mỗi tác phẩm, mỗi tác giả hoặc các thể loại khác nhau thìkhác nhau. Kết cấu, với tác phẩm văn học do đó cũng giữ vai trò quan trọng:là cơ sở hình thức đồng thời là cách thể hiện và bao quát nội dung của tác giả.Với văn bản nghệ thuật ngôn từ, kết cấu có hai bình diện. Kết cấu bên ngoài(kết cấu văn bản trần thuật) được thể hiện qua bố cục của tác phẩm (đầu,giữa, cuối) hay các phiến đoạn nghệ thuật (chương, đoạn, khổ) và kết cấu bêntrong (kết cấu hình tượng) bao gồm sự tổ chức hệ thống nhân vật, hệ thốngtình tiết – sự kiện trong khung không gian thời gian nghệ thuật qua đó làmnổi rõ giá trị nghệ thuật của tác phẩm.Khi thác văn xuôi Đoàn Giỏi trên phương diện kết cấu, chúng tôi tập trungphân tích ở bình diện thứ hai, chủ yếu về phương thức tổ chức tình tiết – sựkiện. Tùy vào nội dung phản ánh, đặc trưng thể loại hay tác giả sáng tác,truyện có thể có một hay nhiều tình tiết. Tình tiết là các sự kiện và biến cố.Hệ thống tình tiết vì vậy có ý nghĩa quan trọng trong sự hình thành và pháttriển cốt truyện. Sức sống của sáng tác ngôn từ có một phần không nhỏnhững đóng góp của yếu tố này “tác phẩm hay ngoài ý tưởng sâu sắc, nhânvật điển hình… còn cần phải sáng tạo được hệ thống tình tiết độc đáo và mớilạ” [20; 99].Tái tạo lại trong diễn ngôn một chuỗi hành động cho hấp dẫn và sinh động,ngoài việc nắm bắt các quy luật phát triển nội tại của hiện tượng, nhà vănkhông thể bỏ qua những thủ pháp kỹ thuật. Sự lựa chọn có tính “chiến lược”này trong các tác phẩm văn xuôi thường được tìm thấy trong đoạn mở đầu.Cuộc truy tầm kho vũ khí của Đoàn Giỏi là một điển hình.“Cuộc họp kéo dài đã quá nửa đêm. Người cần vụ già rón rén bước đến bênbàn, châm thêm dầu vào ngọn đèn bão rồi lặng lẽ quay ra. Như một cái bóng,bác ta lại im lặng đứng về chỗ cũ, bên trong cánh cửa khép hé, chiếu xuốngmột cầu thang tre. Gian phòng họp trên ngôi nhà gác lợp tranh, ngột ngạt mùikhói thuốc lá, sáng bừng lên theo ngọn lửa cháy rực hình búp sen như cắtbằng một mảnh lụa đỏ, rung rung trong chiếc bóng thủy tinh. Gần hai mươicán bộ quân sự đủ các cấp thuộc trung đoàn Mười cũ được triệu tập về đây,họp luôn ba ngày rồi mà vấn đề đặt ra vẫn chưa đi đến kết luận. Họ đangngồi trầm ngâm chung quanh chiếc bàn gỗ mộc bừa bộn đủ các thứ giấy má,chờ nghe ý kiến của đồng chí thành ủy” [49; 679].Bắt đầu bằng một không khí căng thẳng, nặng nề và những con người đầy âulo, mệt mỏi, lối dẫn dắt của Cuộc truy tầm kho vũ khí thật sự ấn tượng. Hơnnữa việc tạo nên một tình huống “có vấn đề” ngay từ những dòng đầu truyệnnhư vậy với tác phẩm có ý nghĩa như một nút thắt mà những diễn biến sau đócủa mạch truyện là sự gỡ nút.Không giàu kịch tính như Cuộc truy tầm kho vũ khí song câu chuyện trongtruyện ký Trần Văn Ơn cũng được tác giả dẫn ra với nhiều độ căng từ bốicảnh: Sài Gòn – Chợ Lớn những ngày giặc Pháp tái chiếm “Những tháng gầnđây, một thứ không khí nơm nớp đầy đe dọa bao phủ khắp các học đường SàiGòn – Chợ Lớn… Hầu hết các giáo sư, sau những giờ tan lớp đều nhanhchóng lặng lẽ ra về. Suốt dọc dài những hành lang thăm thẳm, chỉ trông thấynhững cái bóng âm thầm cắm cúi bước mau… Từ trên cao các khung cửa sổtối om, thấp thoáng bóng dáng anh em học sinh nội trú vừa trở về buồng. Họđều như lắc lư trong dáng điệu mệt mỏi và chán ngán. Nhiều người tì tay vàocằm đứng ngó ra đường, gương mặt lầm lì trong điệu bộ bình thản tẻ ngắtvốn quen thuộc hầu như không còn ai chú ý” [39; 60]. Cái ồn ào, náo nhiệtcủa thành phố lúc này như chết lặng, nhường chỗ cho sự im lìm đến đáng ...