Kinh tế vĩ mô - Tăng trưởng kinh tế

Trong chương này chúng ta sẽ nghiên cứu tăng trưởng kinh tế trong dài hạn. Chúng ta bắt đầu bằng cách xem xét các sự kiện tăng trưởng kinh tế và tìm hiểu xem điều gì gây ra sự khác biệt về của cải và thu nhập giữa các nước trên thế giới? Tại sao một vài nước như Mỹ, Anh, Đức và Nhật trở nên giàu có trong khi đó nhiều nước khác thuộc thế giới thứ ba thì nghèo khổ. Tại sao Ac-hen-ti-na giàu có hơn Thụy Điển trước chiến tranh thế giới lần thứ nhất nhưng hiện...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kinh tế vĩ mô - Tăng trưởng kinh tế Chương trình Gỉang dạy Kinh tế Fulbright Kinh tế vĩ mô Tăng trưởng kinh tế Niên khóa 2005-2006 TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ Trong chương này chúng ta sẽ nghiên cứu tăng trưởng kinh tế trong dài hạn. Chúng ta bắt đầu bằng cách xem xét các sự kiện tăng trưởng kinh tế và tìm hiểu xem điều gì gây ra sự khác biệt về của cải và thu nhập giữa các nước trên thế giới? Tại sao một vài nước như Mỹ, Anh, Đức và Nhật trở nên giàu có trong khi đó nhiều nước khác thuộc thế giới thứ ba thì nghèo khổ. Tại sao Ac-hen-ti-na giàu có hơn Thụy Điển trước chiến tranh thế giới lần thứ nhất nhưng hiện nay mức sống vật chất của Thụy Điển gấp 4 lần Ac-hen-ti-na.. Chúng ta bắt đầu bằng cách trình bày các sự kiện tăng trưởng kinh tế và sau đó đi vào nghiên cứu các lý thuyết tăng trưởng nhằm rút ra vài suy nghĩ về các nhân tố chính đóng góp vào tăng trưởng kinh tế. 1. Sự kiện tăng trưởng kinh tế Để phản ánh tăng trưởng kinh tế các nhà kinh tế thường sử dụng số liệu về GDP thực mà nó phản ánh thu nhập thực của người dân trong nền kinh tế trong một chuổi thời gian dài. Thí dụ như GDP thực hiện nay của Mỹ cao gấp 3 lần so với năm 1950. Người ta cũng hay sử dụng thu nhập bình quân trên đầu người để thể hiện tăng trưởng thực sự của một nền kinh tế. Điều này cho thấy tăng trưởng kinh tế thực sự bao hàm ý nghĩa là tổng thu nhập trong nền kinh tế phải gia tăng nhanh hơn tốc độ tăng dân số và tăng trưởng kinh tế gắn liền với sự gia tăng mức sống vật chất của người dân. Việc sử dụng chỉ tiêu này phản ánh được sự tiến triển trong mức sống vật chất qua các thời kỳ và nó cũng thuận tiên hơn khi so sánh mức sống dân cư giữa các nước có quy mô dân số khác nhau Để có một bức tranh sinh động về tăng trưởng kinh tế, trước hết chúng ta tập trung vào phân tích tăng trưởng của những nước giàu từ sau chiến tranh thế giới lần thứ hai và xem xét sự hội tụ về mức sống vật chất của những nước này. Sau đó chúng ta có cái nhìn rộng hơn kể cả về không gian và thời gian để nhận ra rằng tăng trưởng dài hạn không phải là tất yếu và sự hội tụ không xảy ra trong phạm vi toàn cầu Những nước giàu được kể ra ở đây bao gồm Anh, Pháp, Nhật, Đức và Mỹ. Nếu lấy mốc thời gian từ 1950 cho đến nay thì các quốc gia này có điểm xuất phát với mức thu nhập bình quân trên đầu người khá cao. Cả 5 nước này đã trải qua một thời kỳ tăng trưởng mạnh mẽ và cải thiện được mức sống dân cư rất nhiều. Trong thời kỳ này, Mỹ đã tăng thu nhập bình quân đầu người 2,3 lần, ở Đức tăng 4,6 lần và ở Nhật tăng 10,9 lần. Có dấu hiệu tăng trưởng giảm vào giai đọan 1970-1995 nhưng sau đó lại tăng lại. Tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người