Làng một họ - Tỉnh Hà Nam

Ai có dịp về thăm Nam Định, hẳn không bỏ lỡ dịp về thăm nơi đây - Nơi phát tích của nhà Trần, nơi có chùa Phổ Minh một đại danh lam, với tháp Phổ Minh vươn cao ngạo nghễ giữa trời và chiếc đỉnh đồng được liệt vào "tứ đại khí" nổi tiếng nhất Việt Nam. Nơi ấy là Tức Mặc.Tức Mặc là một trong 5 làng của xã Lộc Vương, thuộc ngoại thành Nam Định. Cũng nét dáng bình dị, đơn sơ như nhiều làng quê Việt Nam khác nhưng Tức Mặc mang trong mình một niềm tự...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Làng một họ - Tỉnh Hà NamLàng một họ - Tỉnh Hà NamAi có dịp về thăm Nam Định, hẳn không bỏ lỡ dịp về thămnơi đây - Nơi phát tích của nhà Trần, nơi có chùa Phổ Minh -một đại danh lam, với tháp Phổ Minh vươn cao ngạo nghễgiữa trời và chiếc đỉnh đồng được liệt vào tứ đại khí nổitiếng nhất Việt Nam. Nơi ấy là Tức Mặc.Tức Mặc là một trong 5 làng của xã Lộc Vương, thuộc ngoạithành Nam Định. Cũng nét dáng bình dị, đơn sơ như nhiềulàng quê Việt Nam khác nhưng Tức Mặc mang trong mìnhmột niềm tự hào riêng mà không phải nơi đâu cũng có được.Đại Việt sử ký toàn thư viết: Tháng 2 năm Nhâm Tuất(1262), Thượng Hoàng về chơi hành cung Tức Mạc, ban yếntiệc cho nhân dân, nhân đấy thăng làng Tức Mặc lên làm phủThiên Trường, dựng cung Trùng Quang cho các vua đãnhường ngôi về ở Phía Tây cung, dựng chùa Phổ Minh, lạidựng một cung riêng cho Tư quân (vua đương triều) đến chầuthượng hoàng thì ngự ở đó gọi là cung Trùng Hoa. Thực ra,năm 1262 là năm vua Trần Thánh Tông (1258 - 1278) chomở mang thêm chùa, còn chùa Phổ Minh đã được xây dựngtừ thời nhà Lý. Với kiến trúc tiêu biểu cho cả hai thời đại Lý- Trần, chùa được liệt vào hàng đại danh lam của cả nước.Đến năm 1305, vua Trần Anh Tông (1293 - 1314) cho dựngtiếp trong khuôn viên chùa ngọn tháp Phổ Minh cao 21,2 métvới 14 tầng bổ sung vào tổng thể kiến trúc, làm tôn thêm vẻthâm nghiêm của chùa.Cách không xa chùa Phổ Minh là đền Trần – nơi thờ QuốcCông tiết chế Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn (1232-1300), nhà chính trị, hà quân sự, nhà văn lỗi lạc của dân tộc.Ông là người con của hương Tức Mặc, phủ Thiên Trường, làcháu ruột của vua Trần Thái Tông (1225 - 1258), ông đãthống lĩnh quân hai lần đánh thắng giặc ngoại xâm vào cácnăm 1285 và 1287. Đương thời, ông được nhân dân kínhtrọng lập đền thờ sống ở Vạn Kiếp. Triều đình đã phong tặngông danh hiệu Thái sư thượng phụ thượng quốc công nhânvũ Hưng Đạo VươngTức Mặc được coi là nơi phát tích để ghi nhớ công lao sánglập uy danh của một dòng họ lớn. Đã hơn 7 thế kỷ trôi quanhưng Tức Mặc vẫn giữ nguyên được đặc điểm riêng củamình,có thể là duy nhất trong các làng quê Việt Nam: Đó làtrong làng chỉ có một dòng họ sinh sống. Họ Trần là họ cảlàng. Hiện nay, với gần 400 hộ gia đình, trong đó phần lớn làdân sở tại mang họ Trần với 4 chi lớn. Trần Thế, Trần Đăng,Trần Huy và Trần Xuân, còn có cả những người ngụ cưnhưng tất cả đều tự nguyện đổi thành họ Trần. Người dânTức Mặc cho rằng đó là một cách giữ làng, giữ cái phẩmcách riêng có của dòng họ Trần uy danh.