KHÔNG GIAN VĂN HÓA CỒNG CHIÊNG TÂY NGUYÊN

Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên trải rộng suốt 5 tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đăk Lăk, Đăk Nông, Lâm Đồng và chủ nhân của loại hình văn hóa đặc sắc này là cư dân các dân tộc Tây Nguyên: Bana, Xêđăng, Mnông, Cơho, Rơmăm, Êđê, Giarai... Cồng chiêng gắn bó mật thiết với cuộc sống của người Tây Nguyên, là tiếng nói của tâm linh, tâm hồn con người, để diễn tả niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống, trong lao động và sinh hoạt hàng ngày của họ. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
KHÔNG GIAN VĂN HÓA CỒNG CHIÊNG TÂY NGUYÊN KHÔNG GIAN VĂN HÓA CồNG CHIÊNG TÂY NGUYÊNKhông gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên trải rộng suốt 5 tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đăk Lăk,Đăk Nông, Lâm Đồng và chủ nhân của loại hình văn hóa đặc sắc này là cư dân các dân tộc TâyNguyên: Bana, Xêđăng, Mnông, Cơho, Rơmăm, Êđê, Giarai... Cồng chiêng gắn bó mật thiết vớicuộc sống của người Tây Nguyên, là tiếng nói của tâm linh, tâm hồn con người, để diễn tả niềmvui, nỗi buồn trong cuộc sống, trong lao động và sinh hoạt hàng ngày của họ.Cồng chiêng là loại nhạc khí b ằng hợp kim đồng, có khi pha vàng, b ạc hoặc đồng đen. Cồng làlo ại có núm, chiêng không núm. Nhạc cụ này có nhiều cỡ, đ ường kính từ 20cm đến 60cm, loạicực đại từ 90cm đến 120cm. Cồng chiêng có thể được dùng đơn lẻ hoặc dùng theo dàn, bộ từ 2đến 12 hoặc 13 chiếc, thậm chí có nơi từ 18 đến 20 chiếc.Cồng chiêng Tây Nguyên là lo ại nhạc cụ độc đáo, đặc sắc và đa dạng. Các dàn cồng chiêng TâyNguyên lấy thang bồi âm tự nhiên làm cơ sở để thiết lập thang âm của riêng mình. Trong đ ó,mỗi biên chế của từng tộc người đều cấu tạo bởi thang 3 âm, 5 âm hay 6 âm cơ bản. Song, cồngchiêng vốn là nhạc cụ đa âm, bên cạnh âm cơ bản bao giờ cũng vang kèm một vài âm phụ khác.Thành thử trên thực tế, một d àn 6 chiêng sẽ cho ta tối thiểu 12 âm hay nhiều hơn nữa. Điều đó lýgiải tại sao âm sắc cồng chiêng nghe thật đầy đặn và có chiều sâu.Về nguồn gốc, theo một số nhà nghiên cứu, cồng chiêng là hậu duệ của đàn đá. Trước khi cóvăn hóa đồng, người xưa đã tìm đến loại khí cụ đá: cồng đá, chiêng đá... tre, rồi tới thờ i đ ại đồđồng, mới có chiêng đồng... Từ thuở sơ khai, cồng chiêng được đánh lên để mừng lúa mới,xuống đồng; biểu hiện của tín ngưỡng - là phương tiện giao tiếp với siêu nhiên... Tất cả các lễhội trong năm, từ lễ thổi tai cho trẻ sơ sinh đến lễ bỏ mả, lễ cúng máng nước, lễ mừng cơm mới,lễ đóng cửa kho, lễ đâm trâu.. . hay trong một buổi nghe khan... đều phải có tiếng cồng chiêngnhư là thứ để nối kết những con người trong cùng một cộng đồng.Theo quan niệm của người Tây Nguyên, đằng sau mỗi chiếc cồng, chiêng đều ẩn chứa một vịthần. Cồng