Kinh tế và quản lý môi trường ( Chủ biên PGS.TS. Nguyễn Thế Chinh ) - Chương 2

Kinh tế học chất lượng môi trườngChúng ta đang ở thời kỳ những năm đầu của thế kỷ XXI, một trongnhững vấn đề thách thức lớn nhất đó là bảo vệ và bảo quản những nguồn tài nguyên của trái đất cũng như tiếp tục phát triển kinh tế không chỉ trong từng quốc gia mà cả trên qui mô toàn cầu. Hàng trăm năm trước đây, với mục đích tham vọng tăng trưởng kinh tế nhanh và khuyến khích phát triển công nghệ bằng những thay đổi trong các cuộc cách mạng công nghiệp đã làm ảnh...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kinh tế và quản lý môi trường ( Chủ biên PGS.TS. Nguyễn Thế Chinh ) - Chương 2Chương IIKinh tế học chất lượng môi trườngI. Đặt vấn đềChúng ta đang ở thời kỳ những năm đầu của thế kỷ XXI, một trongnhững vấn đềthách thức lớn nhất đó là bảo vệ và bảo quản những nguồn tài nguyên của trái đấtcũng như tiếp tục phát triển kinh tế không chỉ trong từng quốc gia mà cả trên quimô toàn cầu. Hàng trăm năm trước đây, với mục đích tham vọng tăng trưởng kinhtế nhanh và khuyến khích phát triển công nghệ bằng những thay đổi trong các cuộccách mạng công nghiệp đã làm ảnh hưởng rất nghiêm trọng tới môi trường tựnhiên. Sự gia tăng khối lượng của giao thông, quá trình sản xuất; viễn thông và hoáchất nhân tạo đã ảnh hưởng sâu sắc tới cả hai chiều là nâng cao cuộc sống vật chấtcon người cũng như hưởng thụ xã hội và sự phá huỷ môi trường cũng lớn hơn màhiện nay chúng ta đang phải đối mặt. Chúng ta ghi nhận một điều có ý nghĩa là sựđánh đổi giữa tăng trưởng kinh tế và chất lượng môi trường. Nhưng chúng ta khôngthể chuyển hoá nó cho tương lai.Giải pháp cần được xem xét là mối quan hệ ràng buộc giữa hoạt động kinh tế vàchất lượng môi trường tự nhiên và sử dụng thông tin đó để đi đến những quyết địnhđúng đắn hơn. Dĩ nhiên sẽ luôn luôn có một tổng hợp của sự đánh đổi khối lượngchính xác. Vậy cần phải sử dụng lý thuyết kinh tế gì để bao quát được toàn bộ vấnđề này. Chúng ta không thể mong đợi có được một bầu không khí trong lành hoànhảo hoặc một nguồn nước tinh khiết đầy đủ, cũng như chúng ta không thể tiếp tụctăng trưởng kinh tế mà không chú ý tới tương lai. Tuy nhiên có một giải pháp,thông qua đó đạt được một sự thoả hiệp của các nhóm. Thứ nhất, chúng ta phảiquyết định với mức độ chất lượng môi trường như thế nào thì có thể chấp nhậnđược và thứ hai cần có những điều chỉnh thích hợp gì trong việc ứng xử với thịtrường hướng tới phát triển bền vững, đảm bảo về mặt chất lượng môi trường trongkhả năng phát triển xã hội.Quá trình ứng xử không phải dễ dàng và phụ thuộc vào thời gian, vì xét về mặt xãhội con người vẫn đang tìm hiểu và nghiên cứu, chưa thể hiểu hết về tự nhiên, vềcách ứng xử thị trường và về mối quan hệ liên kết giữa tự nhiên và kinh tế. Liệukinh tế học sẽ đóng góp được những gì trong quá trình nghiên cứu này? nhữngcông cụ phân tích sẽ giúp cho việc giải thích mối tương tác của thị trường và môitrường như thế nào và sự liên quan của mối quan hệ đó cũng như những cơ hội tìm http://www.ebook.edu.vn 64được những giải pháp hiệu quả.Trong chương này, chúng ta bắt đầu đưa ra những giả định với những mô hình đơngiản nhằm minh hoạ mối quan hệ giữa hoạt động kinh tế và chất lượng môi trường.Cùng với những phân tích có tính minh hoạ về những quyết định thị trường có tínhnền tảng như thế nào ảnh hưởng tới môi trường. Chúng ta sẽ khám phá, giải thíchnhững mối quan hệ cơ bản liên quan đến phân tích kinh tế của những giải pháp môitrường như những vấn đề về hàng hoá chất lượng môi trường; Ngoại ứng; Kinh tếhọc ô nhiễm; Kinh tế chất thải. Tiếp theo đó là một cách nhìn tổng thể về phát triểnchính sách và vai trò của kinh tế học trong đó.II. Mô hình thị trường và hiệu quả kinh tế 1. Cung, cầu và cân bằng thị trường1.1 Thị trường là bất kỳ khung cảnh nào trong đó tập hợp những người mua vàngười bán họ tác động qua lại lẫn nhau dẫn đến khả năng trao đổi, mua bán các loạihàng hoá và dịch vụ. Trong một số trường hợp, người mua và người bán có thể tiếpxúc trực tiếp tại các địa điểm cố định như các thị trường hàng tiêu dùng: thựcphẩm, rau quả, quần áo… Trong những trường hợp khác, các công việc giao dịchcó thể diễn ra thông qua vô tuyến, điện thoại hoặc các phương tiện viễn thông khácnhư trong thị trường chứng khoán, giao dịch ngân hàng…. Điểm chung nhất củacác thành viên tham gia thị trường là họ đều tìm cách tối đa hoá lợi ích của mình.Người bán (sản xuất) muốn tối đa hoá lợi nhuận, còn người mua (người tiêu dùng)muốn tối đa hoá sự thoả mãn hay lợi ích mà họ nhận được từ hàng hoá hay dịch vụmà họ mua.Về mặt nguyên lý, sự tác động qua lại giữa người bán và người mua xác định giácủa từng loại hàng hoá, dịch vụ cụ thể, đồng thời xác định cả chủng loại, số lượng,chất lượng sản phẩm cần sản xuất và qua đó sẽ xác định việc phân bổ và sử dụngcác nguồn lực khan hiếm của xã hội. Nói cách khác, giá cả là tín hiệu cơ bản phốihợp các hoạt động của người tiêu dùng, người sản xuất và những người sở hữu cácnguồn lực khan hiếm. Đây chính là nguyên tắc hoạt động của cơ chế thị trường.Để hiểu được quá trình này một cách đầy đủ hơn, chúng ta cần một mô hình thịtrường điển hình trong đó tập trung vào cầu - hành vi của người mua, và cung, hànhvi của người bán.Cầu và cung là tên của các mối quan hệ; các mối quan hệ đó có thể được thể hiệnbằng các bảng số liệu, biểu đồ, đồ thị hoặc các phương trình (các hàm).1.2 Cầu là mối quan hệ giữa giá (P) và lượng cầu (Q) của một loại hàng hoá hoặc ...