Khu vực hóa và toàn cầu háo tại Thái bình Dương

Sau cuộc khủng hoảng tài chánh 199798,các nước châu Á đã chú trọng nhiều về việc hợp tác và hợpnhất kinh tế và tài chánh trong khu vực. Phản ứng này chủ yếu có tính cách tự vệ. Trải qua cuộc khủnghoảng, các nước này cảm thấy trơ trọi và bất lực trước những thế lực kinh tế đa quốc gia, chi phối dòngchảy tư bản khổng lồ trong nền kinh tế toàn cầu. Tăng cường hợp tác với các nước lân cận, đồng cảnhngộ, có khả năng tạo thành một lực lượng đối trọng, hy vọng giúp các nước...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khu vực hóa và toàn cầu háo tại Thái bình Dương KHUVỰCHOÁVÀTOÀNCẦUHOÁ TẠICHÂUÁTHÁIBÌNHDƯƠNGTrầnQuốcHùngSaucuộckhủnghoảngtàichánh199798,cácnướcchâuÁđãchútrọngnhiềuvềviệchợptácvàhợpnhấtkinhtếvàtàichánhtrongkhuvực.Phảnứngnàychủyếucótínhcáchtựvệ.Trảiquacuộckhủnghoảng,cácnướcnàycảmthấytrơtrọivàbấtlựctrướcnhữngthếlựckinhtếđaquốcgia,chiphốidòngchảytưbảnkhổnglồtrongnềnkinhtếtoàncầu.Tăngcườnghợptácvớicácnướclâncận,đồngcảnhngộ,cókhảnăngtạothànhmộtlựclượngđốitrọng,hyvọnggiúpcácnướcnàygiànhlạimộtphầnquyềnchủđộngtrongchínhsáchkinhtế.ĐiềunàygiảithíchsựhưởngứngcủacácnướcchâuÁđốivớiđềnghịthànhlậpQũyTiềnTệChâuÁ(AsianMonetaryFund:AMF).ĐềnghịnàycủaNhật,nhằmmuốntăngcườngảnhhưởngcủamìnhtrongkhuvực,đãkhôngđượccácnướcphươngTâyvàIMFđồngý,vìhọchorằngAMFkhôngđặtđiềukiệntàitrợmộtcáchchặtchẽ(conditionality;nhằmbuộcnướcđivayphảithayđổichínhsáchsailầmvàcảicáchđịnhchếyếukém,vốnlànguyênnhâncơbảncủakhủnghoảng)nênsẽkhôngcóhiệuqủa,nhấtlàtrongviệcgâylạilòngtincủagiớiđầutưthếgiới.Vìvậy,dựánAMFrốtcuộctrởthànhChươngTrìnhTàiTrợMiyazawa,vớisốvốnrấtkhiêmnhường.ChủnghĩakhuvựcchâuÁ,khôngnhữngbịcácnướcphươngTâytẩychay,màcònbịmộtsốnướctrongkhuvựctiếptụcnhìntheolăngkínhtựvệ,nênđãkhôngpháthuyđúngmứckhảnăngtíchcựccủanótrongviệcthúcđẩypháttriểnvàhộinhậpkinhtếthếgiới.Thậmchívìmuốnbảovệcôngnghiệpxehơicủamình,MãLaiđãtrìhoảnlịchtrìnhgiảmthuếquan,gâykhókhănvàchậmtrểtrongtiếntrìnhthựchiệnAFTA(ASEANFreeTradeAgreement)cũngnhưsựnghingờcủacácnhàđầutưthếgiới.Vềmặtlýthuyết,nhiềunhàkinhtếchốnglạichủnghĩakhuvựctrongthươngmạithếgiới,vìchorằngnólàmphânliệtvàsuyyếuhệthốngtựdothươngmạiđaphương,vốnđượccoilàcóhiệuqủanhất.BàiviếtnàytrìnhbàymộtcáchkháiquátviệcpháttriểncáchiệpđịnhtựdothươngmạikhuvựctrongbốicảnhGATT/WTO;phântíchvaitròtíchcựccủanótrongviệcthúcđẩyquátrìnhcảicách,pháttriểnvàhộinhậpkinhtếtoàncầu,nhấtlàđốivớicácnướcĐangPhátTriển(ĐPT);vàrútramộtsốbàihọckinhnghiệmchoASEANvàViệtNam.I.TựdothươngmạikhuvựcvàtoàncầuTrongnửathếkỷsauThếChiếnII,chếđộtựdothươngmạiđaphươngđãdầndàthànhhìnhquanhữngvòngđàmphántrongkhuônkhổGATT/WTOnhằmcắtgiảmthuếquanvànhữnghàngràobảohộmậudịchphiquanthuế.Suấtthuếquantrungbìnhtrênthếgiớiđốivớichếtạophẩm(manufacturedgoods)giảmtừ40%xuốngcòn4%.Cơchếnày,vớitínhổnđịnh,trongsuốtvàdựatrênluậtđểgiảiquyếttranhchấp,đãlàtácnhântíchcựcyểmtrợvàlàmtiềnđềchosựtăngtrưởngkinhtế.Tronggiaiđoạnnóitrên,khốilượngthươngmạithếgiớităngtrungbìnhmỗinăm7%,hơngấphailầnsuấttăngtrưởngkinhtếthếgiới.Nóimộtcáchkhác,từ1950đến1999,khốilượngmậudịchhànghoáthếgiớităng17lần,trongkhiGDPthếgiớităngchỉcó6lần.ĐốivớicácnướcĐPT,cóthểrútrahaibàihọckinhnghiệmquantrọng.•Càngmởcửavàhộinhậpnềnkinhtếthếgiớithôngquathươngmạivàđầutưthìcàngđạtđượcsuấttăngtrưởngkinhtếcao,từngbướcthuhẹpkhoảngcáchtụthậusovớicácnướccôngnghiệptiêntiến.Thídụ:ĐôngÁ,TQ,Chile,Mexico.Ngượclại,theođuổichínhsáchđóngcửa,tựtúc,thaythếnhậpkhẩu,hoặckhôngcókhảnănghộinhậpvìđịnhchếtrongnướclạchậu,cơchếquyềnlựcquốcgiabịlưumanhhoá,thìkinhtếngưngtrệ,ngàycàngtụthậu.Thídụ:nhiềunướcchâuPhi,mộtsốnướcchâuMỹLaTinh,MiếnĐiện,BắcTriềuTiên.Sựkiệnnàycóthểgiảithíchmộtphầnlớnhiệntượngkhôngđồngđềutrongviệcpháttriểnkinhtếgiữacácnướctrênthếgiới.•Sosánhvềlợithếtươngđối(comparativeadvantage),cơsởđểtănghiệunăngkinhtếkhicácnướcbuônbánvớinhau,thayđổimộtcáchnăngđộngtùytheotìnhtrạngpháttriểncủamỗinước,chứkhôngbịcốđịnhởtìnhtrạngbanđầunhưmộtsốnhàkinhtếlongại.ThídụnhưlợithếtươngđốicủacácnướcĐôngÁđãthayđổitừdệtmay,quầnáomaysẳn,hànggiacôngđơngiảnđếnhàngtiêudùngvàthiếtbịđiệntửcaocấp.Nhưthế,thươngmạiquốctếgiúpcácnướcpháttriểntrênquátrìnhcôngnghiệphoávàhiệnđạihoá,chứkhônggiớihạncácnướcnàyvàođiềukiệnlợithếtươngđốilúcbanđầu.KếtqủacụthểlàcácnướcĐPTđãtăngtỷphầncủamìnhtừ17,7%lên28,8%trongtổngkimngạchxuấtkhẩuhàngcôngnghiệptrênthếgiớitronggiaiđoạn19801997.Dựatrênkinhnghiệmtíchcựcnày,mộtsốnhàkinhtếchuyênvềpháttriểnlongạilàcácnướcĐPTsẽgặpkhókhănhơntrongtươnglai,vìtiếntrìnhtựdohoáthươngmạithếgiớiđãbịchữnglại ...