Kiến trúc và điêu khắc quay lưng vào nhau

Không có nền kiến trúc hiện đại nào trên thế giới lại khước từ nghệ thuật tạo hình. Tại VN, kiến trúc đô thị và điêu khắc ngoài trời đang trong tình trạng mỗi ngành một ngã, nếu không muốn nói là đang quay lưng vào nhau! Kiến trúc không điêu khắc, điêu khắc không kiến trúc
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kiến trúc và điêu khắc quay lưng vào nhauKiến trúc và điêu khắc quay lưng vào nhauKhông có nền kiến trúc hiện đại nào trên thế giới lại khước từ nghệ thuật tạo hình.Tại VN, kiến trúc đô thị và điêu khắc ngoài trời đang trong tình trạng mỗi ngànhmột ngã, nếu không muốn nói là đang quay lưng vào nhau!Kiến trúc không điêu khắc, điêu khắc không kiến trúcThật ra, nếu nhìn vào bộ mặt của các đô thị Việt Nam vẫn thấy có sự hiện diện củacả kiến trúc lẫn điêu khắc. Sự hiện diện ấy có thể còn nhiều hơn cần thiết ở nhữngđiểm lẽ ra không cần thiết là đằng khác. Ví dụ về kiến trúc là sự tồn tại của đủ cáctrường phái cổ kim Đông Tây trong một qui hoạch không có qui hoạch gì cả.Và trong sự thiếu qui hoạch đó, thường là trống vắng hoặc không đến nỗi trốngvắng hoàn toàn nhưng tùy tiện và chắp vá (để rồi sẽ được bổ khuyết một cáchngẫu hứng) một thành phần quan trọng cấu thành cảnh quan kiến trúc, đó là tượngvà tượng đài. Nếu chỉ xét riêng về điêu khắc, sự xuất hiện của tượng đài lại kháthừa thãi, không ăn nhập gì vào qui mô và cảnh quan kiến trúc, mặc dù nếu khôngcó cảnh quan kiến trúc thì các tác phẩm điêu khắc ngoài trời sẽ không có chỗđứng.Các nhà quản lý đô thị, kiến trúc sư (KTS) lẫn điêu khắc gia đều rất có ý thứccống hiến cho cộng đồng những gì có thể tạo nên một tổng quan thẩm mỹ đô thị,nhưng sự phối hợp giữa các thành phần của tổng quan đó lại chẳng ăn nhập gì vớinhau.Về qui hoạch kiến trúc, KTS Nguyễn Trương Quý cho rằng: “Nếu không lầm thìdường như chưa có một bản qui hoạch chi tiết như thế có mặt cùng với qui hoạchthủ đô đến năm 2020 chẳng hạn. Dĩ nhiên là có những câu, những ý lẻ tẻ nói: “HàNội sẽ làm những công trình tượng đài ở các cửa ô, các quảng trường, các ngã tưlớn...”. Nhưng ai sẽ làm và sẽ đặt chúng ở đâu, chúng kết hợp với nhau, tương ứngthế nào thì hình như người làm qui hoạch và những điêu khắc gia không hề mộtlần ngồi với nhau mà bàn thảo ra một cái khung.Ví dụ cụ thể là phương án các cửa ô mới hay phương án biểu tượng TP Hà Nội,TP.HCM đang bị thả nổi, cái thì bị phát hiện sao chép của người khác, cái thì vẫnchưa đủ thủ tục hành chính để cắm mốc...Có một ví dụ mà các nhà thiết kế có thể suy ngẫm: khu đô thị mới Ciputra - NamThăng Long. Chắc không mất nhiều thời gian để “chấm điểm” cho những điêukhắc bằng composite giả đồng, nhưng Hà Nội có chỗ nào có hệ thống tượng điêukhắc nhất quán và bài bản như ở đây chưa? Từ cổng chào cho đến những tượngđội đèn, từ nhóm tượng quanh quảng trường cho đến những cụm tượng lẻ rải ráccho thấy những nhà thiết kế khu đô thị này đã nghiên cứu cẩn thận. Ít nhất thì khuđô thị mới này cũng cho một ví dụ về sự kiên trì có thể gọi là gan lì của họ khitheo đuổi ý tưởng “thần tiên hóa” và “phú quí hóa” không gian đô thị.Còn đây là ý kiến của họa sĩ Trịnh Cung về “phối cảnh” điêu khắc tượng đài vàkiến trúc đô thị tại TP.HCM: “Vì nhu cầu lớn về tượng đài mang ý nghĩa chính trị,điêu khắc bỗng trở nên một cuộc làm ăn béo bở. Mỗi tượng đài ngốn cả tỉ đồngkhông những đã thu hút các nhà tạc tượng mà một số người ngoại đạo cũng đượcchính quyền duyệt dự án. Thậm chí các KTS TP.HCM đã tự tổ chức một cuộc thisáng tác biểu tượng cho thành phố và tự cho giải thưởng mà không đếm xỉa gì tớiHội Mỹ thuật TP. Đấy là một biểu hiện của tình trạng thiếu tôn trọng giữa haingành kiến trúc và mỹ thuật mà đáng lý ra hai ngành này luôn cần đến nhau trongbất cứ dự án nào”.Vài ví dụ... “trông thấy mà đau đớn lòng”Biết là sẽ phản cảm và sẽ tạo ra những hậu quả dài lâu đối với bộ mặt đô thị và sựthật đã minh chứng điều đó, nhưng các dự án về kiến trúc hay điêu khắc ngoài trờihiện nay vẫn được tiến hành mà không có sự tư vấn, kết hợp hai ngành kiến trúcđô thị và điêu khắc... Tiêu chí kích thước hợp lý, có tỉ lệ tương ứng với kiến trúccảnh quan và một tỉ lệ tương ứng với con người của tác phẩm điêu khắc ngoài trờibị “đội mũ phớt” bởi chính các điêu khắc gia. Và các điêu khắc gia, vốn không amhiểu lắm về xử lý tổng quan không gian, vẫn tiếp tục thực hiện tác phẩm của mìnhmà không cần đến kiến trúc sư.Ví dụ điển hình nhất là tác phẩm kỷ lục về tiền đầu tư lẫn qui mô: tượng đài kỷniệm chiến thắng Điện Biên Phủ của điêu khắc gia Nguyễn Hải. Từ một bức tượngnhỏ, khi trở thành công trình quốc gia, nó đã được phóng lớn với một qui mô bấthợp lý. Hiện tượng sụt lún bệ đỡ công trình và nứt tượng chắc hẳn không khiếncác KTS ngạc nhiên, bởi tác phẩm điêu khắc ngoài trời này đã không được dựngtrên các giải pháp, tầm nhìn kiến trúc.Quay lưng với nhau thay vì bắt tay nhau để đạt đến hiệu quả tốt nhất của mỗingành còn có nguyên nhân xuất phát từ “hành lang” của những người xây dựng dựán. Chẳng hạn, dự án dựng tượng đài Bồ tát Thích Quảng Đức ở quận 3, TP.HCMnăm qua, để “chạy kịp” tốc độ mấy tháng mà dự án đề ra, ban tổ chức mời cácđiêu khắc gia tham gia phác thảo mô hình, đồng thời mời các KTS đấu thầu phácthảo cảnh quan.Kết quả là cảnh quan của khu tượng đài được “vẽ ra” không cần biết tượng đài sẽnhư th ...