Lê quý dật sử

Tài liệu Lê quý dật sử ghi chép lại các sự kiện lịch sử theo thể biên niên từ năm Mậu Dần Cảnh Hưng thứ 19 đến năm Qúy Sửu Cảnh Thịnh 1. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung Tài liệu để có thêm Tài liệu phục vụ nhu cầu học tập và nghiên cứu
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lê quý dật sử LE QUYÙ DAÄT SÖÛ TAØI LIEÄU DÒCH THUAÄTCUÛA VIEÄN NGHIEÂN CÖÙU HAÙN - NOÂM 1 LE QUYÙ DAÄT SÖÛDòch chuù thích, giôùi thieäu: PHAÏM VAÊN THAÉM Hieäu ñính: VAÊN TAÂN NHAØ XUAÁT BAÛN KHOA HOÏC XAÕ HOÄI HAØ NOÄI - 1987 2 LÔØI GIÔÙI THIEÄU SAÙCH LE QUYÙ DAÄT SÖÛ, theo söï ñieàu tra tìm kieám cuûa chuùng toâi, cho ñeán nay chæcoù moät baûn ñeå ôû Thö vieän Vieän Söû hoïc thuoäc Ủy ban khoa hoïc xaõ hoäi Vieät Nam, HaøNoäi, kí hieäu Hv.195, khoå 15x29, daøy 146 trang (trong ñoù 106 trang coù chöõ), moãi trangcoù 8 doøng, moãi doøng coù 26 chöõ. Saùch ñöôïc ñoùng laïi thaønh bìa cöùng, bìa cuõ cuûa saùchmaøu vaøng ñaõ naùt. Saùch cheùp tay coù xen laãn chöõ Noâm, töø trang ñaàu ñeán trng 38 chöõvieát chaân phöôïng, töø trang 39 ñeán heát chöõ vieát loái ñaù Thaûo. Saùch ñaõ ñöôïc chaám caâu,ngaét maïch, chöõa chöõ sai baèng son ñoû. Vaên baûn coù nhöõng ñaëc ñieåm nhö sau:1.Nhöõng chöõ sai ñaõ ñöôïc söûa: (xem trang beân)1Trong soá 16 tröôøng hôïp chuùng toâi neâu ra coù möôøi tröôøng hôïp do nhầm laãn veà töï daïng,neáu khoâng söûa thì nghóa trong caâu khoâng thoâng.Hai tröôøng hôïp do nhôù laàm.Boán tröôøng hôïp ñoïc vaãn coù nghóa, nhöng khoâng hôïp vaên caûnh2.Chöõ sai chöa ñöôïc söûa. Ví duï:“Khaûn ñaøo xuaát Taây Sôn traán”. Ñaùng leõ laø “Khaûn ñaøo xuaát Sôn Taây traán” (Khaûn chaïyveà traán Sôn Taây)1.Coù choã vaên baûn ñeå troáng. Ngöôøi ñoïc duyeät ñaõ vieát theâm baèng son ñoû. Ví duï: nguyeânvaên “dó nhò teà haø nhi baéc” Ngöôøi duyeät ñaõ theâm hai chöõ “daân chu” thaønh caâu: “dó nhòdaân chu teà haø nhi baéc” (laáy hai chieác thuyeàn cuûa daân vöôït soâng chaïy leân phía baéc)2.Caùc chöõ huùy ñöôïc vieát treân vaê baûn goàm caùc chöõ thôøi 1*, Nhieäm 2*, Chieâu 3*, Chieâu4*. Caùch vieát chöõ kieâng huùy coù ba caùch:a) Möôïn chöõ caän aâm ñeå bieåu thò chöõ huùy nhö: thôøi höõu 37*, thò thôøi 38*, Buøi thôøi Ñaït39*, Ngoâ thôøi Nhaäm 40*, Ngoâ thôøi Só 41*. Taát caû nhöõng chöõ “thôøi” 42* ñeàu ñoåi thaønhchöõ “thì”43*.1 chuùng toâi coù phieân aâm ra Haùn Vieät. Do ñieàu kieän kæ thuaät in, chuùng toâi in caùc chöõ Haùn-Noâm vaøotrang cuoái saùch, ñaùnh soá thöù töï coù keøm theo sao beân caïnh, ví du:1*, 2*…….. 