Kinh tế và quản lý môi trường ( Chủ biên PGS.TS. Nguyễn Thế Chinh ) - Chương 4

Khan hiếm tài nguyên, dân số, kinh tế và môi trườngI. khan hiếm tài nguyên không có khả năng tái sinh.1. Giới thiệu chung. - Đặc tính riêng biệt của những nguồn tài nguyên không có khả năng tái sinh là có một tổng trữ lượng cố định do thiên nhiên tạo ra, do vậy hiện tại càng sử dụng nhiều thì trong tương lai tính khan hiếm lại càng cao, khái niệm về sản lượng bền vững sẽ không phù hợp đối với nguồn tài nguyên này, thay vào đó điều chúng ta cần quan tâm trong quản...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kinh tế và quản lý môi trường ( Chủ biên PGS.TS. Nguyễn Thế Chinh ) - Chương 4Chương IVKhan hiếm tài nguyên, dân số, kinh tế và môitrườngI. khan hiếm tài nguyên không có khả năng tái sinh. 1. Giới thiệu chung.- Đặc tính riêng biệt của những nguồn tài nguyên không có khả năng tái sinh là cómột tổng trữ lượng cố định do thiên nhiên tạo ra, do vậy hiện tại càng sử dụngnhiều thì trong tương lai tính khan hiếm lại càng cao, khái niệm về sản lượng bềnvững sẽ không phù hợp đối với nguồn tài nguyên này, thay vào đó điều chúng tacần quan tâm trong quản lý nguồn tài nguyên không tái sinh là tốc độ cạn kiệt dầnva số lượng nên khai thác là bao nhiêu cho nền kinh tế.Liên quan đến vấn đềnày,chúng ta cần xem xét tới những nguyên tắc kinh tế trong khái niệm khan hiếmtài nguyên thiên nhiên và cách đo sự khan hiếm đó .- Khả năng sẵn có và sự khan hiếm tài nguyên . + Thuật ngữ kinh tế đơn giản,sự khan hiếm sẽ được phản ánh bằng chi phívà giá cả. Thực tế cho thấy việc đo lường và dự đoán khả năng sẵn có và sự khanhiếm của tài nguyên thiên nhiên hiện nay và tương lai là rất phức tạp.Việc đó đòihỏi phải có một sự kết hợp hài hoà của các ngành khoa học như vật lý, khoa họckỹ thuật nguyên vật liệu và dữ liệu, các phương pháp và kỹ thuật phân tích kinhtế.Đem đối chiếu trữ lượng tiềm năng của các nguồn tài nguyên không tái sinh vớitốc độ sử dụng tài nguyên trong tương lai (gắn với sự gia tăng dân số, tiến bộ củakhoa học kỹ thuật và công nghệ, khả năng đáp ứng và yêu cầu của nền kinh tếquốc dân vv...) rõ ràng đây là một việc làm không chắc chắn. Cho nên những sựtranh luận về khan hiếm sẽ là một phần của vấn đề ý thức hệ môi trường. + Quan điểm “giới hạn về sự tăngtrưởng“(LTG- Limits to growth) đồngnghĩa với “ giới hạn khả năng có sẵn tài nguyên đối với sự tăng trưởng “ bao hàmhai giơí hạn thích hợp có thể đối với sự tăng trưởng kinh tế là : . Khả năng hạn chế của môi trường thiên nhiên tiếp nhận chất thải do các hệthống kinh tế thải ra . Tính chất giới hạn của nguồn tài nguyên thiên nhiên không tái tạo . http://www.ebook.edu.vn 203 Chúng gắn liền với những nhìn nhận triển vọng của Malthus ( theo tên củaMalthus, người có bài viết nổi tiếng về sự khan hiếm được xuất bản năm 1798).Từ triển vọng này,sự khan hiếm vật chất tuyệt đối- Sự cạn kiệt hết nguồn tài nguyên thiên nhiên, được tiên đoán sẽ là hậu quả có thểxảy ra nhất trong tương lai gần và trung hạn. Một luận điểm khác liên hệ họcthuyết tân Manthus nhấn mạnh sự quan trọng của các giới hạn môi trường đối vớicác hoạt động khai thác tài nguyên. Lập luận này chủ yếu cho rằng để tiếp tục khaithác các tài nguyên có chất lượng ngày càng thấp hơn sẽ phải đòi hỏi một khốilượng rất lớn năng lượng,do đó sẽ tạo ra một mức độ ô nhiểm không thể chấpnhận được và làm tổn hại đến cảnh quan và những tiện nghi đáp ứng cho conngười Sau khi tác phẩm của Ricardo được xuất bản vào năm 1817, với quan điểmđối lập lại của Ricardo, một bức tranh lạc quan hơn nhiều về sự khan hiếm tàinguyên đã được nổi lên cho rằng, các ảnh hưởng của sự cạn kiệt tài nguyên sẽ tựbiểu hiện ở việc tăng chi phí và giá nguyên vật liệu qua thời gian khi các công tykhai thác các mỏ tài nguyên phẩm chất thấp. Tuy nhiên những ảnh hưởng náy sẽđược bù trừ bởi những yếu tố khác.Các công ty khai thác sẽ đặt nhiều nỗ lực hơnvào việc thăm dò và khám phá những mỏ mới, đồng thời những tiến bộ công nghệsẽ cho phép sử dụng các mỏ thay thế, chẳng hạn các phương pháp khoan và thămdò cho phép khai thác có hiệu quả hơn và các phương pháp chế biến mới sẽ nângcao chất lượng của nguồn tài nguyên. Ngoài ra thị trường sẽ phản ứng lại đối vớicác tín hiệu tăng chi phí hoặc giá cả bằng cách cho sự thay thế nguyên liệu mớihoặc cách thức mới về sử dụng nguyên vật liệu, khả năng tăng các hoạt động táisử dụng phế liệu sẽ là xu hướng được các doanh nghiệp lựa chọn và ưa thích hơn . 2. Mô hình khai thác và khả năng cạn kiệt đối với nguồn tài nguyên không có khả năng tái sinh.2.1. Nhìn nhận thực tiễn về sự khan hiếm tài nguyên; các chỉ tiêu khan hiếm vậtlýNhững sự đo lường vật lý về sự khan hiếm có thể tính toán bằng cách kết hợp sốliệu địa lý về trữ lượng khoáng sản hoặc năng lượng với một số các dự đoán vềnhu cầu cho các nguồn tài nguyên này. Tuy nhiên đối với các số liệu ước tính quymô trữ lượng tài nguyên không tái sinh được điều chỉnh thường xuyên.Theo nhưcách nhìn nhận của cơ quan điều tra địa chất Hoa kỳ, đã đưa ra các ước tính theoquốc gia và toàn câù về trữ lượng và trữ lượng tiềm năng của các mỏ khoáng sản.,hệ thống phân loại năm 1972 của cơ quan này dựa trên sơ sở phân chia củaMckelveys đã chấp nhận rộng rãi nhất và phân biệt rõ ràng giữa trữ lượng vànguồn tài nguyên.Loại trữ lượng bao gồm tất cả các khoáng sản xác định về mặt http://www.ebook.edu.vn 204địa chất cho khai thác kinh tế và phân thành ...