Kiểm toán báo cáo tài chính doanh nghiệp - Những thủ tục cơ bản

Trong quá trình thực hiện kiểm toán, kiểm toán viên (KTV) sử dụng các kỹ thuật và phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán làm cơ sở hình thành nên ý kiến kiểm toán. Một trong những kỹ thuật đó hiện nay là sử dụng thủ tục phân tích cơ bản trong kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC). Bài viết bàn về nội dung, trình tự, điều kiện vận dụng khi thực hiện thủ tục phân tích cơ bản trong kiểm toán BCTC doanh nghiệp hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kiểm toán báo cáo tài chính doanh nghiệp - Những thủ tục cơ bản KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ­  NHỮNG THỦ TỤC CƠ BẢN Trong quá trình thực hiện kiểm toán, kiểm toán viên (KTV) sử  dụng các kỹ  thuật và  phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán làm cơ  sở  hình thành nên ý kiến kiểm   toán. Một trong những kỹ thuật đó hiện nay là sử dụng thủ tục phân tích cơ bản trong  kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC). Bài viết bàn về nội dung, trình tự, điều kiện vận  dụng khi thực hiện thủ  tục phân tích cơ  bản trong kiểm toán BCTC doanh nghiệp   hiện nay. Hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong nền kinh tế  thị  trường đòi hỏi  yếu tố  minh bạch, lành mạnh. Một trong những điều kiện để  tạo sự  minh bạch, lành mạnh   đó là Báo cáo tài chính của doanh nghiệp được kiểm toán. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế trong nước và quốc tế, và sự ra đời ngày càng nhiều  của các công ty kiểm toán độc lập đã tạo ra môi trường cạnh tranh khốc liệt trong lĩnh vực   kiểm toán. Điều đó đã yêu cầu các công ty kiểm toán phải không ngừng nâng cao chất lượng   dịch vụ của mình nhằm thỏa mãn nhu cầu đa dạng của khách hàng mà còn phải tìm mọi biện  pháp để hạn chế rủi ro kiểm toán ở mức thấp nhất. Ngoài ra, mâu thuẫn giữa chi phí và chất   lượng dịch vụ cung ứng cũng đặt ra cho họ nhiều trăn trở. Với ưu thế thời gian thực hiện ít,  chi phí thấp nhưng vẫn đảm bảo tính đồng bộ, hợp lý chung cho toàn báo cáo tài chính thì   việc nâng cao hiệu quả áp dụng thủ tục phân tích trong quá trình kiểm toán được xem là một   trong những phương thức hữu hiệu để giải quyết mâu thuẫn đó… Cơ sở lý thuyết Trong kiểm toán BCTC, phần lớn công việc mà KTV thực hiện nhằm hình thành ý kiến kiểm   toán là thu thập và đánh giá bằng chứng kiểm toán. Ngoài thủ  tục phỏng vấn, các thủ  tục   kiểm toán khác để  thu thập bằng chứng kiểm toán gồm kiểm tra, quan sát, xác nhận, tính   toán lại, thực hiện lại và các thủ  tục phân tích, thường được thực hiện kết hợp với nhau.   Trong đó, thủ  tục phân tích (AP) là một trong những thủ  tục kiểm toán giúp KTV khai thác  bằng chứng kiểm toán nhanh chóng, hiệu quả đồng thời tiết kiệm thời gian và chi phí kiểm   toán. Theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 520 “Thủ tục phân tích” thì AP bao gồm việc đánh   giá thông tin tài chính qua việc phân tích các mối quan hệ  giữa dữ  liệu tài chính và phi tài  chính; Kiểm tra các biến động và các mối quan hệ xác định không nhất quán với các tài liệu,  thông tin liên quan khác hoặc có sự  chênh lệch lớn so với các giá trị  dự  kiến. Như  vậy, AP  ngoài mục đích xác định nội dung, lịch trình và phạm vi của các thủ  tục kiểm toán khác, nó  còn được thực hiện như là một thử nghiệm cơ bản khi việc sử dụng thủ tục này có hiệu quả  hơn so với kiểm toán chi tiết nhằm giảm bớt rủi ro phát hiện liên quan đến cơ  sở  dẫn liệu   của BCTC. Thực tế cho thấy, khi thực hiện các thử nghiệm cơ bản để thu thập bằng chứng kiểm toán ở  các khoản mục có giá trị lớn, số mẫu cũng như số thử nghiệm cơ bản thường rất lớn và rất   khó trong việc xem xét tính đúng đắn của khoản mục được kiểm toán. Trong các trường hợp   như  vậy, KTV có thể  xem xét sử  dụng Thủ  tục phân tích cơ  bản (SAP) để  thực hiện công   việc của mình. Thủ tục phân tích và thủ tục phân tích cơ bản AP được quy định cụ thể tại chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 520, bao gồm việc so sánh   phân tích các biến động các thông tin tài chính, các khoản mục trên BCTC, từ đó xác định và   khoanh vùng rủi ro trong quá trình thực hiện kiểm toán. Sử  dụng SAP sẽ  giúp cho KTV phát hiện các gian lận sai sót trọng yếu trong báo cáo tài   chính thông qua việc phân tích các thông tin tài chính và thông tin phi tài chính. Thủ  tục này  cũng giúp KTV giảm bớt gánh nặng chọn mẫu trong kiểm tra chi tiết, làm cho cuộc kiểm   toán có hiệu quả hơn. SAP là một trong các thủ tục kiểm tra cơ bản được sử  dụng trong kiểm toán BCTC mà các  KTV thường hay sử  dụng trong một số trường hợp nhất định. Quá trình thực hiện thủ  tục   phân tích cơ bản được thực hiện theo các bước sau đây: Bước 1: Xây dựng mô hình ước tính độc lập Đây là giai đoạn đầu tiên cũng là giai đoạn quan trọng trong việc hình thành nên mô hình ước  tính của một khoản mục, một tài khoản cụ thể trên BCTC. Mô hình ước tính độc lập chính là  một  ước tính, một dự  đoán độc lập có liên quan đến giá trị  ghi sổ  của các khoản mục trên   BCTC. Trong quá trình tìm hiểu hoạt động kinh doanh của khách hàng, KTV có thể  xem xét  một số khoản mục trên BCTC có thể phân tách thành các mô hình có quan hệ với nhau. Ví dụ  đối với trường hợp doanh thu của một đơn vị kinh doanh thương mại thường có quan hệ với   số lượng bán và đơn giá bán… Từ các mối quan hệ này, KTV xây dựng nên mô hình ước tính   cho giá trị  cần được kiểm toán trên BCTC. Trường hợp ví dụ  trên, KTV xác định mô hình   ước tính của Doanh thu = (Số lượng bán trong kỳ) x (Đơn giá bán). Bước 2: Thu thập dữ liệu độc lập và tính toán giá trị của mô hình ước tính Từ ...