Liên minh Nhật Bản - Anh và tác động tới quan hệ Mỹ - Nhật Bản trong những năm 1902-1923 (Tiếp theo và hết)

Bài viết trình bày những sự kiện đánh dấu một chương mới trong quan hệ Mỹ - Nhật Bản mà còn làm nảy sinh nhiều vấn đề quan hệ quốc tế dẫn đến chiến tranh thế giới thứ hai.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Liên minh Nhật Bản - Anh và tác động tới quan hệ Mỹ - Nhật Bản trong những năm 1902-1923 (Tiếp theo và hết)UCN AAINH NHnr BnN - nNH vn Tnc D O N G TOI QUnN H€ m - NHRT fiRN TRONG NHUNG NRM 1902-1923 (Tiep theo vd het) TRAN THIEN THANH* Trong nhiJng nam 1906-1907, quan he tiep giap vdi cac vung lanh thd ma hai nUdcMy - Nhat rdi vao tinh trang khung hoang cd quyen cai quan, bao hd hoac chiem ddng.nghiem trpng. Cupc khung hoang do lien Nhat Ban va Nga xae dinh dudng phan ranhquan den hai van &i: gidi khu viie anh hudng ciia mdi nudc d Man Van de thfl nhat, Nhat khong tudn thu Chau va cam ket khdng xam pham cac tuyenchinh sdch md c^a Mdn Chdu nhU da cam dudng sit, he thdng dien tin trong khu viicket vdi chinh phu Anh va My dl ddi lay vide anh hudng cua nhau (15). Vide tdn tai nhflnghai nUdc nay ilng hp Nhat trong cupc chien khu viie anh hudng nay rd rang mau thuintranh vdi Nga nam 1904-1905. Mac du Thu vdi nguyen tac thfl hai cua hpc thuyet Haytudng Saionji chinh thflc khang dinh ring vl sU toan ven cua Trung Quoc.chinh phii Nhat da quyet dinh thiic hien Van de thfl hai la udn di ngiidi Nhatchinh sach md cfla Man Chau trong cdng nhap cii tai My. Viec sd lUdng ngUdi Nhatham gfli Wilson ngay 11-4-1906 (14), tuy d Hawaii va vung bd bien phia Tay nUdenhidn, tren thiie td, sfl binh dang tren tat ca My tang nhanh, vdi sd lUdng ldn hdncac mat da khdng dupe thiet lap d Man Chau. nhieu so vdi d Man Chau, Dai Loan vaNhflng hanh ddng sau dd eua Nhat Ban eho Trilu Tien da lam tang them ndi lo sd vethay Nhat khdng mudn chia se ldi ich d dia mdi hidm hpa da vang trong dan ehungban chien lUdc nay. Ngoai viec xam nhap My. Vi the, ngay khi eude chien tranhmanh me ve kinh t-e vao Man Chau, nam Nga-Nhat chfla ket thuc, trudc nhflngquyin hanh chinh va quan sU tai Quan t h i n g ldi quan sii cua Nhat, lan sdngDdng, ddng thdi tien tdi gianh quyen hanh chdng ngUdi Nhat d vung bd bien Thaichinh d nhflng vung dpc theo dudng sit, Binh Dfldng nUdc My da dien ra. Ngay 11-Nhat Ban cdn ky hiep fldc vdi Phap (thang 6- 11-1906, San Francisco thdng qua Bao1907) va Nga (thang 7-1907). Theo dd, Nhat luat cdch ly tre em chau A, khdng cho hpcva Phap cdng nhan lpi ich dac bidt eua moi chung vdi tre em da tring. Su phan bietben trong vide duy tri hda binh va trat tfl d ddi xfl va cac vu bao liic ciia mdt bd phSnTrung Qudc, dae biet Id d nhflng khu vuc dan chung My chdng lai ngfldi Nhat daTS. Khoa Lich sfl • Trudng DHKHXH&NV - DHQGHN68 Rghien eflu Lieh s^. so 7.2014d i n ddn khung hoang trong quan he giiia mdt vai t u i n dUdng ham d Thai Binhhai nudc Nhat - My. Dudng. NhUng My mudn ran de va cho Ngay khi nhflng hanh dpng bai trfl Nhat Ban thay ham dpi eua My ed thd dlngudi Nhat diln ra, Dai sfl Nhat gfli cdng dang dieu chuyen tfl Dai Tay Dfldng sangham phan doi gay gat. Bao chi Nhat len an Thai Binh Dfldng va My khdng ngon xdi nhflhanh ddng tay chay ngUdi Nhat d San de qudc Nga trUdc day (16).Francisco. Mot so td bao va nhan vat ed anh Cudc bieu dfldng Iflc lUdng vdng quanhhfldng d Nhat keu gpi chien tranh chdng the gidi cua Ham dpi vi dai mau tringMy. (Great White Fleet) cUa My tfl ngay 16-12- Lo ngai phan flng manh me cua Nhat se 1907 ddn 22-2-1909, trong dd cd cap benpha huy hoat ddng ngoai thUdng ciia My d Yokohama, Nhat Ban va luu lai day denVien Ddng va cd the se dan tdi chidn tranh, ngay 25-10-1908 thiic sU gay an tUdngmdt mat My bi mat tang cudng luc lUdng manh me vdi Nhat Ban. Nguy cd chienhai quan san sang hanh ddng, mat khac cd tranh qua di. Thang 8-1908, My va Nhat kygang tim mdt giai phap mang tinh thda cac hiep dinh ve nhan hieu hang hoa vahiep vdi ca California va Nhat Ban. Kdt phan xfl tranh ehap b Trung Qude va Triluqua la^ ngay 24-2-1907, Thoa thuan cua Tien. Vai ngay sau khi cac chidn ham My rdinhOng ngiidi qudn t^ (Gentlements Nhat Ban, ngay 30-10-1908, Ngoai tnidngAgreement) dfldc ky ket. Theo do. My cam My Elihu Root va Dai sfl Nhat taikdt ngan ehan lan sdng phan bidt ddi xfl vdi Washington, dng Kogoro Takahira trao ddingfldi Nhat, ddi lai Nhat phai cam ket se cdng ham ddng y thidt lap cac nguyen tacban che ngfldi Nhat di cU sang My. Nhung, trong qUan he gifla hai nudc phii hdp vdikhi lan sdng chdng ngUdi Nhat d California chinh sach ...