Kinh tế Fulbright - Công chức trong kinh doanh Kinh tế học và chính trị học về sở hữu nhà nước

CÔNG CHỨC TRONG KINH DOANH KINH TẾ HỌC VÀ CHÍNH TRỊ HỌC VỀ SỞ HỮU NHÀ NƯỚCLập hợp đồng: Trường hợp nào có tác dụng, trường hợp nào không có tác dụng, và lý do tại sao Mỗi mối quan hệ giữa chính phủ và giám đốc của một doanh nghiệp nhà nước, giữa chính phủ và những người quản lý tài sản nhà nước, hay giữa chính phủ và những người chủ sở hữu một công ty độc quyền tư nhân, được nhà nước điều tiết, đều có thể được xem là một hợp đồng, nghĩa là một thỏa...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kinh tế Fulbright - Công chức trong kinh doanh Kinh tế học và chính trị học về sở hữu nhà nướcChương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính công Công chức trong kinh doanhNiên khoá 2005-2006 Bài đọc Kinh tế học và chính trị học về sở hữu nhà nước CÔNG CHỨC TRONG KINH DOANH KINH TẾ HỌC VÀ CHÍNH TRỊ HỌC VỀ SỞ HỮU NHÀ NƯỚCLập hợp đồng: Trường hợp nào có tác dụng, trường hợp nào không có tác dụng,và lý do tại saoMỗi mối quan hệ giữa chính phủ và giám đốc của một doanh nghiệp nhà nước, giữachính phủ và những người quản lý tài sản nhà nước, hay giữa chính phủ và nhữngngười chủ sở hữu một công ty độc quyền tư nhân, được nhà nước điều tiết, đều có thểđược xem là một hợp đồng, nghĩa là một thỏa thuận giữa chính phủ và một bên khácdựa trên những kỳ vọng chung. Những văn bản hợp đồng như vậy đã được thiết lậpcho một tỷ phần nhỏ các doanh nghiệp sở hữu nhà nước trên toàn thế giới, nhưng việcsử dụng những hợp đồng như vậy đang ngày càng gia tăng. Các quốc gia thường sửdụng hợp đồng cho những hoạt động phức tạp và quan trọng nhất, ví dụ như các côngty độc quyền về cơ sở hạ tầng (điện, nước, viễn thông), những nhà xuất khẩu lớn vànhững hoạt động có doanh thu cao (trà ở Sri Lanka, vàng ở Ghana, khách sạn ở AiCập). Thế mà người ta vẫn còn hiểu biết rất ít ỏi về tác dụng của những hợp đồng nhưvậy, điều gì làm nên sự khác biệt giữa những hợp đồng thành công với những hợpđồng thất bại, hay loại hợp đồng nào có tác dụng tốt nhất trong những tình huống nào.Trong chương 3, chúng tôi tập trung vào ba loại hợp đồng: • Hợp đồng thực hiện, xác định mối quan hệ giữa chính phủ và những người được nhà nước thuê để quản lý một doanh nghiệp nhà nước. • Hợp đồng quản lý, xác định mối quan hệ giữa chính phủ và một công ty tư nhân được giao kết hợp đồng để quản lý một doanh nghiệp nhà nước. • Hợp đồng điều tiết, xác định mối quan hệ giữa chính phủ và các chủ sở hữu của một công ty độc quyền tư nhân được nhà nước điều tiết. Đối với mỗi loại hợp đồng, trước tiên chúng tôi xem xét một mẫu các doanhnghiệp để xem thử trong mỗi trường hợp, hợp đồng có cải thiện thành quả hoạt độnghay không, như phản ánh qua những chỉ báo như suất sinh lợi trên tài sản, năng suấtlao động, và tổng năng suất các yếu tố sản xuất. So sánh thành quả hoạt động trước vàsau khi thực hiện hợp đồng, chúng tôi nhận thấy rằng các hợp đồng thực hiện có tácdụng kém nhất. Các hợp đồng quản lý có tác dụng tốt hơn, nhưng chỉ trong những tìnhhuống đặc biệt được mô tả dưới đây mà thôi. Các hợp đồng điều tiết có tác dụng tốtcho những doanh nghiệp trên các thị trường độc quyền, miễn là những hợp đồng nàyđược thiết kế và thực hiện thỏa đáng. Nhìn chung, sự tham gia của các tác nhân tưnhân trong việc sở hữu và quản lý càng nhiều, thì thành quả hoạt động của doanhnghiệp càng tốt hơn. Để am hiểu tường tận hơn sự khác biệt giữa những hợp đồng thành công và nhữnghợp đồng thất bại, chúng tôi phân tích cách thức từng hợp đồng xử lý ba loại vấn đềsau đây như thế nào: thông tin bất cân xứng, thưởng phạt, và sự cam kết. Những vấnđề về thông tin phát sinh do các tác nhân hợp đồng (một bên là chính phủ và một bênlà các nhà quản lý tư nhân hay công cộng, hay chủ sở hữu của một công ty độc quyền)có những thông tin khác nhau; vì thế mỗi bên có thể sử dụng những thông tin mà họ sởhữu độc quyền để cải thiện vị thế của họ bằng tổn thất của bên kia. Đồng thời, vìNgân hàng Thế giới 1 Biên dịch: Kim ChiChương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính công Công chức trong kinh doanhNiên khoá 2005-2006 Bài đọc Kinh tế học và chính trị học về sở hữu nhà nướckhông thể biết được các biến cố tương lai, cho nên người ta không thể thiết kế một hợpđồng bao trùm mọi tình huống có thể phát sinh. Để loại trừ những vấn đề thông tin vànhững điểm không hoàn hảo, các hợp đồng thường bao hàm những cam kết về thưởngvà phạt để khuyến khích các bên tham gia hợp đồng bộc lộ thông tin và tuân thủ cácđiều khoản hợp đồng. Nhưng những cam kết thưởng phạt không thôi vẫn chưa đủ. Mỗibên cần tin vào cam kết của bên kia về việc thực hiện thực sự. Cũng giống như mộtchuỗi dây xích gồm ba mắt xích rắn chắc, những hợp đồng bao hàm các cơ chế xử lývấn đề thông tin, thưởng phạt, và sự cam kết là những hợp đồng thích hợp nhất để đạtđược kết quả như mong muốn – cải thiện thành quả hoạt động của doanh nghiệp.Bảng 5. Nghiên cứu tình huống các doanh nghiệp Quốc gia Tên doanh nghiệp: Thời hạn Năm hợp (loại hợp đồng) Tên sử dụng trong tài liệu hợp đồng đồng đầu tiênGhana (hợp đồng thực Công ty Điện lực Ghan ...