chiêng càng cổ thì quyền lực của vị thần càng cao. Cồng chiêng còn là tài sản quýgiá, biểu tượng cho quyền lực và sự giàu có. Vào những ngày hội, hình ảnh những vòng ngườinhảy múa quanh ngọn lửa thiêng, bên những vò rượu cần trong tiếng cồng chiêng vang vọng núirừng, tạo cho Tây Nguyên một không gian lãng mạn và huyền ảo. Cồng chiêng do vậy góp phầntạo nên những sử thi, những áng thơ ca đ ậm chất văn hóa Tây Nguyên vừa lãng mạn, vừa hùngtráng.Ở p hần lớn các tộc người, cồng chiêng là nhạc cụ dành riêng cho nam giới. Đó là trường hợp củacác tộc người như Gia Rai, Ê Đê Kpah, Ba Na, Xơ Đăng, Brâu, Cơ Ho... Song, có những tộcngười thì cả nam lẫn nữ đều có thể sử dụng, như Mạ, M’Nông. Riêng một số ít tộc người như ÊĐê Bih thì chỉ có nữ giới mới được chơi cồng chiêng.Cồng chiêng Tây Nguyên là Di sản văn hóa mang đậm dấu ấn thời gian và không gian. Từchủng loại, phương pháp kích âm, biên chế và thang âm cho đến hệ thống bài b ản và nghệ thuậtdiễn tấu, chúng ta sẽ b ắt gặp những gì của một dải nghệ thuật đa diện từ đ ơn giản đến phức tạp,từ ít đến nhiều, từ đơn tuyến đến đa tuyến... Trong đó bảo lưu cả những lớp cắt lịch sử của tiếntrình phát triển âm nhạc từ thời kỳ sơ khai. ở đ ây, mọi giá trị nghệ thuật đều nằm trong mối quanhệ tương đồng và dị biệt, xác định cá tính vùng miền của nghệ thuật. Và, với sự phong phú, độcđáo và đa d ạng từ toàn bộ đến từng phần, có thể khẳng định vị trí đặc biệt của cồng chiêng TâyNguyên trong nền âm nhạc dân tộc cổ truyền Việt Nam.Âm nhạc của cồng chiêng Tây Nguyên thể hiện trình đ ộ điêu luyện của người chơi trong việc ápdụng những kỹ năng đánh chiêng và k ỹ năng chế tác. Từ việc chỉnh chiêng đến biên chế thànhdàn nhạc, cách chơi, cách trình diễn, những người dân dẫu không qua trường lớp đào tạo vẫn thểhiện được những cách chơi điêu luyện tuyệt vời. Với người Tây Nguyên, cồng chiêng và vănhóa cồng chiêng là tài sản vô giá. Âm nhạc cồng chiêng Tây Nguyên không những là một giá trịnghệ thuật đ ã từ lâu đ ược khẳng định trong đời sống xã hội mà còn là kết tinh của hồn thiêngsông núi qua bao thế hệ. Cồng chiêng Tây Nguyên không chỉ có ý nghĩa về mặt vật chất cũngnhư những giá trị về nghệ thuật đơn thu ần mà nó còn là tiếng nói của con người và của thầnlinh theo quan niệm vạn vật hữu linh.Ngày 25/11/2005, Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên của Việt Nam đã đ ượcUNESCO chính thức công nhận là kiệt tác văn hóa phi vật thể và truyền khẩu của nhân loại. SauNhã nhạc Cung đình Hu ế, Cồng chiêng Tây Nguyên là di sản văn hóa phi vật thể thứ hai củaViệt Nam được tôn vinh là di sản của thế giới.ĐỊA CHỈ THƯỞNG THỨC KHÔNG GIAN VĂN HÓA CỒNG CHIÊNG TÂY NGUYÊN:Lễ hội cồng chiêngLà một lễ hội được tổ chức hàng năm theo hình thức luân phiên tại các tỉnh có văn hoá cồngchiêng trong đó Đắk ...