Lịch sử văn minh Ấn Độ niên biểu

Will Durant Lịch sử văn minh Ấn Độ Người dịch: Nguyễn Hiến Lê NIÊN BIỂU LỊCH SỬ ẤN ĐỘTrước Công nguyên ……..4000….Văn minh tân thạch khí ở Mysore. ……..2900….Văn minh Mohenjo-daro. ……..1600….Dân tộc Aryen xâm chiếm Ấn Độ. 1000 – 500….Các kinh Veda (Phệ Đà) xuất hiện. ..800 – 500….Upanishad (Các bài thuyết giáo). ..599 – 527….Mahavira, giáo tổ đạo Jaïnisme (Kì Na giáo). ..563 – 483….Phật Thích Ca ………500….Sushruta, y sĩ. ………...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lịch sử văn minh Ấn Độ niên biểu Will Durant Lịch sử văn minh Ấn Độ Người dịch: Nguyễn Hiến Lê NIÊN BIỂU LỊCH SỬ ẤN ĐỘTrước Công nguyên……..4000….Văn minh tân thạch khí ở Mysore.……..2900….Văn minh Mohenjo-daro.……..1600….Dân tộc Aryen xâm chiếm Ấn Độ.1000 – 500….Các kinh Veda (Phệ Đà) xuất hiện...800 – 500….Upanishad (Các bài thuyết giáo)...599 – 527….Mahavira, giáo tổ đạo Jaïnisme (Kì Na giáo)...563 – 483….Phật Thích Ca………500….Sushruta, y sĩ.………500….Kapila và triết lí Sankhya.………500….Các Purana đầu tiên………329….Hi Lạp xâm chiếm Ấn Độ.………325….Vua Hi Lạp Alexandre rời Ấn Độ...322 – 185….Triều đại Maurya...322 – 298….Chandragupta Maurya...302 – 298….Mégasthènes ở Pataliputra...273 – 232….Açoka (A Dục).Sau Công nguyên….…....120….Kanishka, vua xứ Kushan.….……120….Charaka, y sĩ....320 – 530….Triều đại Gupta....320 – 330….Chandragupta I....330 – 380….Chamudragupta....380 – 413….Vikramaditya....399 – 414….Pháp Hiển qua ở Ấn Độ....100 – 700….Các đền chùa và bích hoạ ở Ajanta.….……400….Kalidasa, thi sĩ và kịch tác gia....455 – 500….Hung Nô xâm chiếm Ấn Độ..………499….Aryabhata, toán học gia....505 – 587….Vaharamihira, thiên văn gia....598 – 660….Brahmagupta, thiên văn gia....606 – 648….Vua Harsha-Vardhana....608 – 642….Pulakeshin II, vua Chalukyan....629 – 645….Huyền Trang qua ở Ấn Độ....629 – 650….Srong-tsan Gampo, vua Tây Tạng....630 – 800….Hoàng kim thời đại ở Tây Tạng.….……639….Srong-tsan Gampo dựng kinh đô Lhasa.….……712….Dân tộc Ả Rập xâm chiếm xứ Sindh.….……..75….Vương quốc Pallava thành lập.…750 – 780….Xây dựng các đền chùa Borobudur ở Java..…….…760….Đền Kailasha.....788 – 820….Shankara, triết gia phái Vedanta.....800 -1300….Hoàng kim thời đại ở Cao Miên.....800 -1400….Hoàng kim thời đại ở Radjputana.….….…900….Vương quốc Chola thành lập...973 – 1048….Alberuni, nhà bác học Ả Rập.………..993….Dựng thành Delhi...997 – 1030….Vua Hồi giáo[1] Mahmoud tỉnh Ghazni.………1008….Mahmoud xăm lăng Ấn Độ.1076 – 1126….Vikramaditya Chalukya.………1114….Bhaskara, toán học gia.………1150….Xây dựng đền Angkor Vat (Đế Thiên) ở Cao Miên.