Lễ hội Nữ thần lúa ở Suphanbury (Thái Lan)

Hàng năm, hầu hết nông dân Thailan đều tổ chức làm lễ hội cúng mừng Nữ thần Lúa vào tuần trăng đầu tiên của tháng 3 âm lịch, khi vụ mùa thu hoạch đã xong xuôi. Lễ hội biểu hiện rõ nét nền văn minh lúa nước đặc trưng châu Á, nhất là các vùng đồng bằng thuộc lưu vực sông Mêkông. Các nghi thức cúng tế Nữ thần thường được tiến hành 3 lần trong suốt vụ mùa. Lần thứ nhất khi lúa ngậm đòng, lần thứ hai khi lúa đã thu hoạch mang về sân phơi, lần thứ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lễ hội Nữ thần lúa ở Suphanbury (Thái Lan) Lễ hội Nữ thần lúa ởSuphanbury (Thái Lan)Hàng năm, hầu hết nông dân Thailan đều tổ chức làm lễ hội cúng mừng Nữ thầnLúa vào tuần trăng đầu tiên của tháng 3 âm lịch, khi vụ mùa thu hoạch đã xongxuôi. Lễ hội biểu hiện rõ nét nền văn minh lúa nước đặc trưng châu Á, nhất là cácvùng đồng bằng thuộc lưu vực sông Mêkông.Các nghi thức cúng tế Nữ thần thường được tiến hành 3 lần trong suốt vụ mùa. Lầnthứ nhất khi lúa ngậm đòng, lần thứ hai khi lúa đã thu hoạch mang về sân phơi, lầnthứ 3 là khi lúa đã được phơi khô, đã được cho vào bao, vào bồ, cất trong kho. Lầnthứ nhất là để gọi hồn Mẹ Lúa về phù trợ cho việc sinh sôi của lúa, (tiếng Thái gọilà Tham Khuan, có nghĩa là mời gọi linh hồn của Mẹ Lúa). Lần thứ 2 là khi lúavừa được cắt hái, còn sót một ít lúa rơi vãi ngoài đồng, người phụ nữ sẽ làm nhưhái lượm những hạt lúa rơi vãi, cho vào một chiếc giỏ, vác trên lưng rồi mang vềsân đập, tiến hành nghi lễ Tham Khuan, như mời Mẹ Lúa cùng về để tạ ơn Mẹ đãban cho thóc lúa nuôi sống con người. Lần thứ ba là lúc thóc lúa đã được phơiphóng khô khén, được cho vào bao, vào bồ…người ta tổ chức lễ cúng mừng MẹLúa, với ý nghĩa như một sự tạ ơn Mẹ đã ban cho mùa màng no đủ, đồng thời cầumong phúc lộc, mùa màng thuận hòa cho năm tới…Đây cũng là lễ hội về Lúa được tổ chức lớn nhất trong suốt cả năm. Bên cạnh đó,thời gian này thường là gần dịp Songkran-tết năm mới của Thái Lan nên lế hộicàng thêm phần sôi nổi.Suphanbury là một tỉnh miền Trung Thái lan, cách thủ đô Bangkok chừng trêndưới 200 km về phía tây bắc, gần kề với Cố đô Ayuthaya cổ kính nổi tiếng, là mộttrong những nơi vẫn còn duy trì những nghi thức lễ cúng có từ xa xưa này.Theo chân một nhà nghiên cứu về văn hóa dân gian, chuyên về lúa gạo của Đại họcMahidol, chúng tôi đến ngôi làng có cái tên khá ấn tượng: Bann Mae Mai,- tiếngThái có nghĩa là : “làng gái góa”- vào đúng ngày lễ chính. Tương truyền trước đâyvào triều đại Ayuthaya, khoảng thế kỷ thứ 17, 18, trai tráng trong làng đều trởthành các chiến binh ra trận trong cuộc xung đột truyền kiếp với người Miến điệntừ phía Tây, và hầu hết họ đều không bao giờ trở về nữa. Ngôi làng mang cái tênnày từ đó. Ban Mae