Kinh tế Fulbright - Cải cách nông thôn, xóa đói giảm nghèo, và tăng trưởng kinh tế

Trong chương này chúng tôi trình bày về quá trình phát triển của nông nghiệp Việt Nam, mối liên quan giữa nông nghiệp với sự phát triển kinh tế nói chung, và vai trò của nông nghiệp trong việc xóa đói giảm nghèo tại Việt Nam. Chúng tôi sẽ đặc biệt chú trọng đến vấn đề xây dựng các chính sách cần thiết để thúc đẩy nông nghiệp phát triển với nhịp độ ngày càng cao ở mọi miền đất nước. Chương viết này gồm 5 phần. Phần 1 giới thiệu ngắn gọn quá trình phát triển của nông nghiệp Việt Nam trong mười năm qua...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kinh tế Fulbright - Cải cách nông thôn, xóa đói giảm nghèo, và tăng trưởng kinh tế Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá CAÛI CAÙCH NOÂNG THOÂN, XOÙA ÑOÙI GIAÛM NGHEØO, VAØ TAÊNG TRÖÔÛNG KINH TEÁ Trong chöông naøy chuùng toâi trình baøy veà quaù trình phaùt trieån cuûa noâng nghieäp Vieät Nam, moái lieân quan giöõa noâng nghieäp vôùi söï phaùt trieån kinh teá noùi chung, vaø vai troø cuûa noâng nghieäp trong vieäc xoùa ñoùi giaûm ngheøo taïi Vieät Nam. Chuùng toâi seõ ñaëc bieät chuù troïng ñeán vaán ñeà xaây döïng caùc chính saùch caàn thieát ñeå thuùc ñaåy noâng nghieäp phaùt trieån vôùi nhòp ñoä ngaøy caøng cao ôû moïi mieàn ñaát nöôùc. Chöông vieát naøy goàm 5 phaàn. Phaàn 1 giôùi thieäu ngaén goïn quaù trình phaùt trieån cuûa noâng nghieäp Vieät Nam trong möôøi naêm qua veà maët saûn xuaát cuõng nhö nhöõng thay ñoåi theå cheá. Phaàn 2 trình baøy veà söï caàn thieát phaûi ñaàu tö nhieàu vaøo caùc vuøng noâng thoân, nhaát laø vaøo noâng nghieäp, nhö moät saùch löôïc toái öu ñeå thuùc ñaåy nhòp ñoä taêng tröôûng chung cuûa caû neàn kinh teá. Phaàn 3 phaân tích moät soá chính saùch thöôøng coù lieân quan chaët cheõ tôùi noâng nghieäp vaø laø toái caàn thieát ñeå gia taêng saûn löôïng noâng nghieäp. Ñoù laø caùc chính saùch veà ñaát ñai, cô sôû haï taàng noâng thoân, coâng taùc nghieân cöùu vaø khuyeán noâng, dòch vuï taøi chính vaø heä thoáng thueá ôû noâng thoân, coâng taùc nghieân cöùu vaø khuyeán noâng, dòch vuï taøi chính vaø heä thoáng thueá ôû noâng thoân. Phaàn 4 baøn veà nhöõng chính saùch coù khaû naêng taùc ñoäng maïnh ñeán noâng nghieäp nhöng moái lieân quan naøy chöa ñöôïc caùc nhaø laøm chính saùch hieåu moät caùch thaáu ñaùo. Ñoù laø caùc chính saùch veà tyû giaù hoái ñoaùi, chính saùch y teá vaø giaùo duïc vaø chính saùch thöông maïi. Trong phaàn cuoái, chuùng toâi seõ phaân tích tình hình ôû caáp ñòa phöông, vaø ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp nhaèm xoùa ñoùi giaûm ngheøo, ñoàng thôøi ñaït ñöôïc taêng tröôûng nhanh. Quaù trình taêng tröôûng cuûa noâng nghieäp Vieät Nam: 1976 - 1993 Boái caûnh Sau khi thoáng nhaát ñaát nöôùc vaøo naêm 1976, Vieät Nam ñaõ tieán haønh hôïp taùc hoùa noâng nghieäp trong caû nöôùc. Moät phaàn do vaäy vaø moät phaàn vì nhöõng lyù do seõ ñöôïc baøn ñeán trong