KHOÁNG SÉT - ( TIẾP THEO ) CHƯƠNG 6 THÀNH PHẦN KHOÁNG SÉT ẢNH HƯỞNG ĐẾN MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA ĐẤT

Chúng tôi cho rằng vấn đề DTHT của các loại đát và đặc biệt yếu tố ảnh hưởng đến chỉ tiêu này ( thành phần khoáng sét hoặc chất hữu cơ) được các tác giả quan tâm vì đó là cơ sở quan trọng không chỉ đánh giá độ phì thực tế của đất mà còn định hướng đúng biện pháp tăng DTHT đất, hoặc tăng hoăc cải tạo thành phần khoáng sét đất là chính nếu % DTHT đất do khoáng sét quyết định, hoặc chú trọng......
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
KHOÁNG SÉT - ( TIẾP THEO ) CHƯƠNG 6 THÀNH PHẦN KHOÁNG SÉT ẢNH HƯỞNG ĐẾN MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA ĐẤT Ch−¬ng 6 Thµnh phÇn kho¸ng sÐt ¶nh h−ëng ®Õn mét sè tÝnh chÊt cña ®Êt I. Kho¸ng sÐt liªn quan mËt thiÕt ®Õn dung tÝch hÊp thu ®Êt HiÖn nay nhiÒu nhµ thæ nh−ìng vµ n«ng ho¸ häc trªn thÕ giíi còng nh− cña n−íc ta khi xÐt ®Õn c¸c yÕu tè ®é ph× nhiªu thùc tÕ cña ®Êt ®Òu c«ng nhËn r»ng dung tÝch hÊp thu ®Êt (DTHT = T ldl/100g ®Êt) tøc kh¶ n¨ng hÊp thu cation cña keo ®Êt lµ mét trong c¸c yÕu tè ®é ph× quan träng nhÊt. §Êt cã DTHT cao, ®Æc biÖt lµ tæng cation kiÒm vµ kiÒm thæ cao (S) sÏ lµm t¨ng kh¶ n¨ng hÊp phô trao ®æi. C¸c cation dinh d−ìng cho c©y K+, Ca++, NH4+. Mg++ sÏ cung cÊp dÔ dµng dinh d−ìng cho c©y khi trong dung dÞch ®Êt thiÕu thøc ¨n hoÆc sÏ gi÷ l¹i thøc ¨n thõa c©y kh«ng dïng hÕt (do míi bãn ph©n hoÆc khi trong ®Êt cã qu¸ tr×nh kho¸ng ho¸ chÊt h÷u c¬ m¹nh) (Rusler 1967; Mehlich 1960; Pagel 1967). Do ®ã th«ng qua DTHT ®Êt, ng−êi ta ®¸nh gi¸ ®−îc kh¶ n¨ng cung cÊp dinh d−ìng cña c¸c lo¹i ®Êt cho c©y trång còng nh− nhu cÇu vµ hiÖu lùc cña ph©n bãn cho c©y ®èi víi tõng lo¹i ®Êt (Pagel 1981). Trong chuyªn ®Ò dinh d−ìng gièng lóa, NguyÔn Vy (1986) còng nhËn ®Þnh r»ng ®èi víi mét gièng lóa cô thÓ th× viÖc x¸c ®Þnh mét yÕu tè ®é ph× chñ ®¹o cña ®Êt cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh vµ theo t¸c gi¶ th× yÕu tè chñ ®¹o ®ã lµ DTHT. §· tõ l©u c¸c nhµ ho¸ häc vµ thæ nh−ìng kh¸m ph¸ ra kh¶ n¨ng hÊp phô vµ trao ®æi cation cña ®Êt lµ do c¸c keo ®Êt (keo v« c¬ hoÆc h÷u c¬) còng nh− phøc hÖ keo quyÕt ®Þnh (Matson 1938; Merozob 1939; Gedreiz 1955; Tidin 1958; Goocbunop 1959), trong ®ã keo ©m, phÇn lín lµ keo sÐt vµ keo mïn hÊp phô chñ yÕu lµ c¸c cation. Gedreiz gäi sù hÊp phô ion cña ®Êt lµ sù hÊp