Không - thời gian nghịch dị trong tiểu thuyết Hồi ức về những cô gái điếm buồn của tôi của G. G. Marquez

Trong một số công trình và bài viết có đề cập đến phương thức trần thuật (trong đó có chúng tôi) cũng chỉ mới dừng lại ở việc khảo cứu đặc trưng tự sự mê lộ trong tiểu thuyết của Marquez. Bài viết sẽ đi sâu tìm hiểu không gian, thời gian này như là những yếu tố nghịch dị trong tiểu thuyết Hồi ức về những cô gái điếm buồn của tôi của Marquez.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Không - thời gian nghịch dị trong tiểu thuyết Hồi ức về những cô gái điếm buồn của tôi của G. G. Marquez JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Social Sci., 2013, Vol. 58, No. 6, pp. 39-46 KHÔNG - THỜI GIAN NGHỊCH DỊ TRONG TIỂU THUYẾT HỒI ỨC VỀ NHỮNG CÔ GÁI ĐIẾM BUỒN CỦA TÔI CỦA G.G.MARQUEZ Phan Tuấn Anh Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế Tóm tắt. Áp dụng lí thuyết của M.Bakhtin về những đặc trưng của nền văn hóa trào tiếu dân gian, chúng tôi đã chứng minh tiểu thuyết Hồi ức về những cô gái điếm buồn của tôi của G.G.Marquez là sự kế tục và phục hưng truyền thống văn hóa đặc sắc ấy trong thời hậu hiện đại. Từ đặc trưng nghệ thuật của tác phẩm là không – thời gian nghịch dị, bài viết đã làm rõ mã thẩm mĩ đặc thù của tác phẩm, xóa bỏ những định kiến và khoảng cách thẩm mĩ với người đọc đương đại. Qua những phát hiện trên, bài viết nỗ lực khám phá tính chất nhân văn của tiểu thuyết Marquez, với tư cách sự kế thừa xuất sắc nền tảng nền văn hóa trào tiếu dân gian Trung cổ và Phục hưng, cũng như dấu ấn hậu hiện đại và phong cách cá nhân của tác giả. Từ khóa: Hồi ức về những cô gái điếm buồn của tôi, Marquez, yếu tố nghịch dị.1. Mở đầu Rất có thể trong nhiều năm qua, chúng ta đã chưa thực sự hiểu đúng và đủ về giá trịthẩm mĩ trong ngôn ngữ tiểu thuyết Marquez. Nhiều công trình nghiên cứu về Marquezchủ yếu đi vào quan niệm về cái huyền ảo, về nỗi cô đơn, về cảm quan hậu hiện đại. Mộtsố công trình khác chủ yếu phân tích vào hình thức tác phẩm, nhưng cũng chỉ trên góc độnhững thủ pháp nghệ thuật như giễu nhại, huyền thoại hóa, đa trị, tính nhục thể. . . Trongmột số công trình và bài viết có đề cập đến phương thức trần thuật (trong đó có chúngtôi) cũng chỉ mới dừng lại ở việc khảo cứu đặc trưng tự sự mê lộ trong tiểu thuyết củaMarquez. Không/chưa có ai chú ý đúng/đủ mức đến nền tảng cốt lõi nhất của hình thứctiểu thuyết Marquez, đó chính là ngôn ngữ và không gian, thời gian. Bài viết sẽ đi sâu tìmhiểu không gian, thời gian này như là những yếu tố nghịch dị trong tiểu thuyết Hồi ức vềnhững cô gái điếm buồn của tôi của Marquez.Ngày nhận bài 5/10/2012. Ngày nhận đăng 25/1/2013.Liên lạc Phan Tuấn Anh, e-mail: fantuananh@gmail.com 39 Phan Tuấn Anh2. Nội dung nghiên cứu2.1. Không gian nghệ thuật nghịch dị Tiểu thuyết Hồi ức về những cô gái điếm buồn của tôi trước tiên đã được xây dựngdựa trên không gian nghệ thuật điển hình cho thi pháp học tiểu thuyết của Marquez: khônggian nhà chứa. Trong nhiều tác phẩm khác nhau của Marquez, nhiều nhân vật (nam) chínhđã sống một cuộc đời trong các động gái điếm. Ở đó, họ đã nhận chân ra những giá trị củacuộc sống, bản chất của con người và khám phá được những bí mật của xã hội. F.Ariza đãsống những năm tháng cô đơn sau khi F.Daza ra đi trong những khu phố đèn đỏ (Tình yêuthời thổ tả), hai anh em Aureliano và José Arcadio cũng đã được ủi an và thỏa mãn trongnhà chứa của bà chủ chứa có tài tiên tri Pilar Ternera (Trăm năm cô đơn), ngay trong tựtruyện Sống để kể lại của mình, Marquez cũng thừa nhận đã từng đốt đời mình bên cạnhnhững cô gái làng chơi gợi cảm. Đặc biệt, với truyện ngắn Chuyện buồn không thể tinđược của Erendira và người đàn bà bất lương, toàn bộ câu chuyện đã được diễn ra trongkhông gian của một nhà chứa. Cuộc sống của nhà báo già chủ yếu cũng diễn ra trongkhông gian nhà chứa, nơi ông lén lút đến vào mỗi tối sau khi xong công việc và chuồn đivào sáng sớm. Nhà chứa là một không gian nghệ thuật đặc biệt, là nơi thân xác trở thành trung tâmcủa thế giới, ân ái là mục đích chủ yếu và là nơi mọi thiết chế đạo đức, tuổi tác, địa vị xãhội bị bỏ qua một bên. Những nhà thổ luôn tồn tại một cách đặc biệt, nó luôn bất hợp pháptrong xã hội, nhưng lại là sự tồn tại có tính tất yếu, được các Nhà nước ngầm ẩn cho phéptồn tại. Chính những quan chức nắm chính quyền và luật pháp lại thường là những kháchhàng thường xuyên của các nhà chứa: “Không bao giờ bà ta (Rosa Cabarcas) phải trả mộtxu tiền phạt nào, bởi vì sân vườn của bà ta là miền khoái lạc của quan chức địa phương từviên tỉnh trưởng đến nhân viên quèn của tòa thị chính” [4;25]. Nhà chứa chính là khônggian bất hợp pháp nhưng lại phổ thông và được mọi người sử dụng khá phổ biến trong xãhội. Nhà chứa vừa là không gian công cộng, vì mọi người đều có thể đến nhằm sử dụngdịch vụ, nhưng lại là không gian riêng tư cá nhân, bởi từng hành vi làm tình cụ thể chỉcó thể diễn ra một cách biệt lập so với không gian xã hội và cả đối với những không giannhà chứa khác. Chính vì nằm giữa làn ranh hợp pháp/bất hợp pháp, suy đồi/tất yếu, cấmđoán/thừa nhận đó nên nhà chứa là không gian có tính nghịch dị rõ nét. Không gian nhàchứa mang đậm tính chất của thứ không gian hội hè c ...