Lau sách và giá sách

Sách nên được giữ sạch. Việc này sẽ giúp kéo dài đáng kể tuổi thọ sử dụng của sách. Công việc lau sách nên được tiến hành đều đặn, mức độ thường xuyên phụ thuộc vào mức độ bám nhanh hay chậm của bụi bẩn trong khu vực chứa sách. Cần phải lưu ý rằng việc lau sách có thể làm hỏng những bìa sách mỏng không chịu được những thao tác cần thiết để lau sách. Vì vậy cần phải cân nhắc xem lúc nào thì cần lau sách. Việc tổ chức một kế hoạch và các quy trình...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lau sách và giá sáchLau sách và giá sáchSách nên được giữ sạch. Việc này sẽ giúp kéo dài đáng kể tuổi thọ sử dụngcủa sách. Công việc lau sách nên được tiến hành đều đặn, mức độ thườngxuyên phụ thuộc vào mức độ bám nhanh hay chậm của bụi bẩn trong khu vựcchứa sách. Cần phải lưu ý rằng việc lau sách có thể làm hỏng những bìa sáchmỏng không chịu được những thao tác cần thiết để lau sách. Vì vậy cần phảicân nhắc xem lúc nào thì cần lau sách.Việc tổ chức một kế hoạch và các quy trình lau sách cũng như giá sách rấtkhác nhau phụ thuộc vào một vài yếu tố. Những yếu tố này bao gồm: tìnhtrạng của sách; mức độ và loại bụi cần phải lau (một lớp bụi mỏng so với cácvết bẩn quá đậm), giá trị của sách (xem liệu cuốn sách chỉ có giá trị về thôngtin mà nó chuyển tải hay nó còn có những giá trị lịch sử, nghệ thuật hoặc giátrị khảo cứu (associâtionl value) nào khác), quy mô việc lau sách được tiếnhành (liệu việc lau sách có phải là một kế hoạch đang tiến hành nhằm bảoquản toàn bộ sách trong thư viện hay chỉ là một kế hoạch hạn chế trọng mộtkhu vực kho hoặc một bộ sưu tập cụ thể nào đó). Những yếu tố này và nhữngnhân tố khác Ann Swartzell đề cập chi tiết mục “Bảo quản”, RTSDNewsletter số 10 (ngày 7/11/1985). Dưới đây chỉ đề cập một cách tổng quátnhững quy trình lau sách cơ bản.Để giảm lượng bụi và vết bẩn bám vào sách và giá sách, mặt sàn khu vực khosách cần được giữ càng sạch càng tốt. Mặt sàn nên được hút bụi thườngxuyên. Không nên quét sàn bởi vì bụi bẩn sẽ bị xới tung lên và phát tán. Rửamặt sàn và lau thảm trải khi cần thiết. Cần hết sức lưu ý khi áp dụng các biệnpháp này để bảo vệ những cuốn sách ở các tầng giá thấp không bị vấy các tácnhận bụi bẩn.Lau giá sách bằng khăn lau từ tính, loại khăn có tác dụng hút và giữ bụi nhờdòng điện từ, là sạch nhất. Loại khăn này được bán rộng rãi dưới các thươnghiệu như: Dust Bunny, Dust Magnet, Preserve – It. Hai loại khăn lau khác cóthể thay thế là khăn lau đã được xử lý hoá chất, ví dụ như One-wipe, hoặc sửdụng các sản phẩm hoá học, ví dụ như Endust, xịt lên khăn. Đừng bao giờ sửdụng khăn lau bằng lông bởi vì nó chỉ tiếp tục vương bụi mà thôi. Trườnghợp bụi dầy, cần sử dụng máy hút bụi được thiết kế nhằm ngăn không chobụi bay trở lại qua đường ống xả (exhaust), chẳng hạn loại máy có màng lọcHEPA (high efficiency particulate - hạt phóng xạ hiệu quả cao). Giá sách bịphủ bụi bẩn dày cần phải được rửa bằng chất tẩy nhẹ. Tuy nhiên, cần cânnhắc kỹ trước khi đưa nước vào khu vực kho sách để đề phòng nguy cơ trànnước hoặc làm tăng độ ẩm ở một khu vực nào đó nếu rửa nhiều giá sách cùngmột lúc. Giá phải được lau khô hoàn toàn trước khi xếp lại sách, nhất là khigiá được lau rửa bằng nước. Tốt hơn hết nên dùng các chất xịt khô nhanh màkhông cần trộn nước.Khi lau sách, nên cầm sách một cách chắc chắn và lau sách bằng một trong sốloại khăn nói trên. Khăn lau từ tính tiện dụng hơn cả bởi nó không có chấthoá học hoặc các chất khác nên không lo các chất này bị vương lại trên sáchsau khi lau. Trong trường hợp bụi phủ dầy, tốt hơn là nên sử dụng máy hútbụi. Nên dùng loại ống hút có chổi mềm. Ngoài ra cần đặt thêm một mảnhvải thưa hoặc tấm màn vào giữa phần cuối của ống xả và chổi lau mềm đểcác mảnh nhỏ, dễ bong của các bìa sách đang bị xuống cấp không bị cuốnvào máy hút. Vì lý do này, tốc độ chạy của máy hút cũng nên giảm xuống.Không sử dụng trực tiếp máy hút đối với sách có giá trị về khảo cổ hoặc khảocứu. Thay vào đó, lấy một bàn chải sợi mềm quét chất bẩn vào miệng ốngmáy hút. Khi lau sách, quan trọng là phải giữ sách một cách chắc chắn đểchất bẩn không trượt giữa hai trang sách. Sách nên được lau hoặc chải từ gáysách xuống nhằm tránh phủi bụi xuống mép sách (endcap) cũng như xuốnggáy của bìa sách. Đầu sách là vùng bẩn nhất nên phải được lau trước tiên sauđó mới lau hoặc hút bụi ở các vùng còn lại của quyển sách. Cần thay khăn laubụi thường xuyên và không bao giờ nên dùng khăn lau giá sách để lau sách.Trên thị trường có bán một số loại sản phẩm dùng để lau sách. Một vài sảnphẩm đặc biệt dùng để lau những loại bìa sách cụ thể như bìa da, bìa vải hoặcbìa giấy. Những sản phẩm này đều có những mặt lợi và mặt hại khi sử dụng.Bởi vì khăn lau từ tính đủ đáp ứng hầu hết các công việc lau chùi nên hãy sửdụng loại khăn này và tránh sử dụng các sản phẩm lau sách khác. Tuy nhiên,những sản phẩm này không phải là không hữu ích trong trường hợp có vấn đềgì xảy ra những vấn đề đặc biệt khi lau sách. Đối với sách có giá trị thì khôngnên sử dụng những sản phẩm này bởi vì các phần trong các công cụ lau cóthể gây ra hậu quả lâu dài cho một số tài liệu. Nên tham khảo ý kiến của cácchuyên gia có kinh nghiệm về vấn đề này.Công việc lau chùi thường đạt hiệu quả nhất nếu làm theo nhóm hai người, sửdụng xe đẩy, khăn lau và máy hút bụi. Nhóm này nên lau cùng một giá sáchtừ trên xuống dưới; sách nên được dỡ theo thứ tự và được đặt trên xe đẩy, sửdụng cả kệ sách để giữ sách. Sau đó mới nên bắt đầu lau giá sách. K ...