giảm từ 4,4 % trong giai đoạn 1950-1973 xuống còn 1,9% trong giai đoạn 1973-1995 Trong số những nước giàu, những nước đi sau đã tăng trưởng nhanh hơn. Có dấu hiệu Pháp, Đức, Anh và Nhật Bản đang đuổi kịp Mỹ. Vào những năm 1950, thu nhập bình quân đầu người của Mỹ cao gấp 2 lần so vối bốn nước lớn Châu Âu này và gấp 6 lần so với Nhật Bản. Vào năm 1998 nó chỉ còn cao hơn bốn nước Châu Âu khoảng 30% và Nhật Bản trên đà tăng trưởng nhanh đã đuổi kịp các nước trong tốp đầu (tính dựa vào phương pháp ngang bằng sức mua). Một số nước khác có mức thu nhập bình quân đầu người thấp vào những năm 1960 nhưng hiện nay đã đuổi kịp Mỹ một cách ngoạn mục. Trương Quang Hùng 1 10/10/2005 Chương trình Gỉang dạy Kinh tế Fulbright Kinh tế vĩ mô Tăng trưởng kinh tế Đó là Hồng Kông, Hàn Quốc, Sin-ga-pore, Đài Loan mà vào những năm 1960 thu nhập bình quân của họ chỉ bằng 1/10 cuả Mỹ và gần đây Trung Quốc đang đuổi theo với tốc độ nhanh nhất. Nhìn vào không gian rộng hơn, chúng ta nhận ra mặc dù có sự hội tụ về mức sống ở một số nước giàu, nhưng khoảng cách về mức sống giữa Mỹ và các nước nghèo không khép lại. Cụ thể là Châu Phi và khu vực Trung Nam Mỹ đình trệ và dường như không tăng trưởng trong suốt giai đoạn những năm 1980 làm cho khoảng cách giữa họ và Mỹ trở nên lớn hơn. Thu nhập bình quân đầu người của năm nước nghèo nhất thế giới chỉ bằng khỏang 3% so với thu nhập bình quân đầu người của Mỹ. Một số nước Tây Âu khác (ngoài bốn nước lớn vừa kể) và các nước Trung Âu theo chủ nghĩa xã hội đã tăng trưởng suốt trong những thập niên 1970 nhưng tốc độ tăng trưởng gần như bằng tốc độ tăng trưởng của Mỹ nên không khép lại khoảng cách chênh lệch về thu nhập. Sau năm 1990, thu nhập bình quân đầu người ở các nước Trung Âu giảm sút khi họ trải qua quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường với nhiều khó khăn về chính trị làm cho khoảng cách chênh lệch gia tăng Xét về thời gian dường như tăng trưởng bền vững chỉ là một hiện tượng gần đây. Suốt trong một chuổi dài thời gian từ năm 1500 đến 1950, nhìn chung là không có tăng thu nhập bình quân trên đầu người ở khu vực Châu Âu. Ngay cả trong thời kỳ Cánh Mạng Công Nghiệp nổ ra, tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người cũng không cao. Ví dụ như tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người của Mỹ trong giai đoạn 1820-1950 là 1,5% Qua sự kiện tăng trưởng vừa nêu, chúng ta nhận ra sự hội tụ về mức thu nhập bình quân đầu người không phải là một hiện tượng mang tính toàn cầu. Chỉ có những nước giàu mới đuổi kịp Mỹ trong khi khoảng cách về mức sống ở những nước nghèo vẫn chưa được khép lại. Chẳng hạn như hiện nay thu nhập bình quân đầu người của Mỹ gấp hơn 35 lần so với Ni-giê-ri-a. Một người công nhân trung bình ở Mỹ chỉ cần 10 ngày sẽ tạo ra giá trị bằng một người công nhân ở Ni-giê-ri-a sản xuất trong một năm. Một vài câu hỏi được đặt ra là tại sao không có sự hội tụ trong phạm vi toàn cầu? Tại sao các nước Châu Phi không có sự tăng trưởng? Tại sao một số nước như Nhật Bản và sau đó là bốn con hổ Đông Á lại có tốc độ tăng trưởng thần kỳ trong suốt một thời gian dài? Tại sao tốc độ tăng trưởng của các nước giàu như Mỹ có dấu hiệu chậm lại trong giai đọan 1970-1995? Trả lời ...