Lịch sử hình thành và phát triển kiểm toán nội bộ

Bài báo nghiên cứu lịch sử hình thành và phát triển của kiểm toán nội bộ dưới góc độ là một bộ phận trong hệ thống hoạt động kinh tế xã hội thông qua sử dụng phương pháp phân tích định tính, dựa trên cơ sở lý luận về hoạt động kiểm toán cũng như thu thập các tác liệu của các chuyên gia về hoạt động kiểm toán nội bộ ở các nước trên thế giới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lịch sử hình thành và phát triển kiểm toán nội bộ n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN KIỂM TOÁN NỘI BỘ THE HISTORY AND DEVELOPMENT OF INTERNAL AUDIT TS.Nguyễn Thị Việt Lê Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông Tóm tắt: Bài báo nghiên cứu lịch sử hình thành và phát triển của kiểm toán nội bộ (KTNB) dưới góc độ là một bộ phận trong hệ thống hoạt động kinh tế xã hội. Bài viết chủ yếu sử dụng phương pháp phân tích định tính, dựa trên cơ sở lý luận về hoạt động kiểm toán cũng như thu thập các tác liệu của các chuyên gia về hoạt động KTNB ở các nước trên thế giới. Kết quả nghiên cứu cho thấy, KTNB ở các nước trên thế giới đã phát triển gần hoàn thiện với 4 giai đoạn. Tuy nhiên, ở Việt Nam vẫn là một lĩnh vực rất mới. Từ đó, tác giả đưa ra một số định hướng, nhằm thúc đẩy sự phát triển hoạt động KTNB ở Việt Nam tiếp cận với chuẩn quốc tế. Từ khoá: KTNB, hoạt động kiểm toán, chất lượng kiểm toán, chuẩn mực kiểm toán. Abstract: The article studies the development of internal auditing activities.The methodology of research is the qualitative analysis based on the data of auditing activities and the result of economic experts.The author has emphasized basic stages on the development of internal auditing and has given some guidelines to promote its activities in Vietnam. Keywords: internal audit, auditing activities, audit quality, standard. Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu hóa hiện nay, KTNB được xem là một công cụ quản lý, giúp phát hiện và cải tiến những điểm yếu trong hệ thống quản lý, góp phần hạn chế rủi ro, gia tăng giá trị cho DN (DN). Ở Việt Nam, hoạt động KTNB vẫn là một loại hình mới mẻ và chưa được các DN chú trọng phát triển. Một trong những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động KTNB ở Việt Nam, chính là do mô hình hoạt động kinh doanh và đặc điểm nền kinh tế đang phát triển. Những năm gần đây, nhiều DN đã có sự hoàn thiện về mô hình tổ chức, đặc biệt đã tiến hành tổ chức bộ phận KTNB ngay trong DN. Tuy nhiên, hoạt động KTNB vẫn còn nhiều yếu kém và có những đặc điểm khác biệt với mô hình KTNB trên thế giới. Trên thế giới, KTNB đã xuất hiện từ rất lâu đời. KTNB ra đời, tồn tại và phát triển xuất phát từ tự thân đơn vị, từ yêu cầu của người quản lý nhằm thoả mãn yêu cầu về việc ngăn chặn những rủi ro, gian lận có thể phát sinh và nâng cao hiệu quả hoạt động của đơn vị. Được biết đến từ thời kỳ cổ đại dưới hình thức “lắng nghe”, đến Thế kỷ 19 lần đầu tiên xuất hiện kiểm toán viên (KTV) nội bộ hoạt động trong các DN, cụ thể trong các công ty đường sắt vốn là những nơi có nguy cơ về sai phạm cao. Tuy nhiên, phải đến năm 1879, KTNB mới phát triển và trở thành một hoạt động chuyên nghiệp với sự thông qua của Quốc hội Hoa Kỳ về yêu cầu phải thành lập bộ phận KTNB trong DN. Năm 1941, trong cuốn sách KTNB của Brink, tác giả đã đánh giá vai trò của KTNB vượt xa kế toán. Cũng trong năm này, Viện KTNB quốc tế IIA ra đời đã đánh dấu một bước ngoặt trong quá trình phát triển của KTNB. Kể từ đây, hoạt động KTNB đã từng bước hoàn thiện về vai trò, bản chất cũng như phương pháp kiểm toán. 1. KTNB qua các thời kỳ - Giai đoạn kiểm toán tuân thủ (truyền thống): Nội dung kiểm toán chú trọng vào các hoạt động tài chính, chủ yếu mang tính tuân thủ và bao gồm việc rà soát một số lượng rất lớn các giao dịch. 95 n trÞ - Kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tr¹ng ë ViÖt Nam - Giai đoạn kiểm toán dựa theo phương pháp tiếp cận hệ thống: Thay vì việc chú trọng vào các địa điểm, giao dịch riêng rẽ, thì KTNB tiếp cận theo các chu trình và hệ thống trong toàn bộ tổ chức. - Giai đoạn kiểm toán dựa trên định hướng rủi ro. - Giai đoạn kiểm toán tổng quát, nhằm tìm kiếm nguồn lực nội bộ. Bảng 1. Các giai đoạn phát triển của KTNB Giai đoạn Tên gọi Nội dung Giai đoạn kiểm toán tuân thủ (truyền thống) Từ cuối thế kỷ 19 Kiểm tra tài khoản Được thành lập ngay tại bộ phận kế toán có mục đích kiểm tra đến những năm kế toán các nghiệp vụ kinh tế. Hiệu quả KTNB gắn liền với việc phát 1950 hiện các sai phạm trong quá trình kiểm toán: Càng nhiều sai phạm được phát hiện thì hiệu quả càng cao. Khái niệm về KTNB chuyên nghiệp lần đầu tiên được đề cập đến trong cuốn sách “KTNB hiện đại” tác giá V. Brink vào năm 1941. Đến đầu những Kiểm tra tính tuân KTNB thực hiện việc kiểm tra mức độ tuân thủ pháp luật và các năm 1960 thủ quy chế nội bộ của công ty. Đến đầu những Đánh giá các quy Vào giữa những năm 1960, KTV cần kiểm tra việc tuân thủ các năm 1970 trình hoạt động quy trình được quy định trong các quy chế hoạt động của công ty. KTV nội bộ cần kiểm tra tài liệu, các tài khoản, phát hiện ra các thiếu sót trong quá trình kiểm soát và quản lý DN. Giai đoạn kiểm toán dựa theo phương pháp tiếp cận hệ thống Đến những năm Giai đoạn chuẩn KTV nội bộ không chỉ thực hiện chức năng phát hiên sai sót mà 1980 hoá hoạt động còn tham gia tư vấn, hoàn thiện hoạt động của DN dựa trên cơ sở KSNB (KTNB) xây dựng bộ phận KSNB. Vào năm 1978 ban hành chuẩn mực KTNB quốc tế. Đến những năm Đánh giá hệ thống KTV bày tỏ ý kiển về hệ thống KSNB DN. 1990 KSNB Giai đoạn kiểm toán dựa trên định hướng rủi ro Đến những năm ...