………1186….Dân tộc Thổ Nhĩ Kì xâm chiếm Ấn Độ.1206 – 1526….Triều đại các vua Hồi giáo ở Delhi.1206 – 1210….Vua Hồi giáo Kutbu-d Din Aibak.1288 – 1293….Marco Polo ở Ấn Độ.1296 – 1315….Vua Hồi giáo Alau-d Din.………1303….Alau-d Din chiếm Chitor.1325 – 1351….Vua Hồi giáo Muhammad bin Tughlak.………1336….Thành lập vương quốc Vijayanagar.1336 – 1405….Timur (Tamerlan).1351 – 1388….Vua Hồi giáo Firoz Shah.………1398….Timur xâm chiếm Ấn Độ.1440 – 1518….Kabir, thi sĩ.1469 – 1538….Baba Nanak, người thành lập các môn phái Sikh.1483 – 1530….Babur thành lập triều đại Mông Cổ.1483 – 1573….Sur Das, thi sĩ.………1498….Vasco de Gama tới Ấn Độ.1509 – 1529….Kishna deva Raya trị vì vương quốc Vijayanagar.………1510….Người Bồ Đào Nha chiếm thành Goa.1530 – 1542….Humayun.1532 – 1624….Tusi Das, thi sĩ.1542 – 1545….Sher Shah.1555 – 1556….Humayun vừa phục hưng thì băng.1560 – 1605.…Akbar (A Cách Bá).………1565….Vương quốc Vijiyanagar sụp đổ ở Talikota.………1600….Công ty Đông Ấn thành lập.1605 – 1627….Jehangir.1628 – 1658….Shah Jehan.………1631….Hoàng hậu Mumtaz Mahal chết.1658 – 1707….Aurang Zeb.………1674….Người Pháp thành lập Pondichery.1674 – 1680….Raja Shivaji.………1690….Người Anh thành lập Calcuta.1756 – 1763….Chiến tranh Anh-Pháp ở Ấn Độ.………1757….Trận Plassey.1765 – 1767….Robert Clive, thống đốc Bengale.1772 – 1774….Warren Hastings, thống đốc Bengale.1786 – 1793….Huân tước Cornwallis, thống đốc Bengale.1788 – 1795….Vụ xử tội Warren Hastings.1798 – 1805….Hầu tước Wellesley, thống đốc Bengale.1828 – 1835….Huân tước William Cavendish-Bentick, toàn quyềnthống đốc Ấn Độ.………1828….Ram Mohun Roy thành lập giáo phái Brahma-Somaj.………1829….Bãi bỏ tục suttee (hoả thiêu quả phụ).1836 – 1886….Ramakrishna.………1857….Các cipaye nổi loạn.………1858….Ấn Độ thuộc về Hoàng gia Anh.………1861….Rabindranath Tagore sanh.1863 – 1902….Vivekananda (Narendranath Dutt).………1869….Mohandas Raramchand Gandhi sanh.………1875….Dayananda thành lập giáo phái Arya Somaj.1880 – 1884….Hầu tước Ripon, phó vương Ấn Độ.1899 – 1905….Huân tước Curzon, phó vương.1916 – 1921….Huân tước Chelmsford, phó vương.………1919….Amritsar.1921 – 1926….Huân tước Reading, phó vương.1926 – 1931….Huân tước Irwin, phó vương.………1931….Huân tước Willingdon, phó vương[2].………1935….Sắc lệnh Chính phủ Ấn Độ (thành lập Liên bangẤn).1945 – 1946….Hội nghị Simla và hội nghị New Delhi.………1947….Ấn Độ tách ra thành Hindoustan (Ấn) và Pakistan(Hồi)[3].………1948….Ấn Độ độc lập – Gandhi bị ám sát.Chú thích:[1] Tiếng Pháp, Anh là Sultan, trỏ chung các vua theo Hồi giáo, dùlà Ả Rập, Thổ hay Ba Tư vân vân. (ND).[2] Bản tiếng Anh chỉ chép đến đây, không có bốn dòng sau.(Godlfish).[3] Lúc đó, Pakistan gồm hai phần: phần phía đông Ấn Độ gọi làĐông Pakistan (đến năm 1971 thì Đông Pakistan tuyên bố độc lập,tr ...