Kinh nghiệm Đông Á - Nâng cấp ngành với vấn đề tham gia mạng sản xuất quốc tế

Với kết cấu nội dung gồm 5 chương, Tài liệu Nâng cấp ngành với vấn đề tham gia mạng sản xuất quốc tế: Kinh nghiệm Đông Á giới thiệu đến các bạn những nội dung về quan niệm và quan điểm khoa học về nâng cấp ngành và tham gia mạng sản xuất quốc tế, kinh nghiệm chung về nâng cấp ngành bằng cách tham gia mạng sản xuất của một số nước Đông Á,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kinh nghiệm Đông Á - Nâng cấp ngành với vấn đề tham gia mạng sản xuất quốc tế TẬP THỂ TÁC GIẢ1. Nguyễn Bình Giang, Viện Kinh tế và Chính trị Thế giới - Chủ biên2. Nguyễn Hồng Bắc, Viện Kinh tế và Chính trị Thế giới3. Lê Việt Dũng, Học viện Khoa học Xã hội4. Phạm Minh Hạnh, Viện Kinh tế và Chính trị Thế giới5. Phạm Thị Thanh Hồng, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội6. Nguyễn Đình Hoàn, Học viện Tài chính7. Lê Thị Ái Lâm, Viện Kinh tế và Chính trị Thế giới8. Nghiêm Thị Thủy, Học viện Tài chính9. Trần Thị Thu Thủy, Viện Kinh tế và Chính trị Thế giới10. Phan Anh Tuấn, Viện Kinh tế và Chính trị Thế giới LỜI NÓI ĐẦU Trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011-2020, Đảng Cộng sảnViệt Nam kêu gọi đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế, chuyển đổi mô hìnhtăng trưởng. Với nhận thức rằng việc tham gia vào mạng sản xuất và chuỗigiá trị toàn cầu đã trở thành yêu cầu đối với các nền kinh tế, Đảng đề ra địnhhướng: ưu tiên phát triển các sản phẩm có lợi thế cạnh tranh, sản phẩm cókhả năng tham gia mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu thuộc các ngànhcông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp cơ khí, công nghiệp công nghệthông tin và truyền thông, công nghiệp dược.... Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa –hay nâng cấp ngành – gắn với việc tham gia các mạng sản xuất là một môhình tăng trưởng đã đã được các nền kinh tế Đông Á theo đuổi để nắm bắtnhững thời cơ mà phân công lao động quốc tế theo chiều dọc đem tới cho cácnền kinh tế đang phát triển. Hưởng ứng chủ trương của Đảng trong chiến lượcphát triển kinh tế - xã hội 2011-2020, các tác giả của cuốn sách nhỏ này giớithiệu kinh nghiệm của một số nền kinh tế Đông Á trong nâng cấp ngành bằngcách tham gia mạng sản xuất quốc tế. Trong quá trình nghiên cứu để đưa ra cuốn sách này, các tác giả đãnhận được sự hướng dẫn, góp ý quý báu của các nhà khoa học: GS. TS.Nguyễn Xuân Thắng, GS. TS. Nguyễn Quang Thuấn, PGS. TS. Chu ĐứcDũng, PGS. TS. Bùi Quang Tuấn, TS. Nguyễn Thắng, TS. Vũ Hùng Cường,PGS. TS. Nguyễn Thị Hoài Lê, TS. Nguyễn Chiến Thắng, PGS. TS. PhạmThái Quốc, TS. Nguyễn Duy Lợi, PGS. TS. Nguyễn Thanh Đức, TS. NguyễnVăn Tâm (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam), PGS. TS. Hoàng XuânLong (Bộ Khoa học và Công nghệ), PGS. TS. Lê Xuân Bá (Bộ Kế hoạch vàĐầu tư). Chúng tôi trân trọng cảm ơn các nhà khoa học nói trên. Thay mặt tập thể tác giả Nguyễn Bình Giang LỜI MỞ ĐẦU Nền kinh tế thế giới đã ở trong tiến trình toàn cầu hóa được hơn ba thập niên.Cùng với tiến trình này, phân công lao động quốc tế đã chuyển từ kiểu theo chiềungang (mỗi nước một ngành) sang kiểu theo chiều dọc (mỗi nước một công đoạntrong chu trình sản xuất ra một sản phẩm). Gắn với phân công lao động quốc tế kiểumới theo chiều dọc, buôn bán sản phẩm trung gian nội ngành càng ngày càng chiếmtỷ trọng lớn thêm trong thương mại quốc tế, thấy rõ nhất ở khu vực Đông Á. Cácnước đang phát triển muốn công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong bối cảnh như vậy,phải tìm cách tham gia vào phân công lao động quốc tế theo chiều dọc. Muốn vậy,họ phải có tấm hộ chiếu là mạng sản xuất quốc tế. Thời gian gần đây, Đảng và Chính phủ Việt Nam cũng nhận thức được sựcần thiết phải thay đổi cơ cấu ngành và tham gia mạng sản xuất quốc tế. Đảng yêucầu đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng, coichất lượng, năng suất, hiệu quả, sức cạnh tranh là ưu tiên hàng đầu, chú trọng pháttriển theo chiều sâu, phát triển kinh tế tri thức; nhận định rằng việc tham gia vàomạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu đã trở thành yêu cầu đối với các nền kinhtế; và đề ra định hướng: ưu tiên phát triển các sản phẩm có lợi thế cạnh tranh, sảnphẩm có khả năng tham gia mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu....1 Mục đích của cuốn sách nhỏ này là hưởng ứng một số nhiệm vụ cụ thể màChiến lược phát triển kinh tế xã hội của đất nước giai đoạn 2011-2020 đề ra, giớithiệu khung chính sách tham gia mạng sản xuất quốc tế nhằm mục đích thay đổi cơcấu ngành theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa (hay ngắn gọn là nâng cấpngành). Hai cơ sở để làm sáng tỏ khung chính sách này là: các lý luận liên quan đếnnâng cấp ngành cũng như cơ chế hoạt động của mạng sản xuất quốc tế và các kinhnghiệm thực tiễn của một số nước Đông Á đã thành công. Chương I trong cuốn sách này làm rõ, về lý luận, khung chính sách thay đổicơ cấu ngành bằng cách tham gia mạng sản xuất quốc tế; đồng thời, xây dựng1 Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011-2020 của Đảng Cộng sản Việt Nam. 1khung nghiên cứu về thay đổi cơ cấu ngành của một quốc gia nhờ tham gia mạngsản xuất quốc tế và trả lời ba câu hỏi: Một là, ...