Kiểm soát huyết áp khi nắng nóng

Mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh tăng huyết áp (THA) nhưng người cao tuổi (NCT) có tỷ lệ mắc cao hơn. Theo thống kê, gần ¾ là người ở độ tuổi từ 70 tuổi trở lên bị THA. THA nếu không phát hiện sớm, điều trị đúng thì có thể để lại những hậu quả xấu cho người bệnh. Đặc biệt, thời tiết nắng nóng, người bệnh cần hết sức thận trọng để phòng ngừa những biến chứng do THA. Vì sao người cao tuổi hay bị THA? ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kiểm soát huyết áp khi nắng nóngKiểm soát huyết áp khi nắng nóngMọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh tăng huyết áp (THA) nhưng người cao tuổi(NCT) có tỷ lệ mắc cao hơn. Theo thống kê, gần ¾ là người ở độ tuổi từ 70 tuổi trởlên bị THA. THA nếu không phát hiện sớm, điều trị đúng thì có thể để lại nhữnghậu quả xấu cho người bệnh. Đặc biệt, thời tiết nắng nóng, người bệnh cần hết sứcthận trọng để phòng ngừa những biến chứng do THA.Vì sao người cao tuổi hay bị THA?Người bình thường huyết áp dưới 120/ 80 mmHg, được gọi là THA khi chỉ số đoHA từ trên 140/90mmHg. Tuy vậy, ở người huyết áp bình thường thì trong 1 ngày,đêm (24 giờ), lúc ngủ HA đỉnh sẽ thấp hơn lúc làm việc khoảng 20mmHg, cao hơnđỉnh lúc buổi chiều là 10%. Huyết áp bình thường cũng có thể thay đổi và biếnthiên theo thời gian (HA thấp nhất vào khoảng từ 1 – 3 giờ sáng lúc đang ngủ sayvà HA cao nhất vào khoảng từ 8 – 10 giờ sáng). Thống kê cho thấy, có khoảng từ93 – 95% số người THA không rõ nguyên nhân (được gọi là THA nguyên phát) vàsố người THA biết được nguyên nhân chỉ chiếm khoảng từ 5 - 7% (gọi là THA thứphát). Loại THA thứ phát thường gặp ở những bệnh nhân có bệnh về thận (suythận, viêm thận mạn...), hẹp eo động mạch chủ, bệnh cường giáp trạng hoặc dodùng một số thuốc có tác dụng phụ làm THA. Người bệnh THA cao tuổi nên tập những bài tập thể dục nhẹ nhàng, đều đặn, tránh những động tác mạnh.Nghiên cứu của các tác giả cho thấy rằng có nhiều yếu tố nguy cơ cao có thể dẫnđến THA ở NCT như bị bệnh tiểu đường, nghiện thuốc lá, nghiện rượu, béo phìhoặc có rối loạn chuyển hóa mỡ máu (cholesterol, tryglicerit), xơ vữa động mạch.Ngoài ra, THA có thể do di truyền, lười vận động, thói quen ăn mặn hoặc luôn cótác động xấu về tâm lý (stress).Triệu chứng của bệnh THA rất nghèo nàn, thậm chí nhiều NCT bị THA nhưngkhông biết bởi vì không có biểu hiện gì khác thường. Người ta cũng thấy không íttrường hợp NCT khi bị tai biến xảy ra (đột quỵ) thì mới biết bị THA. Vì vậy, bấtkỳ NCT nào cũng nên đi khám bệnh định kỳ để xem mình có bị THA hay không.Nếu bị THA thì bác sĩ sẽ yêu cầu làm một số xét nghiệm cần thiết như đo điện tim(điện tâm đồ), siêu âm tim, chụp tim phổi, xét nghiệm máu lúc đói để đo lượngđường máu, kiểm tra chức năng thận, kiểm tra mỡ máu và tổng phân tích nướctiểu.Chế độ ăn uống ở NCT bị THA?Hàng ngày, không nên ăn mặn, hạn chế hoặc kiêng uống rượu bia, nhất là đối vớiNCT đã bị THA ở độ II hoặc độ III. Thay vì ăn thịt thì nên ăn cá vì trong cá có cácloại protein làm giảm huyết áp. Trong 1 tuần nên ăn nhiều cá hơn thịt. Đối với thịtđỏ (thịt trâu, bò, dê, ngựa), nên ăn hạn chế hoặc không ăn. Nên tăng cường ăn cácloại thức ăn giàu kali như giá đỗ, chuối chín, các loại đậu, khoai sọ, ngô, khoai tây.Để hạn chế xơ vữa động mạch thì nên ăn thêm các loại thực phẩm có chứa chiềuvitamin C, vitamin PP như các loại quả chín (cam, quýt, bưởi, xoài) hoặc ăn nhiềurau (rau dền, rau ngót, rau đay, rau sam).Những chú ý trong tập luyệnNên tập thể dục đều đặn, nhẹ nhàng, không nên tập những động tác mạnh, khó; tùytheo sức và điều kiện của từng người mà lựa chọn hình thức tập cho phù hợp. Cónhiều hình thức tập thể dục cho NCT bị THA, nhưng nói chung phải theo hướngdẫn của bác sĩ khám bệnh cho mình. Mỗi một ngày nên có sự vận động của cơ thểbằng mọi hình thức với thời gian khoảng từ 30 - 60 phút chia làm 2 – 4 lần. Tuyvậy, không nên tập thể dục hoặc đi bộ vào lúc trời nắng nóng. Nên chọn vị trí tậpsao cho thuận tiện nhất đối với từng người. Không nên đi bộ vào các đường đôngxe cộ qua lại hoặc vùng có nhiều bụi bặm, tiếng ồn. Đi bộ, vừa đi vừa hít thở cũnglà một hình thức tốt để vận động cơ thể.ThS.BS. Mai HươngLời khuyên của thầy thuốc với NCT bị THAÐáng lưu ý nhất đối với NCT bị THA là phòng tránh tai biếnmạch máu não, nhất là ban đêm đang ngủ phải thức dậy để điđại, tiểu tiện. Trong trường hợp này, tránh ngồi dậy ngay tứcthì gây thiếu máu não đột ngột mà nên nằm yên ở tư thế cũtrong khoảng thời gian từ 3 - 5 phút và thở nhịp nhàng rồi sauđó hãy ngồi dậy. Nếu làm được như vậy thì rất tốt vì cơ thể sẽthích nghi dần với sự tăng đột ngột của hệ tuần hoàn và lúc đó,tim, não không bị thiếu máu, thiếu ôxy đột ngột. NCT bị THAcũng nên lưu ý là cần dùng thuốc hạ huyết áp theo chỉ định củabác sĩ khám bệnh cho mình. Tuyệt đối không tự động bỏ thuốchoặc thay đổi thuốc hay nghe theo sự mách bảo của người kháchoặc dùng đơn thuốc của bệnh nhân khác để điều trị cho mìnhbởi vì thuốc điều trị hạ huyết áp có nhiều nhóm khác nhau, mỗimột nhóm có cơ chế tác dụng khác nhau và có thể nhóm thuốcnày phù hợp với người này nhưng không phù hợp với người kia.Nên lưu ý là điều trị THA cần phối hợp giữa thuốc, chế độ sinhhoạt và dinh dưỡng một cách hợp lý mới đưa lại hiệu quả cao. ...