Lễ trấn trạch của người Tày ở Bắc Kạn

Theo quan niệm của người Tày (Bắc Kạn), thực hiện Lễ cúng trấn trạch sẽ giúp xua đuổi tất cả ma quỷ, giúp cho những thành viên trong gia đình yên tâm làm ăn.Sau khi làm nhà mới xong, bất cứ gia đình người Tày nào cũng phải làm Lễ trấn trạch. Ảnh: Internet Bên cạnh Lễ cúng cơm mới, Lễ cúng thần thổ địa… thì Lễ cúng trấn trạch là một nghi lễ quan trọng của người Tày. Sau khi làm nhà mới xong, bất cứ gia đình người Tày nào cũng phải làm Lễ trấn trạch. Họ cho...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lễ trấn trạch của người Tày ở Bắc KạnLễ trấn trạch của người Tày ở Bắc KạnTheo quan niệm của người Tày (Bắc Kạn), thực hiện Lễ cúng trấn trạch sẽ giúpxua đuổi tất cả ma quỷ, giúp cho những thành viên trong gia đình yên tâm làm ăn. Sau khi làm nhà mới xong, bất cứ gia đìnhngười Tày nào cũng phải làm Lễ trấn trạch. Ảnh: InternetBên cạnh Lễ cúng cơm mới, Lễ cúng thần thổ địa… thì Lễ cúng trấn trạch là mộtnghi lễ quan trọng của người Tày. Sau khi làm nhà mới xong, bất cứ gia đìnhngười Tày nào cũng phải làm Lễ trấn trạch. Họ cho rằng, lễ cúng này sẽ giúp xuađuổi tất cả ma quỷ, giúp cho những thành viên trong gia đình yên tâm làm ăn.Ngôi nhà không đơn thuần chỉ là nơi cư trú mà còn là nơi chứng kiến sự ra đời,trưởng thành và mất đi của mỗi người. Cũng bởi sự gắn bó khăng khít của ngôi nhàvới chu kỳ đời người cho nên Người Tày chuẩn bị rất chu đáo, kỹ lưỡng cho nghilễ này.Để chuẩn bị cho buổi lễ, từ rất sớm, các thành viên trong nhà cùng nhau sửa soạncác vật dụng làm Lễ trấn trạch và nấu những món ăn truyền thống cho lễ cúng.Bánh dầy là lễ vật không thể thiếu trong những dịp này. Từ công đoạn giã cơm nếpquyện sánh cho tới nặn bánh đều được làm cẩn thận. Trong mâm lễ vật không thểthiếu món xôi trứng kiến là một trong những đặc sản của người Tày. Trong mâm lễ vật không thể thiếu món xôi trứng kiến là một trong những đặc sản của người Tày. Ảnh: InternetNgười Tày sắp xếp mâm cúng theo thứ tự: mâm cao nhất là mâm của tổ tiên, tiếpđến là mâm thầy then rồi đến mâm thánh. Trong khi thầy cúng làm lễ, con cháutrong nhà tập trung quây quần cùng cầu mong những điều tốt đẹp. Họ cảm ơn tổtiên đã phù hộ độ trì, ước mong xua đuổi được tà ma để có cuộc sống no ấm.Những lá sớ sẽ được dán vào 4 cây cột tương ứng với 4 hướng trong nhà. Thầycúng giơ lệnh bài trước những lá sớ rồi đem đi đốt. Điều này khiến ma quỷ trongnhà không còn nơi trú ngụ.Bên cạnh lễ trấn trạch, nghi lễ lên nhà mới của người Tày với còn một số nghi lễsau:Mang nước lên nhà: Theo tập quán của người Tày thì bà ngoại “nai”, bà nội “gia”hoặc người vợ “mi” sẽ là người đầu tiên xông nhà mới và mang ống nước lên dộivào bốn cột cái để cầu cho sau này làm ăn sinh sống sẽ mát mẻ, thuận lợi.Mang lửa lên nhà: Ông nội “pú” hoặc chồng “pù” cầm bó đuốc, cầm củi lửa lênđốt ở gian giữa nhà dưới tấm vải đỏ. Họ còn cầm theo bốn gói muối đặt ở bốn góccủa đống lửa, dúm thóc đặt vào 8 góc của ngôi nhà. Ý nghĩa của việc mang thóclên nhà mới với hàm ý no đủ, mùa màng tốt tươi, nó còn là nơi giữ “vía” của chủgia đình khi đặt lên các cột. Lửa được đốt liên tục trong ba ngày ba đêm không đểtắt, giữ cái đỏ may mắn trong nhà.Đốt pháo ăn mừng và dán giấy đỏ: Dựng xong nhà mới, người Tày có phong tụcđốt pháo ăn mừng nhà mới, thể hiện sự vui sướng, phấn khởi của tất cả mọi người.Họ còn treo vải đỏ ở cửa ra vào và dán giấy đỏ ở hai bên cửa thể hiện sự may mắn,vui mừng của gia chủ.Rước bát hương lên bàn thờ nhà mới: Thời gian rước bát hương phải diễn ra trướckhi mặt trời lặn thì sẽ không bị mất hết những may mắn, phát tài, phát lộc. Khấnxong mang bát hương đặt lên bàn thờ mới thì các thủ tục lên nhà mới của ngườiTày đã xong. Lễ trấn trạch còn là dịp để chủ nhà cảm ơn những người thân trong gia đình đã giúp đỡ họ hoàn thành ngôi nhà. Ảnh: minh họaSau khi các nghi lễ lên nhà mới kết thúc, gia chủ mời anh em, họ hàng cùng vàomâm ăn cỗ mừng nhà mới. Những ai biết hát thì vừa uống rượu vừa hát các bài hátdân ca kể về quá trình dựng nhà mới: từ khi đeo bao dao đi tìm cây gỗ về dựngnhà, đi lên rừng tìm rau về làm món ăn... Không khí đón mừng nhà mới đông vuináo nhiệt lan ra khắp cả bản, những anh em ở xa cùng về dự đông đủ. Bởi thế, Lễtrấn trạch của người Tày, ngoài ý nghĩa xua đuổi tà ma, còn là dịp để chủ nhà cảmơn những người thân trong gia đình đã giúp đỡ họ hoàn thành ngôi nhà và thắt chặttình đoàn kết trong gia đình. ...