Lại nói về xung đột lợi ích (LĐCT)

(LĐCT) - Quản trị là một nhân tố hết sức quan trọng đóng góp đáng kể vào thành tích (hay thất bại) của một tổ chức (cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, tổ chức xã hội dân sự hay cả quốc gia) bên cạnh các yếu tố vốn, lao động và công nghệ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lại nói về xung đột lợi ích (LĐCT) Lại nói về xung đột lợi ích(LĐCT) - Quản trị là một nhân tố hết sức quan trọng đóng gópđáng kể vào thành tích (hay thất bại) của một tổ chức (cơ quannhà nước, doanh nghiệp, tổ chức xã hội dân sự hay cả quốc gia)bên cạnh các yếu tố vốn, lao động và công nghệ.Trong quản trị việc tránh xung đột lợi ích hay biểu hiện của xungđột lợi ích là vô cùng quan trọng. Để xung đột lợi ích hay biểuhiện của xung đột lợi ích xảy ra, hoặc xử lý không tốt những xungđột lợi ích, có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng quản trị, làm xóimòn lòng tin, gây bức xúc xã hội và như thế cản trở sự phát triểncủa đất nước.Mấy năm trước tôi đã bàn sơ về mâu thuẫn lợi ích trong đó cónhắc tới vụ điện kế của điện lực TP.Hồ Chí Minh. Vụ án đóđang được xử và theo Ban Chỉ đạo chống tham nhũng Trungương đấy là một vụ án điểm. Vụ này liên quan đến các công tycủa vợ, con, những người thân của những người có chức cóquyền (quyết định hay ảnh hưởng đến quyết định mua sắm chocác tổ chức dưới quyền mình).Các công ty này cung cấp hàng hoá hay dịch vụ cho tổ chức haycơ quan mà những người có chức có quyền đó lãnh đạo. Hiệntượng này là rất phổ biến ở Việt Nam, là một biểu hiện của chủnghĩa tư bản cánh hẩu, và nếu không giải quyết tốt sẽ huỷ hoạiniềm tin nói chung, làm cho quốc nạn tham nhũng càng trầmtrọng và cản trở lớn đến sự phát triển của đất nước. Phần sau bổsung thêm về khía cạnh pháp lý của vấn đề xung đột lợi ích liênquan đến tình huống cụ thể này.Có xung đột (hay mâu thuẫn) lợi ích chưa có nghĩa là có sự phạmpháp. Tuy nhiên, một số tình huống xung đột lợi ích bị pháp luậtnghiêm cấm và sự vi phạm chúng là hành vi phạm pháp. Hãyxem vài quy định cụ thể trong các luật hiện hành của Việt Nam.Cả Luật Cán bộ công chức và Luật Phòng chống tham nhũngkhông nêu tường minh khái niệm xung đột lợi ích hay mâu thuẫnlợi ích. Trong Luật Cán bộ, Công chức, điểm 3, Điều 18 về nhữngviệc cán bộ, công chức không được làm liên quan đến đạo đứccông vụ chỉ ghi là cấm lợi dụng, lạm dụng nhiệm vụ, quyền hạn;sử dụng thông tin liên quan đến công vụ để vụ lợi.Nhưng không nêu cụ thể nên rất khó phán xét. Luật Phòng chốngtham nhũng 2005 cũng không chứa cụm từ xung đột lợi ích songcó nêu cụ thể hơn những nội dung cơ bản liên quan đến xung độtlợi ích tại Điều 37 về những việc cán bộ, công chức, viên chứckhông được làm. Ngoài các điểm khác khoản 2, 3, 4 và 5 củađiều này nêu rõ:2. Người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan, vợhoặc chồng của những người đó không được góp vốn vào doanhnghiệp hoạt động trong phạm vi ngành, nghề mà người đó trựctiếp thực hiện việc quản lý nhà nước.3. Người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan, tổchức, đơn vị không được bố trí vợ hoặc chồng, bố, mẹ, con, anh,chị, em ruột của mình giữ chức vụ quản lý về tổ chức nhân sự, kếtoán - tài vụ, làm thủ quỹ, thủ kho trong cơ quan, tổ chức, đơn vịhoặc giao dịch, mua bán vật tư, hàng hoá, ký kết hợp đồng chocơ quan, tổ chức, đơn vị đó.4. Người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan khôngđược để vợ hoặc chồng, bố, mẹ, con kinh doanh trong phạm vido mình quản lý trực tiếp.5. Cán bộ, công chức, viên chức là thành viên Hội đồng quản trị,Tổng giám đốc, Phó Tổng giám đốc, Giám đốc, Phó Giám đốc,Kế toán trưởng và những cán bộ quản lý khác trong doanhnghiệp của Nhà nước không được ký kết hợp đồng với doanhnghiệp thuộc sở hữu của vợ hoặc chồng, bố, mẹ, con, anh, chị,em ruột; cho phép doanh nghiệp thuộc sở hữu của vợ hoặcchồng, bố, mẹ, con, anh, chị, em ruột tham dự các gói thầu củadoanh nghiệp mình; bố trí vợ hoặc chồng, bố, mẹ, con, anh, chị,em ruột giữ chức vụ quản lý về tổ chức nhân sự, kế toán - tài vụ,làm thủ quỹ, thủ kho trong doanh nghiệp hoặc giao dịch, mua bánvật tư, hàng hoá, ký kết hợp đồng cho doanh nghiệp.Luật Doanh nghiệp cũng không chứa cụm từ xung đột hay mâuthuẫn lợi ích, tuy nội dung chính được nêu khá rõ ràng. Điều 118của Luật Doanh nghiệp đòi hỏi các nhà quản lý phải công khaicác lợi ích liên quan. Điều 119 và 120 của luật này quy định nghĩavụ của những người quản lý cũng như các giao dịch thương mạinào họ không được quyền quyết định mà phải được cấp cao hơn(hội đồng quản trị hay đại hội cổ đông) quyết định nhằm tránhxung đột lợi ích.Đối với các doanh nghiệp tư nhân, các cổ đông thực hiện quyềnkiểm soát của mình và hiện tượng xung đột lợi ích được giảiquyết giữa họ với nhau và họ có thể yêu cầu các cơ quan bảo vệpháp luật can thiệp nếu có vi phạm nghiêm trọng.Đối với các doanh nghiệp nhà nước, thiết nghĩ điểm 5 của Điều37 Luật Phòng, chống tham nhũng là khá rõ ràng. Đối với các cơquan nhà nước, các điểm 2, 3 và 4 nêu trên cũng khá rõ, songvẫn chưa thật cụ thể đối với việc mua hàng hoá và dịch vụ củacác công ty được quản lý (hay sở hữu) bởi vợ, con và người thâncủa các vị lãnh đạo cơ quan mua hàng hoá và dịch vụ.Nhữ ...