3b) Ñeå nguyeân daïng chöõ Haùn, nhöng vieát thieáu neùt nhö:Chöõ Chieâu trong Leâ ChieâuThoáng 44*, chöõ Nhieäm trong Ngoâ thìn Nhieäm 45*, chöõ Chieáu trong Chieáu 46* y baùtkyø nhaân theå ñònh....c) Möôïn chöõ caän nghóa ñeå bieåu thò ñeå bieåu thò chöõ huùy nhö: Ngoâ Thôøi Nhieäm 47* vieátthaønh Ngoâ Thì Duïng 48*.Töø nhöõng ñaëc ñieàm treân ñaây chuùng toâi nhaän xeùt:+ Vaên baûn Leâ Quùy Daät Söû khoâng phaûi laø nguyeân baûn cuûa taùc giaû maø laø baûn sao.+ Caên cöù vaøo nhöõng chöõ huùy vieát treân vaên baûn, thì vaên baûn ñöôïc sao cheùp vaøo khoaûngcuoái theá kæ thöù 19.+ Caên cöù vaøo Ngoâ Thìn Duïng vieát kieâng huùy chöõa thaønh Ngoâ Thì Nhieäm (chöõ nhieämvieát kieâng huùy theo loái bôùt neùt) thì vieäc ñoïc duyeät baûn sao naøy cuõng ñöôïc thöïc hieänvaøo giai ñoaïn ñoù.Saùch Leâ Quyù Daät Söû ghi cheùp caùc söï kieän lòch söû theo theå bieân nieân töø naêm Maäu DaànCaûnh Höng thöù 19 (1758) ñeán naêm Quyù Söûu Caûnh Thònh 1 (1793). Saùch khoâng ñeà teântaùc giaû bieân soaïn vaø nghieân cöùu nhö: Löôïc truyeän caùc taùc gia Vieät Nam (Nxb KHXHHaø Noäi 1 - 1971). Tìm hieåu thieân taøi quaân söï Nguyeãn Hueä (Nxb Quaân ñoäi nhaân daân -Haø Noäi 1971), Ñaïi Vieät söû kyù toaøn thö phaàn baûn kyû tuïc bieân (Nxb Khoa hoïc Xaõ hoäi –Haø Noäi 1982) ñaõ ghi nhaän taùc giaû cuûa Leâ quyù daät söû laø Buøi Döông Lòch. Vieäc ghi nhaänñoù coù ñöôïc chính xaùc hay khoâng? Nhöõng chöùng cöù chæ daãn veà taùc giaû chöa ñöôïc trìnhbaøy. ÔÛ ñaây chuùng toâi xin ñöôïc trình baøy chöùng cöù chöùng toû Buøi Döông Lòch laø taùc giaûcuûa Leâ quyù daät söû.Tröôùc heát ñi vaøo noäi dung, cuoán saùch coù tôùi möôøi moät chi tieát lieân quan tôùi ñôøi tö cuûaBuøi Döông Lòch ôû caùc thôøi kyø: thi ñoã tam tröôøng vaø ñoã hoaøng giaùp naêm Chieâu Thoáng1 [1787]; ra Thaêng Long gaëp caûnh kieâu binh laøm loaïn vaø luùc nghóa quaân Taây Sôn raBaéc tieâu dieät hoï Trònh, phaûi laãn troán ôû thoân Phuø Quang; laøm quan phoø giuùp Leâ ChieâuThoáng; khoâng ñi vôùi phong traøo Taây Sôn. Nhöõng chi tieát naøy ñöôïc vieát khaù cuï theå. Víduï: “Trieàu ñình trieäu vôøi caùc coáng só hai xöù Thanh Ngheä ñeå hoûi veà söï tình hai xöù ñoùvaø cho trình baøy nhöõng ñieàu hay dôû. Cho coáng só Buøi Döông Lòch ngöôøi Ngheä Anñöùng thöù 3, thöôûng cho naêm quan tieàn vaø cho pheùp vaøo thi hoäi. Naêm ñoù oâng ñoã tamtröôøng, thi hoäi laàn sau, oâng laïi ñoã tam tröôøng. Boä laïi thaáy oâng thi ñoã hai laàn, thaêngtöôùng só lang vaø boå laøm nho hoïc huaán ñaïo phuû Töø Nhaân2. Ho ...