nhöõng phaàn tieáp theo, noâng nghieäp Vieät Nam ñaõ gaàn nhö khoâng taêng tröôûng töø 1976 ñeán 1980. Vì söï ñình treä naøy maø Nhaø nöôùc ñaõ coù nhöõng thay ñoåi veà chính saùch, vaø noâng nghieäp laïi caát caùnh töø 1980 ñeán 1984. Tuy nhieân, nhöõng thaønh quaû ñaït ñöôïc ôû giai ñoaïn naøy ñaõ yeáu daàn ñi vaø noâng nghieäp laïi moät laàn nöõa bò ñình treä. Sau ñoù, moät ñôït caûi caùch môùi laïi laøm nhòp ñoä phaùt trieån taêng leân, nhöng töø naêm 1987, söï taêng tröôûng taäp trung chuû yeáu ôû mieàn Nam (xem Baûng 1). Ngoaøi thôøi tieát vaø taùc duïng töông ñoái cuûa ñaàu tö Nhaø nöôùc, nguyeân nhaân laøm cho nhòp ñoä taêng tröôûng luùc cao luùc thaáp laø do nhöõng thay ñoåi trong chính saùch ruoäng ñaát cuøng vôùi nhöõng thay ñoåi veà giaù caû thöïc teá traû cho noâng daân cuõng nhö caùc möùc maø noâng daân phaûi traû. Töø 1976 ñeán 1980, trong khi daân soá taêng leân vôùi möùc treân 2%/naêm, saûn löôïng noâng nghieäp taêng tröôûng chaäm, laøm cho daân chuùng thaát voïng vaø neàn kinh teá bò trì treä. 3 David O. Dapice and Cao Duc Phat Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Phaùt trieån Noâng thoân Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noâng Nieân khoaù 2003-2004 Baøi ñoïc thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh teá Hieän töôïng suùt keùm trong saûn xuaát löông thöïc thöïc phaåm vaø caùc noâng saûn khaùc bình quaân treân ñaàu ngöôøi cuøng vôùi möùc nhaäp khaåu löông thöïc cao trong naêm 1980 ñaõ daãn ñeán nhieàu cuoäc tranh luaän. Tôùi nay, coù theå neâu caùc nguyeân nhaân sau ñaây: - Chính saùch thieân veà coâng nghieäp naëng: Haàu heát nguoàn ñaàu tö cuûa Nhaø nöôùc ñöôïc daønh cho coâng nghieäp naëng neân khoâng coøn bao nhieâu ñeå daønh cho noâng thoân. Caùc döï aùn söû duïng voán ít oûi naøy cuõng khoâng phaùt huy ñöôïc caùc lôïi theá so saùnh cuûa Vieät Nam; do vaäy, haàu heát caùc döï aùn ñeàu ñoøi hoûi raát nhieàu voán, laø moät taøi nguyeân hieám taïi Vieät Nam, trong khi laïi khoâng taän duïng lao ñoäng, laø moät taøi nguyeân dö thöøa. - Söï phaân boå vaø söû duïng taøi nguyeân leäch laïc: Cô cheá keá hoaïch hoùa tröôùc ñaây döïa treân heä thoáng giaù caû voâ cuøng meùo moù neân khoâng theå hieän ñöôïc tính khan hieám thöïc cuûa taøi nguyeân. Giaù caû trong noâng nghieäp bò duy trì ôû möùc thaáp moät caùch giaû taïo do caùc quy ñònh vaø chính saùch trôï caáp cho ngöôøi tieâu thuï vaø do moät tyû giaù hoái ñoaùi quaù cao giaù. Ví duï, cho ñeán naêm 1980, Nhaø nöôùc vaãn giöõ giaù baùn leû gaïo ôû möùc 0,4 ñoàng/kg trong khi giaù ngoaøi thò tröôøng töï do laø 4,50 ñoàng/kg. Cuõng vaøo naêm aáy, Nhaø nöôùc ñaõ mua 13,5% löông thöïc, 41% thòt, vaø moät soá löôïng lôùn caùc loaïi noâng saûn khaùc vôùi giaù thaáp do Nhaø nöôùc quy ñònh. Naêm 1980, xuaát khaåu veà cheø, caø pheâ, laïc vaø hoa quaû chöa ñöôïc 50.000 taán, trong khi nhaäp khaåu nguõ coác gaàn 2 trieäu taán vaø nhaäp khaåu phaân hoùa hoïc laø 412.000 taá ...