Mai là một ngôi làng bình dị như bao ngôi làng Thailan khác,mọi hoạt động cộng đồng đều được diễn ra tại sân chùa làng, ngôi chùa ở “làng gáigóa” này tuy nhỏ nhưng rất nổi tiếng bởi sự linh thiêng và xuất hiện lâu đời của nó,cùng thời với triều đại Ayuthaya.Từ sáng sớm, dân làng – chủ yếu là những người cao tuổi- đã tụ tập tại sân chùalàng và nhà việc bên cạnh chùa để lo chuẩn bị cho lễ hội. Sân chùa là nơi bày biệncác lễ vật cúng mừng Mẹ Lúa, cũng là khu vực sẽ diễn ra những nghi thức chínhcủa lễ cúng tế.Đầu tiên là một đống lúa được vun cao lên ở giữa sân, chính giữa là một cột tre cótreo các chùm lúa được kết thành vòng tròn, xung quanh là bốn cột tre khác cũngtreo các túm lúa, trên đỉnh mỗi cột là một lá cờ bằng giấy hoặc vải màu vàng. Ở cộttrung tâm còn được treo một thứ gọi là “chà lếu”, được coi như là bùa thiêng dùngđể xua đuổi tà ma, (đồng thời cũng là dấu hiệu của vùng đất hoặc cánh đồng đãđược bảo vệ bởi thần linh). “Chà lếu” được làm bằng các thanh tre mảnh đan lạithành hình ngôi sao sáu cánh kép, trên có gắn một lá cờ nhỏ bằng giấy hoặc vảimàu, gắn thêm vào một nhánh lá xanh. Ở giữa có gắn một giỏ tre trong đó bỏ cácloại lễ vật là thực phẩm, trái cây, tùy theo lần cúng. Lần này lễ vật dâng mẹ lúa làbánh được làm từ cốm gạo ngào với đường.Một tượng nữ thần lúa (Mae Po Sop) được làm một cách tượng trưng bằng các túmlúa kết lại, được khoác các trang phục đẹp đẽ truyền thống, với các đồ trang sứcbằng vàng, bạc… sẽ là tâm điểm cho lễ rước và cúng tế.… Trong khi những người đàn ông lo bày biện ở khu vực lễ chính thì các mẹ, cácbà cũng tụ tập ở nhà việc khá lớn, bên cạnh chùa làng, nơi diễn ra các sinh hoạt vàtụ hội của làng để lo việc nấu nướng, chuẩn bị thức ăn cho mọi người tham gia lễhội, cũng như bày biện hoa trái…một việc quan trọng được các chị các mẹ tiếnhành với một sự chăm sóc đặc biệt đó là một cột hoa- được gọi là: Bai Sí- gồm cóbảy tầng, được kết từ lá, hoa sen, hoa vạn thọ và hoa mười giờ, cây hoa này cũngsẽ là một tâm điểm của lễ cúng mừng. Cây hoa này chỉ được sử dụng cho lễ cúngmừng Mẹ Lúa. Bai Sí có nghĩa là những điều tốt lành đến từ Lúa (đây là một têngọi được ghép từ chữ Bai- gốc khơ-me có nghĩa là Lúa, gạo và chữ Sí, - gốc Pali`,có nghĩa là tốt lành).Đây cũng là dịp để các mẹ, các bà, và những người cao tuổi gặp mặt, hàn huyên,trao đổi những câu chuyện từ thuở hoa niên…có thể thấy ở đây khá nhiều cụ cótuổi thọ khá cao. Người cao tuổi nhất làng là một cụ bà đã 113 tuổi, sức khỏe đãyếu nên không thể tham gia lễ hội. Các cụ khác ở nhà việc cũng trên dưới 70, có cụđã 89 tuổi vãn rất xông xáo trong việc chuẩn bị cho lễ hội cùng con cháu…Ở sân chùa làng, đống lúa ở giữa sân mối lúc một cao, do dân làng lần lượt chở lúađến đổ thêm vào, n ...