Kiến thức lớp 10 Ca dao Việt Nam –bình giảng câu hởi cô tát nước bên đường

Ca dao dân ca Việt Nam tràn ngập ánh trăng vàng. Có vầng trăng thề nguyền, ước hẹn. Có vầng trăng thương nhớ, đợi chờ. Có vầng trăngly biệt, man mác bâng khuâng: “Vầng trăng ai xẻ làm đôi, Đường trần ai vẽ ngược xuôi hỡi chàng?”
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kiến thức lớp 10 Ca dao Việt Nam –bình giảng câu hởi cô tát nước bên đườngKiến thức lớp 10Ca dao Việt Nam –phần8 BÌNH GIẢNG BÀI CA DAO HỠI CÔ TÁT NƯỚC BÊN ĐÀNG “Hỡi cô tát nước bên đàng, Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi?”Ca dao dân ca Việt Nam tràn ngập ánh trăng vàng. Có vầng trăngthề nguyền, ước hẹn. Có vầng trăng thương nhớ, đợi chờ. Cóvầng trăngly biệt, man mác bâng khuâng: “Vầng trăng ai xẻ làm đôi, Đường trần ai vẽ ngược xuôi hỡi chàng?”Có vầng trăng chênh chếch ngọn tre làng. Có cảnh tat nước đêmtrăng. Vầng trăng và thôn nữ sao mà đẹp va đáng yêu thế: “Hỡi cô tát nước bên đàng, Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi?”Biết bao lần chúng ta được nghe vần ca dao bát ngát ánh trăngấy. Vần ca dao ngọt ngào và dào dạt ánh trăng đã tắm mát và tỏasáng tâm hồn ta. Tâm hồn con người Việt Nam phong phú, tươiđẹp, đậm đà hương sắc hoa bưởi, hoa cà, hoa sen và tỏa sángvầng trăng. Câu ca dao “Hỡi cô tát nước bên đàng…” đã làm đẹpthêm tâm hồn vốn rất yêu trăng của nhân dân ta.Thơ cổ đã ghi lại những vi chơi trăng. Có tao nhân “đăng sơnvọng nguyệt”. Có mặc khách “lên lầu thưởng trăng”. Có trăngTầm Dương trong tiếng Tỳ bà. Có “thi tiên” uống rượu và nằmngủ dưới trăng,v.v… Trăng, rượu, hoa là thú vui tao nhã ở đời.Trăng được nói đến trong bài ca dao này là trăng đồng quê, vầngtrăng với thiếu nữ, là cảnh tát nước đêm trăng.Một cặp thơ lục bát đậm đà gió nội hương đồng đã làm hiện lêntrước mắt chúng ta cảnh vật đồng quê một đêm trăng tuyệt vời.Đó là vẻ đẹp của một cánh đồng quê bát ngát màu xanh và ngàongạt hương lúa tràn ngập ánh trăng vàng. Đó là vẻ đẹp duyêndáng, khoẻ đẹp của một thiếu nữ đang cần mẫn tát nước dướitrăng. Suối tóc, cánh tay, nét mặt và toàn thân cô gái như tắmánh trăng vang. Đó là vẻ đẹp của con kênh xanh xanh ngời ngờiánh trăng. Gầu nước vục xuống, mặt nước xao động, muôn ánhtrăng vàng tan ra, lung linh huyền ảo. Cô thôn nữ tát nước mộtmình mà chẳng lẻ loi vì đã có vầng trăng làm bạn và còn cóchàng trai làng từng thầm yêu trộm nhớ đang say mê ngắm “nàngtiên” tát nước dưới trăng. Cảnh vật và con người, lao động vàtình yêu, dòng nước và con đường… đều tràn ngập ánh trăng.Câu ca dao mười bốn từ chỉ có một từ “trăng” mà người đọc thấymát rượi ánh trăng. Nhà thơ dân gian đã sống nhiều với vầngtrăng nơi thôn dã, đã yêu trăng với một tình yêu bao la, đã pháthiện ra vẻ đẹp tâm hồn trai gái làng quê, nên mới nói thật hay,thật đẹp cảnh thiếu nữ tát nước đêm trăng như vậy.Một câu hỏi bâng quơ mà tinh nghịch “Sao cô múc ánh trăngvàng đổ đi?” Chàng trai làng đa tình lấp ló đâu đây? Một câu hỏingạc nhiên, một lời trầm trồ khen ngợi, hay một lời tỏ tình tế nhị,kín đáo của chàng trai? Tất cả đều có thể. Chân lý cuộc đời vàchân lý nghệ thuật vốn đa âm và phức điệu. Trong cảm nhận củanhiều người xưa và nay là đằng sau sự miêu tả cành tát nướcđêm trăng còn là tiếng hat giao duyên chứa chan tình thương nỗinhớ.Cái hay cái đẹp của câu ca dao là tả ít mà gợi nhiều. Cảnh ngụtình đầy thơ mộng. Chàng trai say mê ngắm thiếu nữ tát nước.Cảnh đẹp, người đẹp, đã làm tôn lên chất thi vị, hữu tình. Dòngnước ngập ánh trăng. Mỗi một gầu nước múc lên, thiếu nữ đổ đibiết bao ánh trăng vàng. Trăng tan vào nước bạc như giọt mồ hôithiếu nữ tắm mát đồng lúa nương dâu, dệt nên bao mộng đẹp. Vìyêu người nên chàng trai thêm yêu trăng. Cảnh tát nước đêmtrăng hay là sự hò hẹn của những cô Tấm anh Điền trong làngquê? Một tình yêu trong sáng, lành mạnh gắn liền với lao động cósự chứng kiến của vầng trăng. “Đèn tà thấp thoáng bóng trăng Ai đem người ngọc thung thăng chốn này?”Có cảm được vẻ đẹp nguyên sơ của vầng trăng ca dao dân ca thìmới có thể cảm được cái hay của vầng trăng trong cổ thi – trăngtrong thơ Lý Bạch, trăng trong thơ Nguyễn Trãi, trăng trongTruyện Kiều của Nguyễn Du, trăng thu trong thơ Nguyễn Khuyếnvà “trăng xưa, hạc cũ với xuân này” trong thơ Bác Hồ kính yêu.“Hỡi cô tát nước bên đàng…” vốn là hai câu thơ của Bàng BáLân đã được ca dao hóa hơn nửa thế kỷ nay. Vinh dự thay mộthồn thơ đồng quê mặn mà đáng yêu. ...