phô lý ho¸ häc vµ tæng c¸c cation hÊp phô trao ®æi trong ®Êt gäi lµ dung tÝch hÊp thu cña ®Êt, phô thuéc chñ yÕu vµo hµm l−îng vµ thµnh phÇn kho¸ng sÐt, hµm l−îng vµ chÊt l−îng chÊt h÷u c¬. C¸c keo h÷u c¬ cña ®Êt cã DTHT lín h¬n lµ c¸c keo v« c¬, vÝ dô nh− T cña axit humic lµ 350 ldl/100g keo cßn T cña Montmorillonit chØ 80-12- ldl/100g (Goocbunop 1974), song trong thùc tÕ cho thÊy r»ng keo h÷u c¬ th−êng kh«ng bÒn, chóng bÞ ph¸ huû (kho¸ng ho¸) nhanh trong qu¸ tr×nh khai ph¸, trång trät; theo thêi gian vµ hµm l−îng mïn trong ®Êt so víi hµm l−îng keo v« c¬ còng thÊp h¬n rÊt nhiÒu (TÊt nhiªn chóng ta ph¶i c«ng nhËn r»ng ë c¸c ®Êt tù nhiªn cßn giµu mïn, th¶m thùc vËt ph¸t triÓn m¹nh còng nh− ë c¸c ®Êt trång trät cã tr×nh ®é th©m canh ph©n h÷u c¬ cao th× mung ®ãng mét vai trß tÝch cùc ®¸ng kÓ ®èi víi DTHT ®Êt; do keo mïn dÔ ®−îc h×nh thµnh tæng hîp h¬n nªn t¨ng DTHT ®Êt b»ng biÖn ph¸p t¨ng mïn cho ®Êt còng dÔ dµng h¬n, xong ch¾c ch¾n r»ng nÕu kh«ng cã biÖn ph¸p bæ sung duy tr× liªn tôc l−îng chÊt h÷u c¬ ®ã th× TDHT ®Êt còng sÏ l¹i gi¶m nhanh chãng). C¸c nhµ thæ nh−ìng víi nh÷ng kÕt qu¶ thÝ nghiÖm trªn c¸c lo¹i ®Êt kh¸c nhau ®Òu cho thÊy r»ng phÇn lín c¸c ®Êt cã DTHT do kho¸ng sÐt t¸c ®éng nhiÒu h¬n. TÝnh chÊt ®Æc thï cña kho¸ng sÐt lµ mang ®iÖn vµ kh¶ n¨ng gi·n co hoÆc liªn kÕt cña c¸c phiÕn tinh thÓ lµm cho chóng cã DTHT kh¸c nhau, ®ãng vai trß v« cïng quan träng t¹o nªn DTHT cho ®Êt (Mehlcih 1960; Goobunop 1974; Elsayed 1975; Pagel 1981). §Ó chøng minh cho nhËn ®Þnh ®ã Pagel ®· tæng hîp kÕt qu¶ ph©n tÝch cña m×nh ë c¸c lo¹i ®Êt nhiÖt ®íi vµ ¸ nhiÖt ®íi vÒ thµnh phÇn kho¸ng sÐt vµ keo sÐt, keo h÷u c¬ (mïn) vµ % DTHT cña keo sÐt hoÆc keo mïn (b¶ng 16). B¶ng 16: Hµm l−îng % Thµnh T ®Êt % S víi ®Êt Lo¹i ®Êt SÐt ChÊt phÇn ldl/100g ®Êt Keo sÐt Keo h÷u h÷u c¬ kho¸ng sÐt c¬ §Êt phï sa 46,5 0,5 I(M) 24,8 94,0 6,0 Ai CËp Phï sa Iemen 35,5 0,8 I 13,4 14,9 85,1 B¸n kh« h¹n 4,2 0,9 I 3,7 39,2 60,8 Sudan §Êt ®en 64,2 0,6 M(I) 49,7 97,0 3,0 Vertisol Sudan §Êt ®en 42,0 1,6 M(Al, Fe) 37,5 89,4 10,6 ViÖt Nam §Êt Fersialit 81,2 2,2 K(Fe) 16,3 59,5 40,5 ViÖt Nam §Êt Ferralit 89,2 2,1 Al, Fe(K) 11,7 46,2 53,8 ViÖt Nam §Êt Ferzalit 46,2 6,5 K(Al, Fe) 25,0 22,0 78,0 ViÖt Nam §Êt Ferralit 18,5 3,2 K(Fe) 11,8 23,7 76,3 Gana §Êt Ferralit 62,4 1,8 Al, Fe 9,1 40,0 60,0 Cuba §Êt phï sa 41,4 2,2 I(M) 31,4 85,7 14,3 ViÖt Nam §Êt Gl©y 46 ...